Ansiklopediye eklediÄ?im son dört madde Å?unlar
6) Göçler
Fantastik Edebiyatta Göçler: Gerek göçebe yaÅ?am tarzı, gerekse toplumların bir yerden bir yere yaptıkları büyük göçler, günümüzün Batı uygurlıÄ?ının temeli olarak sayılabilecek Yunan ve Romanın halk edebiyatlarında çok fazla yer almaz. Belki bunun da etkisi ile gerek günümüzün Batı Avrupa kaynaklı fantastik halk edebiyatı, gerekse esinlendiÄ?i ana unsurun Batı Avrupa Kültürü olduÄ?u söylenebilecek modern fantastik edebiyat göçlerden sınırlı düzeyde bahseder. Buna karÅ?ın, Amerikadaki yerlilerin, Orta Asyada yaÅ?ayan halkların, Kuzey Avrupa Halklarının ve Dünyanın farklı birçok baÅ?ka yerindeki halkların yarattıÄ?ı fantastik öykülerde göçler güçlü ögeler olarak yer alabilmekte, kimi zaman da sınırlı düzeyde de olsa, modern fantastik edebiyatı da etkileyebilmektedir.
Göçlerin Nedenleri: Kimi zaman neden sadece doÄ?adır. Mevsimler insanları farklı zamanlarda farklı yerlerde yaÅ?amaya zorlayabilir. Ya da öyle bir yerde yaÅ?anıyordur ki, orada söz konusu varlıkların saÄ? kalabileceÄ?i çok az sayıda ufak bölge vardır. Bu yerlerin bir kısmı sürekli doÄ?a tarafından tahrip edilmekte, bir yandan da baÅ?ka yerlerde yeni yaÅ?anabilir bölgeler oluÅ?maktadır. Bu durumda söz konusu varlıklar içlerinde bulundukları yaÅ?anılabilir bölge bu özelliÄ?ini kaybettiÄ?inde baÅ?ka bir yaÅ?anılabilir bölgeye göç etmek zorunda kalabilirler. Elbette bu varlıkların yaÅ?amak için neye ihtiyaç duyacaÄ?ı, söz konusu yerdeki yaÅ?anılabilir ve yaÅ?anılamaz bölgelerin özellikleri tamamen yazarın hayal gücüne baÄ?lıdır. Kimi zamanda yıllardır, hatta bazen yüzlerce ya da binlerce yıldır bir bölgede yaÅ?amıÅ? olan insanların bir anda baÅ?ka bir bölgeye göç etmeleri gerekebilir. Kimi zaman bunun nedeni, yaÅ?adıkları yerin üzerine çöken bir felaket olabilir. Kimi zaman da bir tür düÅ?man onların orada barınmalarına izin vermiyor olabilir.
Göç Ederken: Kimi zaman birkaç kiÅ?i, kimi zaman binlerce insanın bazen günlerce, haftalarca, hatta kimi zaman aylarca yol alması mümkün olabilir. Ã?zellikle binlerce kiÅ?i hep beraber göç ediyorsa, içlerinde yaÅ?lı küçük birçok insanın olması mümkündür. Elbette günlük iÅ?ler, yiyecek bulmak, hastaları iyileÅ?tirmek gibi iÅ?ler bile her gün bir problem olabilir ve içinde göçle ilgili bir bölüm olan bir fantastik edebiyat öyküsünü ilginç hale getirebilir. Ancak bunun dıÅ?ında kimi zaman daha önce hiç gidilmemiÅ? toprakların üzerinde yol alırken, karÅ?ılaÅ?abilecekleri yeni hayvanlar, belki gizemli fantastik yaratıklar, tuhaf yer Å?ekilleri, belki göç edenleri engellemeye çalıÅ?an canavarlar, kısacası çoÄ?u zaman bilinmeyene doÄ?ru yapılan yolculuÄ?u daha ilginç hale getirilen birçok öge katılabilir hikayeye. Bir göç yolculuÄ?unun muhtemelen en vaz geçilmez yanlarından birisi de ozanlardır. YerleÅ?ik bir yaÅ?ama sahip toplumlarda insanlar yaÅ?ananları yazılı olarak da kaydedebilir. Yazı bilinmiyorsa bile resimlerle yaÅ?ananları ifade edebilirler. Ancak göçebe toplumlar söz konusu olduÄ?u üzerinde hikayeler yazan bir kitabı ya da resmi götürmek her zaman mümkün olmayabilir. O nedenle ozanların toplumun içinde yaÅ?ananları nesilden nesile aktarılmasında önemi çok büyüktür. EÄ?er göç bir defalık büyük bir göçse hiç deÄ?ilse bu göç sırasıda ozanlar her zamankinden fazla önem kazanacaktır. EÄ?er söz konusu toplum sık sık göç eden bir toplumsa zaten o toplumda ozanların normal toplumdaki yerlerine göre bir adım önde olmaları beklenebilecek bir durumdur.
Sürekli Göç Ederek YaÅ?amak: Yukarıda da bahsedildiÄ?i gibi, böyle toplumlarda ilk göze çarpan, maddesel ürünlerin çok sınırlı olma zorunluluÄ?udur. Göç sırasında her eÅ?ya, taÅ?ınacak bir yük haline gelir. Ve sonuç olarak taÅ?ınmaya ne kadar deÄ?eceÄ?i sorgulanır. Sürekli göç eden toplumlar, göçü yaptıkları alan ne kadar sınırlı olursa olsun, yerleÅ?ik bir topluma göre çok daha fazla deÄ?iÅ?im halindedir. Gittikleri ve yaÅ?amaya baÅ?ladıkları yeni yerler, daha önce yaÅ?adıklarına ne kadar yakın olursa olsun her zaman ancak orada yaÅ?amaya baÅ?layınca keÅ?fedilecek yeni gizemler barındırabilir. YaÅ?amları her açıdan içinde barındırdıÄ?ı bu deÄ?iÅ?ime uyum saÄ?layacak Å?ekilde tasarlanmak zorundadır. Bu uyum zorunluluÄ?unun yarattıÄ?ı yaÅ?amın nasıl bir yaÅ?am olabileceÄ?ine iliÅ?kin yaratılacak kurgular, fantastik öykülerde yer alabilecek ilginç fantastik ögelerin arasında yer alabilirler.
7) Tarzan
Fantastik Edebiyatta Tarzan: Hayatını ormanın içinde sürdüren insan toplumları ve her hangi bir toplumdan baÄ?ımsız insanlar da edebiyatın birçok alanının yer verdiÄ?i konular arasındadır. Bu tür insanların arasında belki de ilk akla gelen tarzandır. Tarzanın sadece fantastik bir öge olmadıÄ?ı, gerçek Dünyada da kimi zaman tarzanlara rastlandıÄ?ını belirtmek gerekir. Ancak fantastik edebiyat kimi zaman tarzanlara farklı çoÄ?u zaman fantastik özellikler de ekleyebilmiÅ?, ya da fantastik olayların ortasında kalan bir karakter haline getirebilmiÅ?tir.
Tarzanın Ã?zellikleri: Bazı hikayelerde çocukluÄ?undan, ya da bebekliÄ?inden beri hayvanlar tarafından yetiÅ?tirildiÄ?inden bahsedilir. Bazen de hayatının bir döneminde kendi isteÄ?i ile ormana gider. Ne olursa olsun, sıradan bir insan yaÅ?amının bir kısmı ormanda da sürdürülebilecek pek çok yanından vazgeçmiÅ?tir. Ã?rneÄ?in, birçok hikayede uyumak için ormanın içinde, topraÄ?ı kazarak, ya da yaprak ve kuru dalları kullanarak da olsa bir yer yapmaz, aÄ?açların üzerinde ya da yerde uyur. Ã?oÄ?u zaman çok az giysisi vardır. Ã?zerindeki giysiler de çok eskidir. Bazı hikayelerde, yemeÄ?ini piÅ?irmeden yemesi bile mümkündür. Kısacası insan yaÅ?amından uzaklaÅ?mıÅ?, ormandaki hayvanların yaÅ?amına daha yakın bir yaÅ?am sürmektedir. Kimi zaman ormanda yaÅ?ayan hayvanlarla da anlaÅ?abilir. Bu anlaÅ?ma bazen, örneÄ?in bir köpek sahibinin köpeÄ?i ile anlaÅ?masını andıran Å?ekilde de olabilir. Ancak bazı hikayelerde bunun ötesinde tarzanların hayvanlarla sanki karÅ?ılarındaki bir insanla konuÅ?uyormuÅ? gibi konuÅ?maları mümkündür.
Tarzanla Ä°letiÅ?im: Muhtemelen tarzan hikayelerinde en çok iÅ?lenen ögelerden birisi, medeni bir yerden, bir köyden ya da bir Å?ehirden, hatta bazen çok uzaklardan gelen bir insanın tarzanla iletiÅ?im kurmaya çalıÅ?masıdır. Ormanda kalmak çoÄ?u hikayede tarzana ne kadar hayvanları anlamayı öÄ?rettiyse, o kadar insanlarla anlaÅ?mayı unutturmuÅ?tur. Bazı hikayelerde bir iki kelime de olsa konuÅ?mayı hatırlamaları mümkündür. Bazen konuÅ?mayı tamamen unutmuÅ?lardır ve karÅ?ılarındakilerle iÅ?aretle anlaÅ?ırlar. Bazen de karÅ?ılarındaki insanların iÅ?aretlerle anlatmak istediklerini bile anlamaları mümkün deÄ?ildir. Ä°nsanlarla anlaÅ?ma imkanı ne derece az ya da çok olsun, tarzan genellikle diÄ?er insanlardan çekinir, eÄ?er tamamen ormanda büyümüÅ?se, muhtemelen kendisi dıÅ?ında hiçbir insanı görmemiÅ?tir, o nedenle insan onun karÅ?ılabileceÄ?i en tuhaf canlıdır. EÄ?er kendi isteÄ?i ile ormana gitmiÅ?se ve bu yaÅ?amı seçmiÅ?se, zaten etrafındaki insan yaÅ?amını muhtemelen sevmeyen bir insandır. Bu nedenlerden dolayı genellikle tarzanla iletiÅ?im kurmak isteyen bir kiÅ?inin onun güvenini kazanması Å?arttır. Kimi zaman tarzanlar, ormandaki hayvanlara zarar vermek isteyen, ya da baÅ?ka bir kötü amacı olan kiÅ?ilerce kandırılabilirler, bu durumda ormana gelen bir sonraki insanla iletiÅ?im kurmak tarzan için daha da zor olacaktır.
Köye ya da Å?ehre Giden Tarzan: Etrafındaki çok sayıda insan muhtemelen daha ilk anda baÅ?ını döndürecektir. Ã?stelik de kıyafetleri ve konuÅ?ma tarzı ile etrafındakilerin dikkatini çekme ihtimali de yüksektir. Kapalı bir yerde uyumak, normal insanların yediÄ?i yemeklerden yemek muhtemelen ona tuhaf gelecektir. Kimi zaman insanların kırbaçladıÄ?ı, evlerin ahırlarına, kümeslerine kapattıÄ?ı hayvanlar da tarzanların tepkisini çekebilir. Tarzanların bu hayvanları kurtarmaya çalıÅ?maları mümkünüdür, bu da baÅ?larını belaya sokmalarına neden olabilir ve ilginç bir hikaye ögesi oluÅ?abilir. EÄ?er baÄ?lı olan bir vahÅ?i hayvansa, daha doÄ?rusu ormanda gördüÄ?ü hayvan türlerinden birisi ise tarzanın tepkisinin çok daha fazla olması da mümkündür. Tarzanın köye ya da Å?ehre inmesi, onu bir Å?ekilde gelmeye ikna etmiÅ? birisinin vesilesi ile olabileceÄ?i gibi, kimi zaman, özellikle kendi isteÄ?i ile ormana gitmiÅ?se kendiliÄ?inden de olabilir. Bazen de ormanda yakalanan bir hayvan, ya da ilgisini çeken birisi, mesele aÅ?ık olduÄ?u bir kızı takip ederek de köye ya da Å?ehre ulaÅ?abilir. Muhtemelen eÄ?er kendisine yardım eden bir insan yoksa, hele tamamen ormanda büyüyüp yetiÅ?tiyse, Å?ehirde ya da köyde geçirdiÄ?i zaman çok daha zor olacaktır.
8)Bitkiler
Fantastik Edebiyatta Bitkiler: Bitkiler muhtemelen özellikle ilk toplumların için en büyük gizemlerden birisi idiler. Hayvan gibi hareketli ya da canlı gözüken varlıklar deÄ?ildi. Ancak sıradan bir cansız gibi de deÄ?ildiler. Ã?ok hızlı olmasa bile Å?ekil deÄ?iÅ?tiriyor ve hareket edebiliyorlardı. Bunun dıÅ?ında yenebiliyorlardı. Kimi zaman bazı bitkiler insanların özellikle de ilgisini çektiler. Ã?rneÄ?in kimi zaman çok büyük boyutlara aÄ?açlar bunların arasındaydı, kimi çiçekler de bunların arasında sayılabilirdi. Bitkileri anlamak, onların doÄ?ru büyümesini hareket etmelerine bir Å?ekilde yardımcı olmak, bir hayvanı anlamak ve onun saÄ?lıklı kalmasını saÄ?lamaktan daha zordu. Bu da bitkileri anlayabilmenin kimi zaman hayvanları anlamanın bile ötesinde önemi olan bir yetenek olmasını saÄ?ladı. Ä°lk toplumların muhtemelen yaÅ?adıÄ?ı tüm bu duygular, fantastik halk edebiyatına ve sonra da modern fantastik edebiyattaki bitki ögesine yön verdi. Bu öge çoÄ?u zaman diÄ?er ögelerin gerisinde kalan bir öge olsa da, bazı hikayelerde bir anda öne çıkarak hiç beklenmedik Å?ekilde diÄ?er ögelerden çok güçlü Å?ekilde hikayelerde yer alması mümkündür.
Tuhaf ve Ä°lginç Bitkiler: Dünyada, farklı coÄ?rafyalarda birçok tuhaf, o coÄ?rafyada yaÅ?amayan bir insana fantastik gelebilecek bitkiler vardır. Ã?rneÄ?in, sinek kapan bitkisi, onu görmeyen bir insan için, ne kadar gerçekten var olduÄ?unu bilse de fantastik bir ögenin yerini tutabilmektedir. Dolayısı ile örneÄ?in gerçekte var olan bu bitkinin, bir fantastik edebiyat öyküsünün en tuhaf bitkilerinden birisi olması mümkündür. Daha ilk bakıÅ?ta insana garip gelen bu tür bitkilerin dıÅ?ında muhtemelen ilk olarak dikkat çeken bitkiler, içlerinde insanları iyileÅ?tibilecek, ya da zarar verebilecek maddeler barındıranlardır. Bu bitkilere fantastik edebiyatta kimi büyülerde kullanılabilen bitkiler de eklenmiÅ?tir. Hatta bazen bizzat bitkiye dokunmak, ya da bitkiyi yemek bir büyünün baÅ?lamasını saÄ?layabilir. Bu bitkilerin yanında elbette çoÄ?u zaman özel bir anlam verilebilecek bir bitki türü aÄ?açlardır. AÄ?açlar hem tek baÅ?larına, hem de hep birlikte bir orman oluÅ?turduklarında etkiliyiciliklerini korumuÅ?lardır. Kimi zaman meyveleri ile, bazen üzerilerinde yaÅ?ayan insanlar ve hayvanlar sayesinde, bazen tuhaf Å?ekilleri ve bu Å?ekillerin yarattıÄ?ı hikayelerle gerek fantastik halk halk edabiyatı gerekse modern fantastik edebiyatta, birçok hikayede kısa da olsa yer almayı baÅ?armıÅ? ögelerin arasındadır. Elbette fantastik edebiyatın bildiÄ?imiz bitki türleri dıÅ?ında hayal gücünün yardım ile daha farklı bitki türlerini kurgulaması ve fantastik edebiyata yerleÅ?tirmesi de mümkündür. Bu tür ögelerin arasında genellikle normallerinde çok daha büyük aÄ?açlar, ya da sıradan bir bitkiye göre çok daha hızlı hareket edebilen, dolayısı ile etraflarındaki insanlarla çok daha etkin mücadele edip, onlar için bir tehlike oluÅ?turma imkanı olan bitkiler sayılabilir.
Bitkileri Anlamak: Kimi zaman ormanda yaÅ?amak bile bitkileri anlamaya yetmeyebilir. Hayvanların sorunlarını, isteklerini, korkularını anlayabilen bazı fantastik edebiyat karakteleri bitkilerle bizim kurabildiÄ?imizin ötesinde bir iletiÅ?im kuramamaktadır. Kısacası bitkileri anlamak çoÄ?u zaman daha zordur. Ama kimi zaman bunu baÅ?aranlar fantastik edebiyat karakterleri de vardır. Bu tür karakterler çoÄ?u zaman iletiÅ?imi bitkiye dokunarak kurarlar. Bu iletiÅ?imin tam olarak nasıl saÄ?landıÄ?ı, eÄ?er dokunarak iletiÅ?im kuruluyorsa dokunmanın tam olarak ne iÅ?e yaradıÄ?ı birçok hikayede tam olarak kurgusu yapılmayan ögelerin arasındadır. Ancak böyle bir iletiÅ?imin sonunda, kimi zaman iletiÅ?imi kuran kiÅ?i bitkiden, etrafında olan olaylarla ilgili bilgi almayı, kimi zaman bitkinin bir hastalıÄ?ını, ya da bir korkusunu öÄ?renmeyi baÅ?arır. Daha seyrek durumlarda ise bitkinin normal Å?artlarda olduÄ?undan çok daha hızlı hareket etmesini, kimi zaman bir savaÅ?ta, ya da birisinden saklanırken kendisine destek olmasını saÄ?laması mümkündür. Kimi zaman da özel bir bitki, çoÄ?u zaman bir aÄ?aç, yakınındaki bir insanla, ya da bazen etrafında bir bölgede yaÅ?ayan insanların birçoÄ?u ile ya da bazen hepsi ile bir Å?ekilde iletiÅ?im kurabilmesi mümkündür. Bu iletiÅ?im kimi zaman karÅ?ı karÅ?ıya konuÅ?ma kadar ayrıntılı olabileceÄ?i gibi, bazen de yapraklarını dökme zamanı, ya da dalların yavaÅ?ça da olsa bir yerden bir yere hareket etmesi gibi sıradan bitkilerde olabilecek Å?ekillerde olur, ama söz konusu insan ya da insanlar bunlardan aslında bitkinin kendilerine anlatmak istediÄ?i düÅ?ünce ve duyguları, bazen de uyarıları anlayabilirler.
9) Gökyüzü
Fantastik Edebiyatta Gökyüzü: Gökyüzünü hayatımızın bazı anlarında etrafımızdaki Dünya’nın sıradan bir ayrıntısı olarak görmemiz mümkündür. Ama baÃ…?ka bazı anlarda, gökyüzünde sıradıÅ?ı bir Ã…?eyler oluyorken, ya da bir Ã…?ekilde gökyüzünü izlemeye daha fazla vakit bulduÄ?umuz saatlerde, bir anda bizi en fazla etkileme potansiyeline sahip ögelerden birisi haline gelebilir. Etrafımızdaki Dünya’nın, Yeryüzü, Denizler ve Gökyüzü olarak ayrılabileceÄ?i zamanlarda, muhtemelen bu üçlünün arasında hem en çok korkulan hem de en çok ilgi çeken gökyüzü idi. Her ne kadar özellikle yeryüzü, kimi zaman denizler de insanları kimi zaman gökyüzü kadar etkileyebilse de, gökyüzü bu diÄ?er iki yerle kıyaslandıÄ?ında çok daha hızlı deÄ?iÃ…?me imkanına sahiptir, aynı zamanda insanı çok daha fazla Ã…?aÃ…?ırtan ve diÄ?erlerine göre çok daha rahat gözlenilen ama içinde yol alınması en güç yerlerden birisidir. Bir çok medeniyet açısından, gökyüzüne hükmedebilmek, bir varlıÄ?ın sahip olabileceÄ?i en büyük güçlerden birisi olarak tasvir edilmiÃ…?tir. Gökyüzündeki deÄ?iÃ…?imlere kısmen de olsa hükmedebilen varlıklar, fantastik edebiyatta sıkça geçen gökyüzü ögesi ile içiçe ögelerden biridir. Gökyüzünde fantastik ya da fantastik olmayan yöntemlerle yapılan seyahatler ise gökyüzü ögesinin farklı bir iÃ…?leniÃ…? tarzı olarak sayılabilir. Fantastik Edebiyatta yer alan bir üçüncü gökyüzü ögesi ise, yaÃ…?adıÄ?ımız Dünyadakinden daha farklı bir gökyüzünün olduÄ?u Dünyalar, ya da hikayenin geçtiÄ?i Dünyadaki gökyüzünde meydana gelen, o güne kadar hiç rastlanmamıÅ? deÄ?iÃ…?imlerdir.
Gökyüzüne Hükmetmek: Kimi zaman basitçe rüzgarı kontrol etmek, ya da yaÄ?murun hızını azaltıp hızlandırmak gibi nisbeten basit bir kontrol Ã…?eklinde olabilir. Ancak bazen, istediÄ?i zaman rüzgar ya da yaÄ?mur yaratma, kimi zaman Ã…?ehirleri yok edebilecek fırtınalara yön verebilme, hatta kimi zaman GüneÃ…?’in, Yıldızların ve Ay’ın yerlerini kontrol etme düzeyine bile ulaÃ…?abilir. Her hangi bir varlıÄ?ın gökyüzünü kontrol etmesini saÄ?layan çoÄ?u zaman tam olarak açıklanamayan bir gizemdir. Bazen bu kimi hikayelerde kendince bir tür bilinci olduÄ?u hayal edilmiÃ…? gökyüzü ile iletiÃ…?im kurup onu istediÄ?i gibi davranmaya ikna edebilir. Elbette bu tür bir bilince sahip gökyüzünün söz konusu kiÃ…?inin isteÄ?ini reddetme ihtimali de vardır.
Gökyüzünde Seyahat: Ã?oÄ?u zaman uçarak yapılır, kimi zaman gerçek yaÃ…?amda da çalıÅ?ması mümkün bir aletin yardımı ile uçulabileceÄ?i gibi, bazen de bir tür büyüsel method yardımı ile, ya da kimi zaman gökyüzünde uçabilen bir tür fantastik hayvanın yardımı ile uçulması mümkündür. Kimi zamanda hikayelerdeki hayal gücü ile gökyüzünde seyahat etmenin uçmak dıÅ?ında yöntemleri de bulunabilir. Ã?rneÄ?in kimi hikayelerde, yeterince yüksek bir aÄ?aca tırmanarak, bulutların üzerine kadar çıkmak, hatta bazen Gezegenlere ya da GüneÃ…?’e ulaÃ…?mak bile mümkün olabilir. Kullanılan method ne olursa olsun, gökyüzüne seyahat sırasında muhtemelen en çok dikkat çeken aÃ…?aÄ?ıdaki uçsuz bucaksız gözüken yeryüzü olacaktır. Gökyüzü çoÄ?u zaman zaten yer yüzünde görüldüÄ?ünden daha farklı bir Ã…?eyler göstermez. Ancak bazı fantastik hikayelerde, gökyüznde de ilginç ögeler yaratılabilir. Kimi zaman bir fırtınanın ortasın, ya da ulaÃ…?ılan bir gezegenin, ya da GüneÃ…?’in üzeri,, hayal gücü ile yaratılmıÅ? ilginç bir ortam haline getirilebilir.
Farklı Gökyüzleri: Gökyüzünde farklı olabilecek akla gelebilecek ilk öge, gökyüzünün rengidir. Farklı fantastik öykülerde, gökyüzünün akla gelebilecek her türlü renkte olması mümkündür. Kimi zaman hiç bir zaman karanlık olmaması, ya da her zaman karanlık olması da bazı öykülerde gökyüzünün sahip olduÄ?u, sıradıÅ?ı bir öge olabilir. Bazen gökyüzünde, sıradan bir Dünyada rastlanmayacak, ya da insanların normal yaÅ?am koÅ?ullarında çok ender tanık oldukları kimi olayları sıkça yaÅ?andıÄ?ı Dünyaları hayal etmek mümkündür. Ã?rneÄ?in kimi öyküler ateÅ? yaÄ?murlarının, ya da göktaÅ?ı yaÄ?murlarının sıkça görüldüÄ?ü Dünyalarda geçebilir. Kimi zamanda, gökyüzünün bir yerinde, sıradan insanların olmasa bile, kimi insanların, ya da kimi varlıkların ayaklarını basabildiÄ?i, hatta kimi zaman Å?ehirler ve medeniyetler kurdukları yerlerin olması da mümkündür. (bkz. Gökyüzü Å?ehirleri)
_________________ HARBE GÄ°DEN
Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>Gene böyle güzel dön; <br>Dudaklarında deniz kokusu, <br>Kirpiklerinde tuz; <br>Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>
Fantastik Edebiyatta Oteller: Yolculuklar fantastik edebiyatın, aslında çoÄ?u zaman fantastik olmayan edebiyatın da en çok iÅ?lediÄ?i konulardan birisidir. Yolculuklar eÄ?er eski zamanlarda geçiyorsa, ya da günümüzün Dünyasından çok eski dönemleri andıran ülkelerde ya da diyarlarda yer alıyorsa yolculuk sırasında kalınan mekanlar genellikle hanlardır. (bkz hanlar) Günümüz Dünyasında ya da gelecekte ise geçen çoÄ?u hikayede yollarda ya da Å?ehirlerde kalınan yerler otellerdir. Issız bir yolun ortasında duran odaları neredeyse bomboÅ? bir otel çoÄ?u zaman ana konusu ne olursa olsun modern bir fantastik hikayeye renk katabilecek ögelerdir. Oteller günümüz hikayelerinde kimi zaman hikayenin bir parçası olan yan öge olabileceÄ?i gibi. Kimi fantastik hikayelerde, özellikle okuyanları korkutmak için yazılmıÅ? kimi öykülerde hikayenin ana konusunu da oluÅ?turabilen mekanlardır.
Otellerin Ã?ne Ã?ıkan Yanları: Oteller çoÄ?u hikayede ıssızdırlar. bomboÅ? bir giriÅ? odasında uyuyan bir resepsiyon görevlisi çoÄ?u fantastik hikayenin otellerde geçen parçalarında rastlanabilen bir bölümdür. Ã?oÄ?u hikayede daha renkli, bazen yüzlerce hatta binlerce insanın bir arada olduÄ?u otellerde bile bir tür ıssızlık, daha açık ifade etmek gerekirse, bir arada bulunan onca insanın içinde, kimsenin diÄ?er insanların ne yaptıÄ?ını görmediÄ?i, söylediÄ?i sözleri iÅ?itmediÄ?i oteller yer alabilmektedir. Burada iÅ?itmeme ve görmeme, insanlar otelde kalan diÄ?er insanları bilerek ve isteyerek yok saydıÄ?ı anlamına da gelebilir. Bazen de insanlar, aslında bilerek ve isteyerek bunu yapmak istemeselerde, yazarın hayal gücünün belirleyeceÄ?i bir nedenle, bir Å?ekilde birbirlerini göremiyor ve duyamıyor da olabilirler.
Otellerin Sırları: Ã?oÄ?unlukla daha önce orada kalanlarla ilgili sırlardır. Ancak kimi zaman çok daha derinlerde bazı sırlar barındırabilirler. Kimi zaman otelin kendine özgü bir bilinci vardır, bu bilinç hayal gücünün yaratacaÄ?ı bir fantastik amaç için içinde kalmaya gelen herkesi, ya da kalmaya gelenlerin içinden seçtiklerini kullanmaya karar verebilir. Ya da kimi zaman içinde kalmaya gelenleri yine hayal gücünün yaratacaÄ?ı bir amaç adına bir tür sınava tabii tutabilir. Kimi zaman da bir oda kendine özgü bir sırrı içinde barındırıyor olabilir, bu oda hana gelenlerin içinde kaldıÄ?ı odalardan birisi olabileceÄ?i gibi, yemek yenilen odalardan birisi, ya da otelin deposu gibi farklı amaçlarla kullanılan odalardan birisi, hatta kimi zaman tamamen boÅ?altılmıÅ? kimi zaman da otelin sahibinin bile var olduÄ?unu bilmediÄ?i gizlenmiÅ? bir oda olabilir. Ã?zellikle korku temelli öykülerde bu tür sırlar oldukça sıkça vurgulanır. Kimi zaman otelde kalan gizemli bir varlık, otele gelmiÅ? kiÅ?ileri otelde var olan bir tehlikeye karÅ?ı uyarmak ister. Bazen de aslında tehlike otelin dıÅ?ındadır. Kimi zaman bu tehlike otelin üzerinde bulunduÄ?u yolun ilerisinde, ya da otelin içinde yer aldıÄ?ı Å?ehirde olabilir. Bu durumda otelin içindeki varlık, ya da bazen kendi bilincini kazanmıÅ? otel içinde yer alan her odası, her eÅ?yası ile, orada kalmakta olanları uyarmaya çalıÅ?abilir.
Garip Oteller: Aslında günümüzün turizm endüstrisinin yardımı ile bu tür otelleri hayal etmek çok da zor deÄ?ildir. AÄ?açların üstünde, ya da yerin altında, ya da maÄ?raların içinde, ya da tamamen buzdan yapılmıÅ? odalardan oluÅ?an, ya da denizin ortasında veya altında ya da akla gelebilecek birçok tuhaf özelliklere sahip otelde günümüzde kalınabilinmektedirEÄ?er hikaye gelecekte geçiyorsa, bir astroidin üzerinde, ya da uzayın ortasında, ya da tuhaf bir gezegenin üzerinde, veya gökyüzde asılı duran bir otel hikayelerde yer alabilir. Hayal gücü kullanılarak daha tuhaf otellerde yaratılabilir. Bulutların üstünde, bir yanardaÄ?ın içinde, ya da sadece uyunduÄ?u zaman, rüyalar aleminde gidilip içinde kalınabilen oteller hikayelerin içinde yer alabilirler. Aynı zamanda odaları buzdan ya da tamamen ıÅ?ıktan oluÅ?an, ya da akla gelebilecek her türlü bitki ile kaplı, ya da sürekli hareket eden eÅ?yalardan oluÅ?an, içinde insandan farklı varlıkların, ya da hayvanların misafirlere hizmet ettiÄ?i oteller de hayal gücü ile yaratılabilecek ve fantastik hikayelerde yer alabilecek otel ögeleri arasındadır.
11) Canavarlar
Fantastik Hikayelerde Canavarlar: Canavarın tam olarak ne olduÄ?unu tanımlamak zordur. EÄ?er bir tanım yapmaya çalıÅ?ırsak, bu bizlere zarar vermek isteyen, tam olarak ne olduÄ?unu anlayamadıÄ?ımız, korkutucu varlık olabilir. Sonuç olarak farklı hikayelerde pek çok varlık canavar haline gelebilir. Normalde zararsız olarak gördüÄ?ümüz, dost canlısı olduÄ?unu varsaydıÄ?ımız varlıklar, hikayelerdeki karakterlerin bakıÅ? açısı deÄ?iÅ?tiÄ?inde bir anda bir canavar haline gelebilirler. Hatta kimi hikayelerde insanlar da, baÅ?ka insanlar tarafından, ya da insan dıÅ?ındaki kimi varlıklar tarafından canavar olarak görülebilir.
Canavarların Genel Ã?zellikleri: Genellikle fiziksel bir güç sahibi varlıklardır. Kimi zaman uzun büyük diÅ?leri, tırnakları, güçlü kolları, uzun boynuzları, iri pençeleri, sivri gagaları kısacası hayvanlardan alıÅ?kın olduÄ?umuz korkutucu ve bize zarar verebilecek farklı fiziksel özellikleri olabilir. Bazı hikayelerde çoÄ?u zaman çeÅ?itli hayvanlardan alınmıÅ? özellikler birleÅ?tirilebilir ve bu özelliklere yenileri eklenebilir. Ã?oÄ?u zaman güçlü ya da hızlıdırlar, bazen bu iki özelliÄ?e birden de sahip olabilirler. Genellikle çok zeki deÄ?ildirler, ama bunun da istisnaları olabilir. Kimi zaman insanı baÅ?tan çıkaran bir güzellikleri, ya da dinleyenleri adeta kendinden geçiren bir sesleri olabilir. Bunları da etkiledikleri insanlara zarar vermek için kullanırlar. Bazen, aÄ?ızlarından ateÅ? saçma, baktıkları insanları taÅ?a dönüÅ?türme gibi, kimi daha farklı özelliklere de sahip olabilirler.
Canavarlarla Ä°letiÅ?im: Genellikle en zeki olanları ile bile iletiÅ?im kurmak çoÄ?u zaman imkansızdır. Bazen canavarın diÄ?er karakteleri anlama kabiliyeti yoktur. Bazen de anlasa bile onların ne söylediklerini önemsemez. Sonuç olarak bu ikisinin canavarın gözünde farkı yoktur. Yine de bu tarz iletiÅ?im kurulduÄ?u durumlar olabilir. Bazen karakterler bu iletiÅ?imi canavarla pazarlık yapmak, ya da onu korkutmak ya da bir süre oyalamak için kurabilirler. Bazen de kimi zaman tamamen bir yanlıÅ? anlamadan dolayı onlara saldıran canavarı sakinleÅ?tirmeleri, söz konusu varlıÄ?ın kendilerini anlamasını saÄ?lamaları mümkün olabilir. Bu durumda hikayenin bir bölümünde canavar olan varlık bir anda hikayenin geri kalanında zararsız bir varlıÄ?a, hatta bazen hikayenin diÄ?er karakterlerinin dostu olacak bir varlıÄ?a dönüÅ?ebilir.
CanavarlaÅ?ma: Nasıl hikayenin bir bölümünde canavar olan bir varlık kendisi ile kurulan iletiÅ?imin sonunda hikayenin geri kalanında zararsız hatta dost bir varlıÄ?a dönüÅ?ebiliyorsa, hikayenin bir bölümünde zararsız hatta dost olmuÅ? bir varlık da hikayenin bir yerinde bir canavara dönüÅ?ebilir. Bu bazen onu etkileyen bir büyü, bir hastalık ya da çok üzücü, ya da korkutucu bir olayın sonucunda gerçekleÅ?ebilir. Sonuç olarak söz konusu varlık çevresindeki diÄ?er varlıkları tanımamaya baÅ?layabilir, etrafındaki diÄ?er tüm varlıkları bir tür düÅ?man olarak görmeye baÅ?layabilir. EÄ?er etrafındaki varlıklara zarar verebilecek yeterli bir güce sahipse bu onu canavar haline dönüÅ?türmek için yeterli olabilir. Bazen aslında dost olan iki varlık, bu tarz bir dönüÅ?ümün sonrasında birbirlerini bir tür canavar olarak görebilirler. Bu durumda karakterlerden her birinin bakıÅ? açısına göre karÅ?ıdaki kiÅ?i bir canvardır, ama eÄ?er olaya daha geniÅ? bir açıdan bakarsak, sadece aslında anlaÅ?abilecek hatta dost olabilecek, ama iletiÅ?im kuramadıkları için bunu yapamayan iki varlık vardır. Bazen de deÄ?iÅ?en koÅ?ullar bir anda, daha önce hikayenin bir kahramanına zarar veremeyecek bir varlıÄ?ı daha güçlü, ya da hikayenin söz konusu kahramanını daha güçsüz hale getirebilir. Bu dönüÅ?üm yaÅ?anmadan önce, söz konusu hikaye kahramanın söz konusu varlıÄ?a zarar veriyor olması, yani bir bakıma söz konusu varlıÄ?ın bakıÅ? açısından hikayenin kahramanının bir canavar gibi olması mümkündür. KoÅ?ullar deÄ?iÅ?tiÄ?inde ise söz konusu kahraman karÅ?ısındaki varlık için zararsız hale gelebilir, buna karÅ?ı da söz konusu varlık, zamanında kendisine zarar vermiÅ? hikaye kahramanına öfke duyan, dolayısı ile o kahramanın bakıÅ? açısı ile kendisine zarar verebilecek bir canavara dönüÅ?ebilir.
12) �lümsüzlük
Fantastik Edebiyatta Ã?lümsüzlük: Belki de ölümün insanların en çok düÅ?ündüÄ?ü konulardan biri olmasından dolayı ölümsüzlük de hem Dünyanın farklı yerlerindeki fantastik halk edebiyatı öykülerinde, hem de modern fantastik edebiyat öykülerinde sıkça iÅ?lenen bir konudur. Bu konu kimi zaman ölümsüzlüÄ?ü arayan bir varlıÄ?ın hikayesi, kimi zaman doÄ?uÅ?undan itibaren ölümsüzlüÄ?e sahip baÅ?ka bir varlıÄ?ın hikayede bir öge olarak yer alması ile iÅ?lenebilir. Konunun iÅ?lendiÄ?i bir hikayenin ölümlü bir varlıÄ?ın ölümsüzlük kavramına bakıÅ? açısına yoÄ?unlaÅ?abileceÄ?i gibi, aynı zaman ölümsüz bir varlıÄ?ın gözünden bu özelliÄ?e sahip olmanın olası iyi ve kötü yanlarını iÅ?lemesi de mümkündür.
Ã?lümsüzlüÄ?ü ArayıÅ?: Kimi zaman sürekli devam etmesi gereken hiç bitmeyen bir arayıÅ?tır. Hayatının sonlarına geldiÄ?i anlarda, kimi zaman yerine getirilen bir görev, kimi zaman yapılan bir büyü, kimi zaman baÅ?ka bir varlıÄ?ın ona verdiÄ?i bir güç bu arayıÅ?ı yapan varlıÄ?a bir miktar daha yaÅ?ama imkanı verir. Ama bu süre bittiÄ?inde daha fazla yaÅ?ama Å?ansını elde etmek için, yeni bir görev yerine getirmek, yeni bir büyü yapmak ya da ona daha önce daha fazla yaÅ?ama gücü veren varlıÄ?ın bunu tekrar yapması gerekebilir. Kimi zaman da ölümsüzlük bir defalıÄ?ına verilir ve bu gücü bir defa elde eden kiÅ?i, bu güç kendisinden bir Å?ekilde geri alınmadıÄ?ı sürece hiçbir zaman ölmeyecektir. Elbette bu arayıÅ? mutlaka olumlu sonuçlanmak zorunda deÄ?ildir. Kimi zaman ölümsüzlüÄ?ü aramak insanın bir varlıÄ?ın boyunca hep sürdürdüÄ?ü ve en sonunda sonu baÅ?arısızlıkla biten bir arayıÅ? olabilir. Kimi zaman ise bu arayıÅ? sırasında söz konusu varlık zaten yaÅ?amını anlamlı hala getiren birçok Å?eyden vazgeçebilir ve en sonunda ölümsüzlük ona hayal ettiÄ?i mutluluÄ?u vermeyebilir.
Ã?lümsüz Varlıklar: Kimi zaman ölümsüzlük, ne olursa olsun belki özel bir yol dıÅ?ında bir varlıÄ?ın yaÅ?amının sona ermesinin tamamen imkansız olmasıdır. Kimi zaman da bir varlıÄ?ın ölümsüz olması, onun yaÅ?amının sona ermeyeceÄ?i anlamına gelmez, ama söz konusu varlıÄ?ın sahip olduÄ?u ömrün belirli bir sonu yoktur. Ã?lümsüzlüÄ?ü doÄ?uÅ?undan itibaren elde etmiÅ? bir varlık için çoÄ?u zaman etrafındaki ölümlü varlıklar çoÄ?u zaman çok kısa bir süre var olup sonra ortadan kaybolan, bir bakıma yaÅ?adıÄ?ımız Dünyada biz insanlar için bir otobüs yolculuÄ?unda birkaç saat sohbet edip sonra hiç görmeyeceÄ?imiz kiÅ?iler gibidir. Ã?oÄ?u zaman ölümlü varlıklara çok fazla baÄ?lanmamaya, onlarla iliÅ?kilerini sınırlı tutmaya özen gösterirler. EÄ?er bir varlık bir ölümlü olarak doÄ?muÅ? ama sonradan ölümsüzlük kazanmıÅ?sa, ölümsüzlük onun hayata bakıÅ?ını yavaÅ? yavaÅ? deÄ?iÅ?tirecek ve ilk baÅ?ta belki buna alıÅ?ması mümkün olmayacaktır. Etrafında ölümsüzlük kazanmadan önce baÄ?landıÄ?ı varlıkların ömrü sona erdiÄ?inde, bu duruma ölümsüzlük kazanmıÅ? bir varlıÄ?ın katlanması çok çok zor olabilir. Daha da beteri, etrafındaki baÅ?ka ölümlü varlıklara baÄ?lanmaya devam edebilir ve baÄ?landıÄ?ı yeni ölümlü varlıkların da ömürleri sona erdikçe bu onu daha da sarsabilir. Bunun dıÅ?ında özellikle ölümlü varlıkların yarattıÄ?ı ve yön verdiÄ?i bir yerde yaÅ?ıyorsa, etrafındaki deÄ?iÅ?ime de uyum saÄ?lamak ona zor gelebilir. Ã?rneÄ?in günümüz Dünyasının bir Å?ehrinde yaÅ?ıyorsa, söz konusu Å?ehrin 1000 yıl içinde geçireceÄ?i deÄ?iÅ?im muhtemelen çok büyük olacaktır. Her ne kadar bu deÄ?iÅ?ime alıÅ?mak için bizim de elimizde bir 1000 yıl olsa da, yine de özellikle 1000 yıl önce Å?ehirde var olan ve sevdiÄ?imiz Å?eylere duyduÄ?umuz özlemi paylaÅ?acak kimse yoksa bizim için bu deÄ?iÅ?im çok sarsıcı olabilir.
Ã?lümsüzlüÄ?ünden Vazgeçmek: Ã?oÄ?u zaman bunun nedeni, ölümlü bir varlıÄ?a baÄ?lanmaktır. Kimi zaman böyle bir baÄ?lılık ölümsüzlüÄ?ün kendiliÄ?inden sona ermesini saÄ?lar. Kimi zaman da böyle bir baÄ?lılıÄ?ı yaÅ?ayan kiÅ?i kendi istediÄ?i ile ölümsüzlüÄ?ünden vazgeçebilir. Bazen de bir görevi yerine getirmek için ölümsüzlük gücünden vazgeçmek gerekebilir. Böyle hikayelerde çoÄ?u zaman ölümsüzlük bir varlıÄ?ın içinde bulunan bir tür enerji gibidir. Bu enerji söz konusu varlık tarafından bambaÅ?ka bir enerjiye dönüÅ?türülebilir ve baÅ?ka bir iÅ? için kullanılabilir. Böyle bir dönüÅ?ümün sonucunda eskiden ölümsüz olan varlık söz konusu görevi yerine getirir. Ama artık, hikayeden hikayeye uzunluÄ?u deÄ?iÅ?se de ne zaman sona ereceÄ?i yaklaÅ?ık olarak belli bir ömrü vardır.
13) Kehanetler
Fantastik Edebiyatta Kehanetler: Kehanet gelecek hakkında bilgi almamızı saÄ?layan doÄ?aüstü bir güç ya da bir olay olarak tanımlanabilir. Zaman zaman kehaneti gören zeki bir varlıktır. Bazen bunu yaptıÄ?ı bir büyünün yardımı ile ya da kendisine ait doÄ?al bir güç sayesinde görür. Bazen de bunu planlamadıÄ?ı ummadıÄ?ı hatta bazen istemediÄ?i halde, zeki bir varlık gelecekte olacak olaylar hakkında bilgi edinebilir. Kehanetler bir defa görüldükten ya da öÄ?renildikten sonra hikâyeye etkileri çok farklı olabilir. Kimi zaman insanlar kehanette öngörülen olayları önlemeye çalıÅ?ırlar, genellikle bunu yapmaya çalıÅ?tıklarında baÅ?arısız olurlar. Hatta bazen kehaneti önlemeye çalıÅ?ırken aslında onun gerçekleÅ?mesine neden olurlar. Kimi zaman da kehanetin verdiÄ?i gelecekle ilgili bir cümle, ilk baÅ?ta zannedilenden çok farklı anlamlara bürünebilir.
Kehanetleri Görenler: Kehaneti yapanlar, eÄ?er kendileri isteyerek ve kontrol ederek geleceÄ?i görebiliyorlarsa çoÄ?u zaman kâhin olarak adlandırılırlar. Günümüzde pek çok ülkede, bazı insanların bu tarz geleceÄ?i görme güçlerinin olduÄ?una inanılmaktadır. Elbette geçmiÅ?te böyle güçleri olan insanların olduÄ?una dair inanç muhtemelen daha güçlüydü. Günümüzde de geçmiÅ?te de bu tarz insanlar genellikle gelecekte olacak olaylarla ilgili ayrıntılı bir tasvir yapmazlar. Genellikle tek tek cümleler söylerler ve onları dinleyenleri meraklandırırlar. Günümüzde bunun nedeninin ticari olması mümkün olabilir elbette. Ancak fantastik hikâyelerde kimi zaman bunun nedeni kâhinin gördüÄ?ü geleceÄ?in tamamını anlattıÄ?ında karÅ?ısındakinin bunu kaldıramayacaÄ?ını düÅ?ünmesi ve ona sadece gerektiÄ?i kadar bilgi vermesi olabilir. Kimi zaman da kahinler özellikle karÅ?ılarındakileri kandırmak isterler. Böyle durumlarda gelecekle ilgili söyledikleri tahminler genellikle doÄ?rudur, ama bu cümleleri duyan kiÅ?i onları yanlıÅ? anlar ve hatalar yapar. Ã?zellikle ilk cümlelerin tam da söz konusu kiÅ?inin tam düÅ?ündüÄ?ü gibi çıkması, daha sonraki cümlelerin yanlıÅ? anlaÅ?ılması ve bu cümlelerin söz konusu kiÅ?iyi tuzaÄ?a düÅ?ürme ihtimalini arttırır. Zaman zaman da kehanetleri insanlar kendi çabaları ile elde edebilir. Yine günümüzde kimi falların yardımı ile insanların geleceÄ?i görebildiÄ?ine inanan insanlar bulunmaktadır. Ã?zellikle modern fantastik hikâyelerde bu fallardan tarot falı sıkça kullanılır. Ã?oÄ?u fantastik hikayede bu tür fallar da insanlar çoÄ?unlukla eksik ve bazen yanlıÅ? anlamaya müsait bilgiler vermekte, onları yanlıÅ? yönlendirebilmekte ya da böylece hikayede ne olduÄ?u belli olmayan bir güç ya da sadece tesadüfler sayesinde belirli bir gerçeÄ?i tam onu bilmenin en iÅ?lerine yarayacaÄ?ı anda öÄ?renmelerini mümkün olabilmektedir.
Kehanetlerin Hikâyeye Etkileri: Kimi zaman kehaneti duyan karakterler hiçbir deÄ?iÅ?iklik yapmadan yaÅ?amlarına devam ederler. Kimi zaman bunun nedeni ne yaparlarsa yapsınlar kehanette öÄ?rendikleri olayı deÄ?iÅ?tiremeyeceklerini düÅ?ünmeleridir. Ancak bazen de kehanete inanmazlar. Hatta kimi zaman söz konusu kehanetin gerçekleÅ?eceÄ?ini gösteren belirtiler görüldüÄ?ü zaman bile kehanete inanmamayı sürdürebilirler. Sonuç olarak geleceÄ?in nasıl Å?ekilleneceÄ?ini görebilen bir insan için, özellikle kehanette öngörülen olaya hazırlıksız yakalandıklarında insanlar zarar görecekse bu durum çok acı verici olabilir. Elbette bunun tam tersi bir durum da yani insanın kehanetten kaçmaya çalıÅ?ması da mümkün olabilir. Ancak bu da çoÄ?u hikâyede mümkün deÄ?ildir. Ã?oÄ?unlukla kiÅ?iler kaçmaya çalıÅ?tıkça kehanette öngörülen olayların gerçekleÅ?mesi de hızlanır. Ã?oÄ?u zaman kehanetlerden en çok faydalananlar öngörülenlerin gerçekleÅ?eceÄ?ini kabul edip, söz konusu olaylar gerçekleÅ?tiÄ?inde en az zarar görecek Å?ekilde hazırlık yapanlardır. Hatta kimi zaman olayın daha önce gerçekleÅ?eceÄ?ini anlayanların, bu bilgiyi kendi çıkarları için kullanmaları bile mümkündür. Ancak bu durumda da kehanetlerin yanıltıcı olması ve söz konusu kiÅ?ilerin hiç hesaplamadıkları Å?ekilde zarar görmeleri de mümkündür.
14)Yer Altı
Fantastik Edebiyatta Yer Altı: Bizler toprakla gökyüzünün tam ortasında yaÅ?arız. Toprak bize ayaklarımızı basabileceÄ?imiz saÄ?lam bir zemin verir. Gökyüzü de baÅ?ımızı kaldırdıÄ?ımızda var olduÄ?unu hissedebileceÄ?imiz bir özgürlük duygusu verir. Gerek topraÄ?ın altına inmenin, gerekse gökyüzünün üstüne çıkmanın bu duygulardan birisini yitirmek anlamına geleceÄ?ini savunmak mümkündür. Bu açıdan bakıldıÄ?ında topraÄ?ın altına inmek, hareket edilecek alanın kısıtlanması, üstümüzde zaman zaman yükselip alçalan, bazen bizi nispeten yukarıdaymıÅ?ız gibi hissettirse de, kimi zaman daracık tüneller de hapsedebilen tavanın insafına kalmak anlamına geldiÄ?i savunulabilir. Ä°nsanlık tarihinde topraÄ?ın altında en çok zaman geçirilen yerler muhtemelen madenlerdir. O nedenle de madenler muhtemelen fantastik edebiyatta yer altı öÄ?esinin en çok iÅ?lendiÄ?i yerlerdir. Benzer Å?ekilde insanlık tarihinde yer alan baÅ?ka yer altı mekânlarından da gerek fantastik halk edebiyatının gerekse modern fantastik edebiyatın esinlenmesi mümkündür. Elbette doÄ?rudan insanlık tarihinin bir deneyiminden ilham almayan, hayal gücü ile yaratılmıÅ? yer altı Dünyaları hatta bu Dünyaların üzerinde kurulu medeniyetleri hayal etmek mümkündür.
Ä°nsanlık Tarihinden Esinlenmeler: Madenler insanların hayal gücünün yer altına açıldıÄ?ı mekânlar olarak görülebilir. Darılıp geniÅ?leyerek ve kıvrılarak ilerleyen koridorların gizemi, ıÅ?ıÄ?ın, havanın, sesin yeryüzünde bilinenlerden farklı kurallarla var olması, çoÄ?u madende hissedilen dayanılması güç sıcaklık madenlerin ilk akla gelen öÄ?eleridir. Bu ortamlar o kadar sıra dıÅ?ıdır ki, kimi zaman böyle ortamlarda çalıÅ?anların da sıradan insanlar olamayacaÄ?ı, insandan farklı bir varlık olması gerektiÄ?i düÅ?ünülmüÅ? ve hayal gücü ile madenlerde çalıÅ?an cüce halkı adı verilen yeni bir halk yaratılmıÅ?tır. (Bkz Cüceler) Madenler dıÅ?ındaki yer altı mekanları da, kimi zamanlı sıÄ?ınma amaçlı yapılan yer altı Å?ehirleri, kimi zaman bir yerden baÅ?ka bir yere gizlice gidilmesini saÄ?layan geçitler, kimi zamansa modern hikayelerde yer eden kanalizasyonlar hatta metro hatları az ya da çok benzer özellikleri taÅ?ır. Ã?oÄ?u hikayede teknolojinin yardımı ile çok güçlü bir ıÅ?ıklandırma mekanizması kullanılsa bile yer altı mekanlarının ıssızlıÄ?ı engellenemez. Bu mekanlarda geçen hikayeler çoÄ?u zaman, hep insanın nereye gittiÄ?ini ve ne yapacaÄ?ını kontrol edemediÄ?i, arada rastladıÄ?ı sınırlı seçenekler bir yana bırakıldıÄ?ında bazen saatlerce dar bir geçidin sürüklediÄ?i yere gitmek zorunda kaldıÄ?ı bölümler içerir. Bu yolculuÄ?un sonunda hiç beklenmedik odalara çıkılması, hiç beklenmedik gizemlerle karÅ?ılaÅ?ılması mümkündür.
Yeraltındaki YaÅ?amı Hayal Etmek: TopraÄ?ın biraz altında yaÅ?ayan canlılar için kazarak kendilerine ait mekanları oluÅ?turmak mümkündür. Daha altlarda yaÅ?ayanlar en azından hava alabilecekleri bir tünele yakın olmak zorundadırlar. Fantastik edebiyatta böyle mekanlarda yaÅ?adıÄ?ı hayal edilen canlıların çoÄ?u zaman ya karanlıkta görme yetenekleri geliÅ?miÅ?tir, ya da duyma, koklama, hissetme yetenekleri görmeye gerek kalmayacak kadar güçlüdür. Yer altında var olduÄ?u hayal edilen medeniyetler çoÄ?u zaman maÄ?aralardan esinlenilerek tasvir edilmiÅ?tir. Bazı hikayelerde elmasla kaplı tepeler, evler, Å?ehirler bulunur. Yer altı gölleri, sarkıt ve dikitler çoÄ?u yer altı medeniyetinin anlatıldıÄ?ı hikayelerde sözü geçen öÄ?elerdir. Fantastik hikayelerde adı geçen çoÄ?u yer altı medeniyeti Å?ehri etrafını saran onlarca geçidi istediÄ?i zaman kapatabilme imkanına sahiptir. Belki de yer altındaki yaÅ?amla ilgili kurulabilecek en sıra dıÅ?ı hayallerden biri, yer altında yeterince derine inildiÄ?inde gökyüzünün ve GüneÅ?in olduÄ?u ikinci bir yeri hayal etmektir. Böyle bir yeri hayal etmek yeryüzünün düz olduÄ?u düÅ?ünüldüÄ?ünde daha kolay olabilir. Bu ikinci Dünya bizimkine çok benzeyebileceÄ?i gibi, toprak, su fiziksel yasaların bizimkilerden çok farklı olmaları da mümkündür. Hatta uç bir durumda birçok Å?ey bizdekinin tam zıddı olabilir. Ã?rneÄ?in GüneÅ? siyah renkli olabilir, ya da yerçekimi aÅ?aÄ?ıdan yukarı doÄ?ru olabilir.
15) Görünmezlik
Fantastik Edebiyatta Görünmezlik: Popüler fantastik edebiyatta en çok geçen ögelerden birisidir. Ã?oÄ?u zaman bir tür süper güç olarak hikayelerde geçer. Bu güce sahip olmak onu kontrol edebilmek, bu güce sahip olanlarla baÅ? edebilmek gibi sorunlar fantastik edebiyatta birçok hikayede iÅ?lenir. Ancak kimi zaman fantastik edebiyat görünmezliÄ?i de farklı Å?ekillerde iÅ?leyebilmektedir.
Görünmezlik Gücünü Kazanmak: Görünmezlik kimi hikayelerde doÄ?a üstü bir öge olmadan da kazanılabilir. IÅ?ıÄ?ı gölgeleri yönlendirerek böyle bir güç kazanmak mümkün olabilir. BaÅ?ka hikayelerde ise bu güç doÄ?a üstü yollardan elde edilebilir. Bu yolla elde edildiÄ?inde görünmezlik gücünün bir bedelinin olması mümkündür. Ã?rneÄ?in kimi hikayelerde görünmezliÄ?in eÄ?er çok uzun süre kullanılırsa en sonunda onu kullanan varlıÄ?ın sonsuza kadar görünmez olarak kalmasına yol açması mümkün olabilir. Ya da tekrar görünür olmak için bir tür sınavdan geçmek ya da bir bedel ödemek gerekebilir. Görünmezlik gücünü kazanmanın bu gücü kazanan için en hoÅ?a gitmeyen yanı, muhtemelen o varlıÄ?ın kendi kendini de görememesidir. Ellerinin ayaklarının nerede olduÄ?unu görmeden yürümek ya da bir iÅ? yapmak kimi zaman zorlayıcıdır. Ayrıca aynaya baktıÄ?ında kendini görememek bile hoÅ?a gitmeyen bir deneyim olabilir. Kimi hikayelerde bu durumla baÅ? etmek için görünmez olan varlıklar, belli giysiler hatta kimi zaman boyalarla kendilerini görünür hale getirmek için uÄ?raÅ?abilirler. Ancak kimi zaman söz konusu varlıÄ?ın giydiÄ?i her giysi, üzerine deÄ?en her boya da görünmez hale gelebilir. Hatta kimi zaman görünmez bir varlıÄ?a dokunan baÅ?ka varlıkların bile görünmez hale gelmeleri mümkündür.
Görünmez Varlıklarla BaÅ? Etmek: Daha önce de belirtildiÄ?i gibi görünmez varlıÄ?ın en zayıf yanı kendini görememesidir. Bu belirli bir yerde hem kendini gören hem de görmeyen bir varlık aynı tehlike ile karÅ?ılaÅ?tıÄ?ında onun zararına olabilir. Bu nedenle de görünmez bir varlıkla baÅ? etmek için baÅ?ka bir varlıÄ?ın kendisi için de bir zarar verme ihtimali olsa bile böyle bir tehlike yaratması mümkündür. Bunun dıÅ?ında görünmez varlıklarla baÅ? etmenin en bilinen yolu onları bir tür oyunla görünür hale getirmektir. Bir su bidonunu ya da un çuvalını yere devirip o kiÅ?inin ayak izlerini gözlemek bunun bir yolu olabilir. Bunun dıÅ?ında görünmeyen kiÅ?inin ses çıkarmasını saÄ?layacak bir Å?eyler yapıp o sesi takip etmek, ya da o kiÅ?inin kendi kendine yakalanacaÄ?ı bir tuzak kurmak da görünmez bir varlıkla baÅ? etmenin bir yolu olabilir. Elbette sahip olduÄ?u görünmezlik gücünü kaybetmesini saÄ?lamak da görünmez bir varlıkla baÅ? etmek için bir yöntem olarak sayılabilir.
Farklı Görünmezlik Türleri: Kimi zaman bir varlıÄ?ın tam da istediÄ?i kiÅ?iye görünüp diÄ?er kiÅ?ilere görünmemesi, ya da istediÄ?i kiÅ?iye görünmeyip diÄ?erlerine görünmesi de mümkün olabilir. Ã?zellikle istediÄ?i kiÅ?iye görünüp diÄ?er kiÅ?ilere görünmeyen varlıklar fantastik edebiyatta sıkça geçer. Belki bunun nedeni gerçek Dünyada da insan zihninin aslında var olmayan varlıkları etrafında varmıÅ? gibi zannettiren hayal gücüdür. Kimi zamanda bazı kiÅ?iler diÄ?er insanların göremediÄ?i kimi varlıkları görme gücüne sahiptir. Ã?yle ki bazen bu varlıklar birbirlerini dahi göremezler, ama onları görme yeteneÄ?i olan kiÅ?i onları görüp sorunlarını çözebilir. Kimi zaman da görünmezlik özellikle sevdikleri de kendisini göremediÄ?i zaman bir tür lanet haline de gelebilir. Bu durumda bazen görünmeyen varlıklar kendilerini görme yeteneÄ?i olan birilerini bulup sorunlarını çözmelerini isteyebilir, bu durumda bu varlıkları görebilmek de çok da istenmeyen bir durum haline gelebilir. Bazı hikayerlerde cansız varlıkların da görünmez olması mümkündür. Ã?rneÄ?in bir sandık bazen doÄ?ru zaman gelene, ya da doÄ?ru insan kendisini bulana kadar görünmez olarak kalabilir. SandıÄ?ı görünmez yapan bir tür fantastik güç olabileceÄ?i gibi fiziksel bir güç de olabilir.
_________________ HARBE GÄ°DEN
Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>Gene böyle güzel dön; <br>Dudaklarında deniz kokusu, <br>Kirpiklerinde tuz; <br>Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>
Fantastik Edebiyatta YaÄ?mur: YaÄ?mur çoÄ?u zaman topraÄ?ın daha verimli olmasını saÄ?layan bir tür bereket kaynaÄ?ı olarak görülür. Bu Å?ekilde bakıldıÄ?ı zaman yaÄ?murun yaÄ?ması bir tür hediye, yaÄ?maması ise bir tür felaket olarak görülebilir. Ã?zellikle kurak bölgelerde yaÄ?mur yaÄ?masını saÄ?lamak çoÄ?u fantastik halk edebiyatında kimi zaman fantastik bir güç olarak yer alabilmiÅ?tir. Bunun dıÅ?ında sürece bir ormanın, bir köyün ya da bir Å?ehrin yaÄ?mur yaÄ?arkenki görünümü de sadece fantastik edebiyatın deÄ?il bir çok edebiyat eserinin de ilgi duyduÄ?u bir ögedir. Bunun dıÅ?ında bildiÄ?imiz yaÄ?murun dıÅ?ında ateÅ?in, taÅ?ların, asitin ya da baÅ?ka Å?eylerin yaÄ?dıÄ?ı yaÄ?mur türleri de zaman zaman fantastik edebiyat eserlerinde yer alırlar.
YaÄ?murun YaÄ?ması İçin: Ã?zellikle kurak bölgelerde yaÄ?murun yaÄ?masının nasıl saÄ?lanabileceÄ?i hem insanların akıllarını hem de hayal güçlerini meÅ?gul eden bir konudur. Muhtemelen ilk toplumları yarattıkları yıllardan itibaren insanlar yaÄ?mur ile bulutların arasındaki baÄ?lantıyı fark etmiÅ?tir. O nedenle yaÄ?mur yaÄ?dırmak için çabalayan bir insanın ya da insan grubun önce gökyüzünde bulut oluÅ?turabilmesi, ya da zaten gökyüzünde bulutun var olması gerekir. YaÄ?mur yaÄ?dırmanın bir tür fantastik yöntemle yapıldıÄ?ı durumlarda bulutu oluÅ?turma ile buluttan yaÄ?murun yaÄ?masını saÄ?lamanın kimi zaman farklı kiÅ?iler ya da gruplar tarafından gerçekleÅ?tirilen iki farklı güç olarak hayal etmek mümkündür. Bu Å?ekilde bakarsak aslında bulutu yaÄ?mur yaratma gücü olan bir varlık olarak da görebiliriz. EÄ?er istersek bulutun kendisine ait bir bilincinin olduÄ?unu düÅ?ünmek ve yamurun yaÄ?ması için onu ikna etmek gerektiÄ?i de hayal edilebilir.
YaÄ?mur YaÄ?arken: YaÄ?murun en çok yaÄ?dıÄ?ı bölgelerde bile yaÄ?murun yaÄ?dıÄ?ı an, diÄ?er anlara göre sıra dıÅ?ı bir andır. Normal zamanlarda katı olmasına alıÅ?tıÄ?ımız, suyun istediÄ?imiz zaman ulaÅ?ıp istediÄ?imiz zaman uzak durabileceÄ?imiz yerlerde durduÄ?u Dünya bir anda deÄ?iÅ?miÅ? ve su damlalar halinde bile olsa etrafımızı kaplamıÅ?tır. Böylesi bir an bazı insanlar için sıÄ?ınacak bir çatı aradıkları sinir bozucu bir an olabileceÄ?i gibi, diÄ?erleri için hayal güçlerini en etkili çalıÅ?tırabildikleri, en büyülü anlardan birisi olabilir. Fantastik olmayan edebiyat eserlerinde bile yaÄ?mur yazarlar tarafından kullanıldıÄ?ında hikayelere renk katabilen bir ögedir. Ã?oÄ?u zaman hüzün, özlem gibi duyguların arka plandaki yaÄ?an bir yaÄ?mur ile bir arada anlatılması mümkün olabilmektedir. Ancak bunun da ötesinde kimi zaman bazı fantastik olayların ancak yaÄ?mur yaÄ?dıÄ?ında gerçekleÅ?mesi de bazı hikayelerde rastlanabilecek bir ögedir. Kimi zaman yaÄ?mur bir kapının açılmasını, bir hastalıÄ?ın iyileÅ?mesini saÄ?layabilir. Ya da yaÄ?mur kimi zaman baÅ?ka zamanda görülmeyen kimi Å?eylerin görünmesini saÄ?layabilir. Ya da kimi zaman bir fantastik gücün kullanılması ancak yaÄ?murun yaÄ?dıÄ?ı zamanlarda mümkün olabilir.
Farklı YaÄ?mur Türleri: Gökyüzünden suyun yaÄ?abileceÄ?ini görmek muhtemelen insanlara belki bir gün baÅ?ka Å?eylerin de gökyüzünden yaÄ?abileceÄ?ini düÅ?ündürmüÅ? olması mümkündür. Dolayısı ile ateÅ?, taÅ?, asit gibi baÅ?ka maddelerin de gökyüzünden yaÄ?dıÄ?ı hikayeler bulmak mümkündür. Aslında bu tür farklı yaÄ?mur türlerinin sadece fantastik edebiyatla da sınırlı kalmayabileceÄ?ini de belirtmek mümkündür. GöktaÅ?ı yaÄ?murlarını ya da yanardaÄ?ların patlamasının sonrasındaki yaÄ?murlarını doÄ?anın gerçekleÅ?tirdiÄ?i farklı yaÄ?mur türleri olarak görebiliriz. Benzer Å?ekilde farklı gezegenlerde de farklı yaÄ?mur türlerinin olması mümkündür. Ancak her ne kadar bu tür yaÄ?murlar doÄ?ada mümkün olabilse de, nasıl en çok bilinen yaÄ?mur türü, fantastik halk edebiyatın ve moden fantastik edebiyatın konusu oluyorsa, bu tür yaÄ?murların da gerek yaÄ?malarına neden olan nedenler, gerekse bu yaÄ?murlar yaÄ?arken oluÅ?an ortam, ki genellikle bu ortamın bir korku ortamı olduÄ?undan söz edilebilir, fantastik edebiyat hikayelerinde gerek arka planda yer alan ögeler gerekse kimi zaman hikayenin temel ögelerinden birisi olarak yer alabilirler.
17) Teknoloji
Fantastik Edebiyatta Teknoloji: Teknoloji modern anlamda Dünyanın son iki yüz elli yılında gerçek anlamda geliÅ?miÅ? bir kavramdır. Daha önceki dönemlerde teknolojinin de yer aldıÄ?ı hikayelerin var olmadıÄ?ından bahsedilebilir. Son iki yüz yıl boyunca ise, yavaÅ? yavaÅ? geliÅ?en teknoloji birçok Å?eyin baÅ?arılmasını saÄ?lamıÅ?tır, adeta eskiden bir tür mucize gibi görülen kimi iÅ?ler artık baÅ?arılabilir hale gelmiÅ?tir. Ä°nsanın hayal gücü bir gün teknolojinin çok daha fazlasını yapabileceÄ?ini düÅ?ünmüÅ?tür. Bilim Kurgu edebiyatı adı verilen edebiyatın en temel ögelerinden birisi de bugün var olmayan gelecekte belki bir gün yaratılabilecek bir teknolojik düzey hayalidir. Teknolojinin fantastik edebiyatta akla gelebilecek ilk yeri muhtemelen teknolojinin insana verdiÄ?i güç ile fantastik yollarla elde edilmiÅ? gücün mücadelesidir. Ancak kimi öykülerde teknoloji ile fantastik güçlerin iÅ?birliÄ?i yapabildiÄ?i ve bir arada daha büyük bir güç meydana getirdiÄ?ine de hikayelerde rastlanabilir.
Teknoloji ile Fantastik Güçlerin Mücadelesi: Kimi zaman doÄ?aüstü bir gücün, kimi zaman da bizzat doÄ?anın mücadelesi böylesi bir mücadelenin konusu olabilir. Bu tarz mücadeleler kimi zaman geliÅ?meye ve yavaÅ? yavaÅ? doÄ?anın önünü tıkamaya baÅ?layan insanların yarattıÄ?ı teknolojiye karÅ?ı umutsuzca verilen bir mücadele olabilir. Kimi zaman da hikaye tam tersine de dönebilir. Beklenmedik bir anda ortaya çıkmıÅ? bir fantastik güce karÅ?ı tüm teknolojik güçler seferber olsa da bir iÅ?e yaramayabilir. Kısacası teknolojik fantastik sayılabilecek bir gücün karÅ?ısında çaresiz kalmıÅ? olabilir. Ã?zellikle ikinci tür hikayelerde karakterlerin ilk baÅ?ta söz konusu fantastik gücü küçümsemesi ve kendi teknolojilerinin verdiÄ?i avantaja fazla güvenmeleri mümkündür. Böylesi bir durumda mücadelelerinde baÅ?arılı olmaları için söz konusu gücü anlayabilmeleri gerekir. Kimi zaman söz konusu fantastik gücü yenmek için mevcud teknolojileri hiçbir iÅ?e yaramayacaÄ?ını anlayıp, fantastik bir yol arayabilirler. Ya da fantastik bir takım güçlerle ellerindeki teknolojinin kendilerine verdiÄ?i gücü birleÅ?tirebilirler. Tersi durumda, fantastik bir güç teknolojinin karÅ?ısında çaresiz kalmıÅ?ken, genellikle söz konusu gücü kullananların hızla karÅ?ı tarafın teknolojisini öÄ?renme yolları yoktur. Böylesi bir durumda çoÄ?u zaman belki etraflarında hep var olmuÅ?, o güne kadar kullanmadıkları çok daha büyük bir tür fantastik gücü keÅ?fetmeleri ve kullanmaları gerekir. Kimi zamanda ellerindeki fantastik güç ile belki bir parça da olsa öÄ?renebildikleri teknolojiyi birleÅ?tirip bir arada kullanmaları da gerekebilir.
Teknoloji ile Fantastik Güçlerin Ä°Å?birliÄ?i: Aslında bu türden bir iÅ?birliÄ?inin ille de iki gücün bir arada kullanılması Å?eklinde olmasına gerek yoktur. Böyle bir iÅ?birliÄ?i kimi zaman aynı toplumda hem fantastik güçlerin hem de teknolojinin rol oynaması Å?eklinde de olabilir. Oynanan roller birbirinden farklı alanlarda olabilir. Mesela fantastik güçler insanları iyileÅ?tirmek için, teknoloji ise ulaÅ?ım için kullanılıyor olabilir. Ya da aynı alanda birbirini destekleyecek Å?ekilde de kullanılabilirler. Ã?rneÄ?in teknolojinin yardımı ile bir uzay aracı yapılır ama bu aracın uzayda uzun mesafeler gidebilmesi bir tür fantastik gücün yardımı ile olabilir. Kimi hikayelerde ise bu iÅ?birliÄ?i fantastik güçleri kullanmasını bilenler ile teknolojiyi bilenler arasında gerçekleÅ?ebilir. Hatta kimi zaman bu bir tür bilinç kazanmıÅ? doÄ?anın sahip olduÄ?u bir fantastik güç ile insanların sahip olduÄ?u teknoloji arasında bile olabilir. Böyle bir iÅ?birliÄ?i her zaman kolay olmayabilir. Ã?zellikle teknolojiyi bilen insanlar fantastik güçlerin doÄ?ası hakkında hiçbir bilgi sahibi deÄ?illerse, ya da fantastik güçleri kontrol edenler teknolojiyi hiç bilmiyorlarsa o zaman iki gücün bir arada nasıl kullanılacaÄ?ını planlamak çok zor olabilir. Kimi zaman iki açıdan güçlü olan farklı gruplardan birinin bir üyesi diÄ?er grubun içine girerek zayıf olduÄ?u alanda kendini güçlendirebilir. Bunu yapan kiÅ?iler genellikle iki farklı grubun arasındaki iÅ?birliÄ?ini organize eden, teknoloji ile fantastik güçlerin uyum içinde bir arada çalıÅ?masını saÄ?layan insanlar olurlar.
1 Kıyafetler (Giysiler)
Fantastik Edebiyatta Kıyafetler: Kıyafetler insanların neredeyse ilk bilinçlerini kazandıÄ?ı dönemden beri hep var olmuÅ?lardır. Ä°lk baÅ?ta korunma amacı ile var olmuÅ?ken zamanla, toplumsal yaÅ?amın ve güzellik anlayıÅ?ının bir parçası haline gelmiÅ?lerdir. Farklı toplumların farklı kıyafetleri olabildiÄ?i gibi, zaman zamanda aynı toplumda farklı kesimlerin giydiÄ?i farklı kıyafetler var olabilmiÅ?tir. Ä°nsanların hayal gücü, özellikle insana benzeyen ama insandan farklı canlı varlıkları ve kimi zaman toplumların içinde yer alan belli fantastik güçleri olan farklı grupları tasvir ederken o grupları ya da toplumları tasvir eden farklı kıyafetleri de hayal edebilmiÅ?tir. Bunun dıÅ?ında kimi zaman da belli kıyafetler kendilerine ait fantastik güçler barındırabilmiÅ?lerdir.
Farklı Fantastik Grupların Kıyafetleri: Bir fantastik topluluÄ?un, ya da grubun neden belli bir kıyafet tarzını tercih edeceÄ?i tamamen hayal gücüne kalmıÅ?tır. Kimi zaman özellikle belli bir toplumun içinde var olan fantastik güçleri olan, ya da bir fantastik gücün peÅ?indeki bir grup eÄ?er varlıkları gizli ise, dikkatli bakılmayınca fark edilmeyecek, yine de gruba dahil olan insanların baktıklarında birbirlerini tanımalarına yarayacak özel bir kıyafet giyebilirler. Ya da kıyafetleri sahip oldukları ya da peÅ?inde oldukları fantastik gücü de yansıtan bir kıyafet türü olabilir. EÄ?er söz konusu olan insana benzeyen ama bir fantastik ırksa, mesela elflerden, cücelerden, gnomlardan bahsediliyorsa (bkz elfler, cüceler, gnomlar) o zaman giysi söz konusu ırkın yaÅ?adıÄ?ı yere ve ırksal özelliklerine göre deÄ?iÅ?ebilir. Ä°nsana benzemeyen fantastik canlıların kimi zaman insandan çok daha zeki oldukları durumlarda bile genellikle üzerlerinde kıyafetin olmadıÄ?ı hayal edilmiÅ?tir. Bunun nedeni ne kadar zeki olurlarsa olsunlar insanın hayal gücünün bu tür varlıkları hayvanlardan ayırmakta güçlük çekmesi olabilir. Ancak böyle bir varlıÄ?ın giyeceÄ?i giysiyi hayal etmeye çalıÅ?tıÄ?ımızda, aklımıza bildiÄ?imiz kıyafetlerden çok farklı bir kıyafet tarzı gelebilir. Ã?rneÄ?in ıÅ?ıÄ?ın, ya da suyun bir Å?ekilde bu tür varlıkların üzerlerinde onların vucudlarını örtmeye yarayan bir giysiye dönüÅ?tüklerini hayal etmek mümkündür.
Fantastik Güçleri Olan Giysiler: Bir giysinin insana verebileceÄ?i en fazla hayal edilmiÅ? güç görünmezliktir. Böyle bir gücü veren giysi genellikle giyilmediÄ?i sürece görünür, ama bir defa bir insan onu üzerine giydiÄ?i zaman hem giysi, hem de onu giyen kiÅ?i görünmez olur. (bkz görünmezlik) Ancak bunun dıÅ?ında insanın tamamen hayal gücüne baÄ?lı farklı güçler de hayal edilebilir insanın ateÅ?e dayanmasına, ya da suda nefes almasına izin veren giysiler, insanın daha hızlı koÅ?masını saÄ?lıyan çizmeler, ya da insanın kollarının daha güçlü olmasını saÄ?layan eldivenleri fantastik hikayelere bir öge olarak koymak mümkündür. Bir giysinin bu güçleri insana nasıl verdiÄ?i yine tamamen hayal gücü ile tasarlanacak bir konudur. Ancak kimi kıyafetlerin günümüz Dünyasında da insanın bazı koÅ?ullara dayanmasını saÄ?layabildiÄ?ini belirtmek gerekir. Kısacası bir giysinin belli bir gücü vermesi, fantastik yollarla olabileceÄ?i gibi, bu kıyafetin teknolojinin bugünkü düzeyi ya da daha ileriki yıllarda ulaÅ?abileceÄ?i düzey sayesinde söz konusu özelliÄ?i kazandıÄ?ı da düÅ?ünülebilir. Kimi zamanda kıyafetin rengi, yapıldıÄ?ı özel fantastik bir kumaÅ? türü, ya da Å?ekli onun insana aktaracaÄ?ı fantastik bir gücün kaynaÄ?ı olabilir. Bazen de kıyafet sadece belli özellikleri olan insanlara, mesela sadece kızlara belli güçler veriyor da olabilir. Kıyafetlerin verdiÄ?i güçler her zaman olumlu güçler de olmayabilir. Kimi zaman bir kıyafet onu giyene zarar da verebilir. Kimi zaman bu zarar onun aklını karıÅ?tırarak hatalar yapmasına neden olunarak verilir. Kimi zaman da bu zarar fiziksel bir zarar hatta acı da olabilir. Ya da giysiyi giyen insanın erafındaki insanların uzaklaÅ?ması, bastıÄ?ı topraÄ?ın kuruması gibi doÄ?rudan söz konusu kiÅ?iyi etkilemese de yine de ona zarar veren bir takım belalar kıyafeti giyince bir insanın baÅ?ına gelebilir. Böyle durumlarda kimi zaman söz konusu kiÅ?inin giydiÄ?i kıyafeti çıkarması mümkün olmaz, ya da ancak bunu yapabilmesi için bir mücadele vermesi gerekir. Ancak bazen de söz konusu kiÅ?i zararın kıyafetten kaynaklandıÄ?ını anlayamaz, ya da anlasa bile kıyafet onun aklını karıÅ?tırdıÄ?ı için, kendisine zarar verdiÄ?ini bildiÄ?i halde söz konusu kıyafeti çıkarmak istemeyebilir.
19) Ã…?akalar
Fantastik Edebiyatta Å?akalar: Fantastik Edebiyatta en fazla öne çıkacak Å?aka ögesi muhtemelen, Å?aka yapmayı bir tür yaÅ?am tarzı haline getirmiÅ?, sıradan insanların ciddiye aldıÄ?ı deÄ?erleri, ciddiye almayan ırkların, insanlara yaptıkları Å?akalardır. Söz konusu ırk kimi zaman perilerdir, kimi zaman elfler, kimi zaman gnomlar, bazen de diÄ?er insanlardan ayrı yaÅ?ayıp daha farklı bir hayat tarzını benimsemiÅ? insanlar hatta ya da sıradan bir insan topluluÄ?unun içinde yaÅ?asalar da yaptıÄ?ı Å?akanın ciddiyetini anlayamayan çocuklar olabilir. Aslında Å?akadan hoÅ?lanan ve hoÅ?lanmayan insanları bir araya getiren hikayelere fantastik hikaye dıÅ?ında hikayelerde de rastlanabilir. Ancak fantastik hikayelerde kimi zaman Å?akayı yapan grubun bir tür fantastik güce de sahip olmasını saÄ?lar. Å?akalar böylesi bir fantastik güçten faydalanılarak yapılıyorsa o zaman Å?akanın kurbanları için çok daha dehÅ?et verici hale gelebilirler.
Fantastik Å?aka Türleri: Zamanı ileriye alıp, Å?akanın kurbanının yıllar sonrasında hayatına devam etmesini saÄ?lamak, kurbana bir torba altın vermek, daha sonra fantastik bir yolla altınların taÅ? parçalarına dönüÅ?mesi, kurbanın vucudunu hayvanın vucuduna dönüÅ?türmek yapılabilecek Å?akalardan birkaçıdır. Bu Å?akaların özelliÄ?i çoÄ?u zaman amacın kurbana zarar vermek deÄ?il, onu da güldürmek amacı ile yapılmasıdır. Å?akayı yapan kiÅ?i kurbanın bu Å?akadan dolayı hayatının sarsılacaÄ?ını hatta kimi zaman tamamen alt üst olacaÄ?ını tahmin edemez, çünkü onun hayat tanımı farklıdır. Belirtmek gerekir ki eÄ?er söz konusu eylemi yapan kiÅ?i yaptıÄ?ı eylemin kurbanın hayatında yaratacaÄ?ı etkiyi biliyorsa o zaman yaptıÄ?ı eylemi, onu yapan kiÅ?i sadece eÄ?lenmek için yapıyorsa bile Å?aka olmadıÄ?ını savunmak sanırım yanlıÅ? olmaz.
Å?aka Kurbanlarının Hissettikleri: Å?aka kurbanın bakıÅ? açısı ile kendisine yapılan dehÅ?et vericidir. Ã?yle ki böyle Å?akaların varolduÄ?u söylentisi olan yerlerde insanlar çoÄ?u korku ile yaÅ?adıklarını düÅ?ünmek mümkündür. Kimi zaman da bu insanlar Å?akayı yapan ırka ya da gruba karÅ?ı büyük bir öfke hissederler. Ã?yle ki gerçekte belki akıllarından hiç kötülük geçmeyen bu ırk ya da grup, Å?aka kurbanı olan insanlar için adeta kötülüÄ?ün simgesi haline de gelebilir. Kendilerine Å?aka yapılan insanların ise kimi zaman hayatları boyunca kendilerine gelememeleri mümkündür. Elbette, eÄ?er Å?akanın yapıldıÄ?ı kiÅ?i de Å?akayı yapan ırkın ya da grubun parçası ise ve onların hayat anlayıÅ?larını paylaÅ?ıyorsa, o zaman kendisine Å?aka yapıldıÄ?ında, bu Å?aka normal insanlara yapılan Å?akalarla tamamen aynı bile olsa gülüp geçecektir. Ã?zellikle kimi hikayelerde kendisini benzer Å?akalar yapıldıÄ?ında bunu ciddiye almayan böylesi karakterlerin olması söz konusu ırkın ya da grubun bakıÅ? açısını daha iyi muhtemelen gösterecektir.
Å?aka Yapanların Hissettikleri: Å?aka yapanların çoÄ?u zaman en azından Å?akayı yaptıkları sırada karÅ?ılarındakilerin hissettiklerini anlamadıÄ?ı daha önce ifade edilmiÅ?ti. Kimi zaman, özellikle Å?akayı yapan çocuklar, Å?akanın yapıldıÄ?ı kiÅ?i ise tanıdıkları kiÅ?i ise, Å?aka yapıldıktan sonra, Å?akayı yapanlar aslında yanlıÅ? bir Å?ey yaptıklarını anlayıp bunu telafi etmeye çalıÅ?abilir. Yapılan Å?aka bir tür fantastik güçle yapılmıÅ?sa bu Å?ekilde Å?akanın yol açtıÄ?ı zararı telafi etmenin çok zor olması mümkündür. Bazen de Å?aka yapıldıktan sonra, karÅ?ısındaki insanın tepkisini gördüÄ?ü zaman bile Å?akayı yapan kiÅ?i Å?akanın verdiÄ?i zararı anlamayabilir. Böyle durumlarda söz konusu kiÅ?i Å?aka kurbanın baÄ?ırmasını, kendisini yakalamaya çalıÅ?masını, hatta kimi zaman aÄ?lamasını bile aslında bir tür aldatmaca olduÄ?unu, aslında söz konusu kiÅ?i kendisine göstermese bile aslınd onun da eÄ?lendiÄ?ini düÅ?ünür. Böyle düÅ?ünmesinin sebebi ise, yapılanın her hangi bir insanın üzülmesine neden deÄ?ebileceÄ?ini anlayamamasıdır. Bu tür ırklar, ya da gruplar için sıradan insanların tamamı en ufak bir espriyi bile kaldıramayan kiÅ?iler gibidirler. Å?aka yapan bu tür insan gruplar, ve bazen ırklar kimi zaman bazı fantastik yeteneklere de sahiptir. Bazen doÄ?al olarak sahip oldukları bazen de bir Å?ekilde kazandıkları yetenekleri de Å?aka yaparken kullanırlar. Ancak kimi zaman bu yeteneklere ancak hayatı fazla ciddiye almadıkları sürece sahip olabilirler. Hayatı daha fazla ciddiye almalarını saÄ?layacak bir olay, kimi zaman büyük bir acı yaÅ?adıkları zaman bu yeteneklerin kaybolması mümkündür.
20) Tiyatrolar
Fantastik Edebiyatta Tiyatrolar: Tiyatrolar kimi zaman gerçek Dünyadan, kimi zaman ise hayal gücü ile yaratılmıÅ? Dünyadan ögelerin bir araya getirilerek sergilendiÄ?i yerlerdi. Ancak bunlardan hangisi yapılıyor olursa olsun, bir tiyatro her zaman insanı yaÅ?adıÄ?ı andan koparıp baÅ?ka bir ana ve gerçekliÄ?e götürme iddasını taÅ?ır. Hatta kimi zaman bunu daha iyi yapabilmek için kimi oyunlar seyircileri de oyunun içine çekmeye çalıÅ?abilirler. Tiyatronun kimi zaman baÅ?arısız olsa bile böylesine büyük bir iddiaya sahip olması, onu fantastik edebiyatın en etkileyici ögelerinden birisi olma potansiyeline sahip olmasını saÄ?lar. Bir fantastik hikayede tiyatro, kimi zaman sergilenen olay ile gerçek Dünya arasında bir baÄ? yaratabilir. Kimi zaman da sergilenen oyunlar gerçek Dünyanın zaten o güne kadar fark edilmeyen bir parçası olabilir. Oyunu seyreden seyircilerin tamamı ya da en azından bir bölümü, farkında olmadan oyun bittiÄ?i zaman da var olmaya devam edecek yeni bir Dünyaya adım atmıÅ? olabilir.
Tiyatro Oyunundaki Gerçeklik: Tiyatro oyunları, oynandıkları süre boyunca, özellikle etkileyici bir sahnede sergileniyorlarsa, dört yanımızı saran, elimizi uzatsak dokunabileceÄ?imiz hayali bir Dünya yaratır. Böyle bir Dünyanın yaratılması, özellikle söz konusu Dünyayı geçmiÅ?te meydana gelmiÅ? bir olayı, ya da bir efsaneyi bir insanların hissetmesini saÄ?lamanın etkileyici bir yoludur. Kimi zaman oyunlar oyuncuların bile bilmedikleri kimi gerçeklerin anlaÅ?ılmasını saÄ?layabilirler. Tiyatroya gelen insanlara bazı gerçekleri yeniden yaÅ?atmak, onların akıllarından geçenlerin anlaÅ?ılmasını saÄ?layacak yollardan birisi olabilir. Bunun dıÅ?ında oyunda anlatılan efsaneyi ya da olayı araÅ?tıran bir kiÅ?inin tiyatroyu seyrettiÄ?inde, olayı yaÅ?ayan insanların ya da varlıkların ne hissetmiÅ? ve ne düÅ?ünmüÅ? olduklarını çok daha iyi anlaması mümkündür. Bu da onun araÅ?tırmasına çok daha saÄ?lıklı bir yön vermesini saÄ?layabilir. Kimi zamansa tiyatro oyununu sergileyen oyuncular bilerek ya da bilmeyerek aslında tiyatro oyununun ötesinde bir eylem yapıyor olabilirler. Bazen tiyatro oyununda okunan bir Å?iir yapılan hareketler, kullanılan eÅ?yaların farkında olunmadan bir tür fantastik gücün ortaya çıkmasını saÄ?laması mümkündür. Ya da bazen tiyatro oyunun içinde sadece seyreden bir kiÅ?inin anlayacaÄ?ı bir tür mesaj olabilir. Normal yollardan bu kiÅ?iye mesajı iletmek, belli bir nedenden dolayı imkansızken, o kiÅ?inin tiyatro oyununu izlemesi ile söz konusu mesajı alması mümkün olabilir. Bazen de oyun aslında örneÄ?in bir görevi yerine getirecek kiÅ?iyi seçmek için yapılan bir tür sınavdır. Seyircilerin içinden doÄ?ru kiÅ?i oyunu gördüÄ?ü zaman bunun sadece oyun olmadıÄ?ını anlayacaktır, sonrasında da eÄ?er gerekiyorsa buluÅ?ması gereken kiÅ?ilerle buluÅ?ması gereken yerde buluÅ?acak ve görevini yerine getirecektir. Kimi zaman da tüm seyircileri tiyatroyu izlerken bir tür fantastik yolla hissettikleri duygular, akıllarındaki düÅ?ünceler deÄ?iÅ?tirilir ve onların oyunu izledikten sonra evlerine döndüklerinde, ertesi gün hayatlarına yeniden baÅ?ladıklarında tiyatroyu sergileyenlerin istedikleri gibi davranmaları saÄ?lanır.
Tiyatro Binaları: Ã?zellikle eski tiyatro binaları baÅ?lı baÅ?larına fantastik hikayelere konu olabilirler. Kimi zaman yıllardır kullanılmamıÅ? ve unutulmuÅ? gizli bölümleri, geçitleri, bilinmeyen sahne dekorları ile, bazen bir tiyatro binası kendisi bir tür bilinç kazanıp içinde sergilenen oyunlara yön verebilir. Bazen de tiyatro binasının içinde yer alan fantastik varlık ya da varlıklar, ya da fantastik güçleri olan bir insanın da oyuna yön verme hatta en umulmayan anda oyuna dahil olma ihtimali vardır. Kimi zamanda tiyatronun bazı geçitleri ya da odaları baÅ?lı baÅ?larına fantastik özelliklere sahip olabilirler. Ã?zellikle kimi oyuncular bu geçitleri kullandıklarında ya da odalara girdiklerinde kimi fantastik özellikleri kazanabilirler ve onların katılımı ile sergilenecek oyunlar da bu fantastik özellikler nedeni ile bambaÅ?ka bir biçim alabilir.
_________________ HARBE GÄ°DEN
Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>Gene böyle güzel dön; <br>Dudaklarında deniz kokusu, <br>Kirpiklerinde tuz; <br>Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>
Fantastik Edebiyatta Bilmeceler: Bilmeceler, gerek fantastik edebiyatın gerekse fantastik olmayan edebiyat türlerinin hikayelerde yer almasından en çok hoÅ?landıkları ögelerden birisidir. Fantastik edebiyat söz konusu olduÄ?u zaman bu ögenin varlıÄ?ı çok eski çaÄ?larda yaratılmıÅ? fantastik halk edebiyatı eserlerine kadar gider. Hikayelerin birbirinden çok farklı yerlerinde kimi zaman bir çırpıda çözülmesi gereken, kimi zaman da bir hayat boyu üzerinde uÄ?raÅ?ılabilecek bilmeceler yer alır. Bu bilmeceler kimi zaman hikayede anlatılan olaylar ya da kiÅ?ilerle iliÅ?kilidir, kimi zaman da bu kiÅ?i ve iliÅ?kilerden baÄ?ımsızdır ve sadece onları zorlayacak bir sorudur. Hikayelerde ne Å?ekilde yer alırsa yer alsın çoÄ?u zaman bilmecelerin çözüldüÄ?ü sahneler kimi zaman dövüÅ? sahneleri kadar etkileyici ve heyecan verici sahneler olabilmektedir.
Bilmecelerin Ne Zaman ve Nasıl Sorulur? : Belki de bir fantastik edebiyatta bilmece ögesinin yer aldıÄ?ı ilk akla gelen sahne, fantastik bir yaratıÄ?ın avladıÄ?ı bir insana onu serbest bırakmak için, ya da yine bir insanın koruduÄ?u bir kapıdan geçmesine izin vermek ya da koruduÄ?u bir nesneyi almasına izin vermek için sorduÄ?u sorulardır. Bilmece ögesi hikayelerde bu Å?ekilde yer aldıÄ?ı zaman genelde bilmeceleri çözmek için sınırlı bir süre vardır. Bu sürenin sonunda bilmecenin çözülememesi durumunda söz konusu kiÅ?inin kurtulmak ya da almak istediÄ?i nesneyi almak için bir daha Å?ansı olmayabilir. Bazen de söz konusu kiÅ?iye istediÄ?i kadar süre verilir ama sadece bir cevap verme hakkı tanınır. Söz konusu cevap yanlıÅ?sa en azından o kiÅ?inin bir daha bilmeceyi çözme Å?ansı olmayacaktır. EÄ?er söz konusu yaratık birden fazla kiÅ?inin olduÄ?u bir gruba soruyu soruyorsa kimi zaman gruptan herkesin birer sorunun cevabını vermesi gerekebilir, ya da bazen sadece tek bir kiÅ?inin soruyu cevaplaması yeterli olabilir. Kimi zamansa bilmeceler kitaplarda, ya da açılması gereken kapıların üzerinde olabilir. Bu tarz bilmeceleri çözmek, kimi zaman gidilecek bir yerin neresi olduÄ?unu bulmaya ya da hikayenin geçtiÄ?i Dünyadaki bir gizemi çözmeye yardım edebilir. Bu durumda bilmeceyi çözmek için insanların istedikleri kadar süreleri vardır. Ancak böyle durumlarda genelde bilmece çok daha karmaÅ?ık hale gelir. Hatta kimi zaman bir hikayenin tamamen bir bilmecenin çözülmesi üzerine kurulması, ya da bilmecenin hikayenin büyük bir bölümüne yayılan bir öge olması mümkündür.
Fantastik Edebiyatta Sorulan Bilmeceler: Kısa sürede cevaplanabilecek nisbeten daha kolay olan bilmecelerin bazıları, özellikle fantastik halk edebiyatında ve mitolojilerde geçenlerin ciddi bir bölümü zaman geçtikçe edebiyat eserlerinin dıÅ?ında da rastlanabilen, bilmecelere ilgi duyan insanların rastlayabileceÄ?i bilmeceler haline gelebilmiÅ?lerdir. Bu bilmeceler genellikle çok kolayca çözülebilecek bilmecelerdir, ancak onları çözebilmek için insanların önyargılarını kırabilmeleri ve insanlara, nesnelere, Dünyaya farklı açılardan bakabilmeleri gerekmektedir. Ã?rneÄ?in bir berberin ya da kılıç ustasının kadın olabileceÄ?ini düÅ?ünmeleri gerekebilir. Ya da gün doÄ?umu, gün ortası ve gün batımından bahseden bir bilmecede bahsedilen günün bildiÄ?imiz gün olması gerekmediÄ?ini, söz konusu günün insanın yaÅ?amını temsil edebileceÄ?ini akıl edebilmeleri gerekir. Daha kapsamlı ve uzun sürede çözülecek bilmecelerde ise çoÄ?u zaman bilmeceyi parçaları ayırıp adım adım çözmek gerekebilir. Ã?rneÄ?in uzun bir bilmecede kullanılan gün sözcüÄ?ünün aslında hangi anlamda kullanıldıÄ?ını hemen anlamak mümkün olmayabilir ve asıl bilmeceyi çözmeden önce bu ve bunun gibi baÅ?ka sözcüklerin anlamlarını çözmek gerekebilir. Uzun bilmecelerde de çoÄ?u zaman bir defa bilmeceyi bu tarz alt parçalara böldükten sonra onu çözmenin çok kolay olması mümkündür. Bir defa doÄ?ru soruyu, örneÄ?in bu bilmecede gün sözcüÄ?ü ile ne kastediyor sorusunu sorduktan sonra aslında cevabı bilmecenin sorulduÄ?u yerde, ya da bilmeceyi çözmeye çalıÅ?an kiÅ?inin çok yakınında bulmak mümkün olabilir. Bilmecenin söz konusu alt parçasını çözdüÄ?ü zaman, o bilginin de yardımıyla çözmesi gereken ikinci parçanın hangisini olduÄ?unu bulmak ve bir defa daha doÄ?ru soruyu sormak gerekebilir. Bu tür adımların atılması ile de büyük ve daha kapsamlı bilmecenin çözülmesi mümkün hale gelebilir.
2) Uyumak
Fantastik Edebiyatta Uyumak: Uyuma eylemi üzerine bir tanım yapmak gerekirse muhtemelen bu tanım Å?öyle olurdu. Uyuma, hem bedenimizi hem de zihnimizi dinlendirmek için yapılan eylemdir. Ancak aynı zamanda da etrafımızdaki Dünyayı gözlemlemeye ara verdiÄ?imiz, o nedenle de tehlikelere açık olduÄ?umuz bir durumdur. Bu nedenle uyuyacaÄ?ımız yerlerin güvenli olması ya da birilerinin bizi gözlemesi gerekir. Elbette uyku söz konusu olduÄ?unda en ilginç noktalardan birisi rüyalardır. Bu konuda zaten ayrı bir baÅ?lıkta (bkz. rüyalar) daha ayrıntılı bilgi verilmiÅ?tir.
Uyumanın Amaçları: Günlük yaÅ?amımızda çoÄ?unlukla uyumamızın esas amacının dinlenme olduÄ?undan daha önce de bahsedilmiÅ?ti. Ancak fantastik edebiyatta kimi zaman bazı yaratık ve varlıklarla, kimi zaman özel güçleri olan bazı insanların uyurken bir tür fantastik yolla dinlenmenin yanısıra, vucutlarındaki bazı yaraları iyileÅ?tirmeleri mümkündür. Hatta bazen, çoÄ?unlukla bazı yaratıkların hayatlarında bir defa gerçekleÅ?en bir uykunun sonucunda görünümlerinin deÄ?iÅ?meleri ve özel bir takım güçler kazanmaları mümkündür. Kimi zaman da örneÄ?in kendilerini takip eden büyük bir ordudan kaçan insanların çoÄ?unlukla fantastik yollarla, günlerce, aylarca hatta kimi zaman yıllarca uyuyup tehlike geçince kalkmaları mümkündür. Bu tür bir uyku sırasında genellikle uyuyan kiÅ?inin yemek ya da suya ihtiyacı yoktur. Bu tarz bir uyku sayesinde onun yiyecek ve su bulmak için dıÅ?arı çıkmasına ve tehlikelerle yüzleÅ?mesine gerek kalmaz. Bir yandan da uyumasaydı hissedeceÄ?i yakalanma korkusunu da hissetmez, uyandıÄ?ında zaten tehlike geçmiÅ? olacaktır. Bir bakıma uyku onu hemen bedensel hem de zihinsel zaaflarını aÅ?masını saÄ?lar. Bazen de bazı insan ve yaratıkların onlara ihtiyaç duyulacaÄ?ı zamana kadar uyumaları mümkün olabilir. Bu tür uykularda kimi zaman belli bir zaman geldiÄ?inde söz konusu insan ya da yaratık uyanabilir. Ã?rneÄ?in yıldızların belki binlerce yılda bir gerçekleÅ?en bir Å?ekilde dizilmeleri bu tür bir uyanmanın gerçekleÅ?mesini saÄ?layabilir. Ya da belli bir olay, örneÄ?in binlerce yıldır kimsenin girmediÄ?i maÄ?raya birisinin girmesi, ya da birilerinin bir tür fantastik yolla yaptıÄ?ı çaÄ?rı söz konusu insanı ya da yaratıÄ?ı uyandırabilir. Bu tür uykuların sonrasında uyanan yaratık ya da insanların onları uyandıranlara karÅ?ı sinirli olmaları mümkündür. Bu noktaya kadar verilen örneklerin yanısıra, bir insanı ya da yaratıÄ?ı bir baÅ?ka insan ya da yaratıÄ?ın ona zarar vermesi için uyutması da mümkündür. Bu tür bir uyutma kimi zaman söz konusu insan ya da yaratıÄ?ı kandırarak yapılabileceÄ?i gibi, aniden kullanılan bir tür güç ya da silahla da söz konusu kiÅ?i uyutulabilir.
Uyunan Mekanlar: Uyumak için ilk akla gelen yer elbette yataklardır. Ancak farklı varlıklar için uyunacak mekanlar deÄ?iÅ?ebilir. Ã?rneÄ?in kimi yaratıklar daha farklı Å?ekilde uyumayı tercih edebilir. Ã?rneÄ?in bazı yaratıkların yataÄ?a uzanarak uyumak yerine ayakta durarak uyumayı tercih edebilir. Ya da bazı mekanlarda insanların da bildiÄ?imiz yataklardan farklı yataklarda ya da yataÄ?a hiç benzemeyen yerlerde uyuması gerekebilir. Ã?rneÄ?in yerçekiminin olmadıÄ?ı bir mekanda bir yatakta yatacaksak bile uyurken yanlıÅ?lıkla uçup kafamızı duvara çarpmamamız için söz konusu yataÄ?a kemerle kendimizi baÄ?lamamız gerekebilir. Elbette özel bir takım uyuma türleri için uyunan yerler çok farklı olabilir. Ã?zellikle insanları ya da yaratıkları iyileÅ?tirecek ya da onlara özel güçler verecek, vücudlarının Å?eklini deÄ?iÅ?tirecek uykuları için özel uyuma mekanlarına ihtiyaç vardır. Bu konuda gerçek doÄ?ada en çok bilinen örnek tırtılın kelebeÄ?e dönüÅ?tüÄ?ü kozadır. Bu örnek bir çok fantastik hikayede farklı yaratıkların dönüÅ?üm geçirdiÄ?i daha büyük ve daha deÄ?iÅ?ik görünümlü kozaların hayal edilmesine ilham vermiÅ?tir. Bir kozada uyuyan bir yaratıÄ?ın hayatta kalabilmesi için geçirdiÄ?i dönüÅ?üm tamamlanana kadar kozanın içinde kalması zorunlu olabilir. EÄ?er söz konusu uyku uzun sürecek bir uykuysa, kimi zaman uyunan yerin uyuyan kiÅ?inin bedensel ihtiyaçlarını azaltacak türde bir yer olması, ya da bir Å?ekilde fantastik ya da fantastik olmayan bir yolla söz konusu kiÅ?inin bedeninin iÅ?leyiÅ?ini deÄ?iÅ?tirip onun eskisi kadar çok besin ve suya ihtiyaç duymadan yaÅ?amasını saÄ?laması mümkün olabilir.
3) Kabuslar
Fantastik Edebiyatta Kabuslar: Kabusların özel bir rüya tür olduÄ?undan bahsedilebilir. Rüyaların da onu görenlere kendilerini iyi ya da kötü birçok farklı yanları olabilir. (bkz kabuslar) Bu açıdan bir kabusu kötü yanı aÄ?ır basan bir rüya olarak görmek de mümkün olabilir ve sıradan bir rüyadan çok da keskin bir çizgi ile ayrılmadıÄ?ı savunulabilir. Yine de kabuslar kimi zaman daha en baÅ?ından en sonuna kadar kendilerini belli edebilirler. Bu tarz kendini belli eden kabuslar, her Å?eyden önce daha en baÅ?tan insanların korktukları bir Å?eyi onlara yaÅ?atırlar, bir bakıma bu korku ile yüzleÅ?mesini saÄ?larlar. Bu açıdan kimi zaman bir kabus içinde bulunan her öge ile, kimi zaman basit ve zararsız olabilecek ögelerle bile onu gören insanın korkmasına neden olacak bir rüya haline gelebilir. Kabuslar tek baÅ?larına insanlara fantastik gelebilecek ögeler oldukları için, gerek fantastik halk hikayelerinde gerekse modern fantastik hikayelerde sıkça yer alırlar. Kimi zaman her hangi bir ek öge eklemeden sadece hikayenin belli yerlerinde karakterlerin belli kabuslar görmelerini saÄ?lamak bile hikayeyi daha ilginç hale getirebilir. Ancak bazen kabuslara kimi fantastik özellikler kazandırmak da mümkün olabilir. Ã?rneÄ?in kimi öykülerde insanların ya da baÅ?ka varlıkların bir takım fantastik yollarla sürekli kabus görmeleri saÄ?lanabilir. Ki her gece yattıÄ?ında kabus görmesi bile baÅ?lı baÅ?ına katlanılması çok zor bir durumdur. Kimi zaman da kabuslarda gördüÄ?ü olayların gerçekleÅ?ecek bazı olaylar hakkında insanı uyarması da mümkündür. Hatta bazen aslında kabusun içindeyken bile bir yerlerde o olayın gerçekleÅ?iyor olması mümkündür. Kimi zamanda uyurken görülen kabus aslında o kiÅ?inin yattıÄ?ı yerde geçer, bir bakıma o kabusu kiÅ?i etrafında bir Å?eyler olduÄ?unu görmektedir, bu olan Å?eyler korkutucudur ama o kiÅ?i yataktan kalkamadıÄ?ı, ya da kalksa bile kendini kontrol edemediÄ?i için olanları engelleyememektedir. Bu tür kabuslara karabasan da denmektedir.
Birisinin Kabus Görmesini SaÄ?lamak: Kimi zaman bu sadece bir kiÅ?inin huzursuz ya da baÅ?arısız olmasına neden olmak için yapılır. Mesela fantastik bir hikayede her hangi bir nedenle bir sınamadan geçecek bir savaÅ?çıya o sınamada baÅ?arısız olduÄ?unu gördüÄ?ü bir dizi kabus yaÅ?atılabilir ve bu kabusların sonucunda kendine inancını kaybetmesi saÄ?lanabilir. Ya da bazen belirli bir konusu olmayan, söz konusu kiÅ?iye birçok farklı korkusunu bir arada yaÅ?ayan kabuslar bir kiÅ?iyi onlardan kurtulmak için her Å?eyi göze alacak hale getirebilir. Elbette kimi zaman bir insanın kötülük ettiÄ?i bir kiÅ?i ya da varlıÄ?ın o kiÅ?iye yaptıÄ?ı kötülüÄ?ü durmadan hatırlatmasını da mümkün olabilir. Ã?zellikle o kiÅ?i yaptıÄ?ı kötülükten dolayı vicdan azabı çekiyorsa, bu tarz kabuslarla yaptıÄ?ı kötülüÄ?ün ona tekrar tekrar hatırlatılması mümkündür.
GerçekleÅ?en Kabuslar: Bu tür kabusların geçtiÄ?i hikayeler kabuslarla ilgili hikayelerin belki de en korkunç olanları olmaları mümkündür. Bu tür hikayelerde bir insanın gördüÄ?ü kabus aslında gerçekleÅ?mektedir, ya da kısa süre sonra gerçekleÅ?ecektir. Kimi zaman kabusun içinde gerçekleÅ?ecek olayı söz konusu kiÅ?inin kabusu görürken engellemesi mümkündür, ama bunun için çok korktuÄ?u bir Å?eyi yapmaya cesaret etmesi gerekebilir. Kimi zaman da söz konusu kabus bir uyarıdır ve kabusta gördüklerinin gerçekleÅ?mesini en azından kısmen engellemek mümkün olabilir. Kimi zaman da kabusu gören kiÅ?i ne yaparsa yapsın kabusta gördüklerinin gerçekleÅ?mesini engelleyemez. Bir bakıma olacakları bilmenin ve engelleyememenin acısını bir arada yaÅ?ar.
Karabasanlar: Karabasan olarak adlandırılan kabus türüne bazı kaynaklarda uyku felcinin yarattıÄ?ı bir hayal olarak geçer. Bu tarz kabusların en bilinen yanı kendimizi yattıÄ?ımız yerde görüp vucudumuzu hareket ettirememizdir. Bu tek baÅ?ına yeterince korkutucu olabilir. Ancak bazen bunun yanında yatılan yere bir varlıÄ?ın girdiÄ?ini ve bizim bu Å?ekilde hareketsiz kalmamıza neden olduÄ?unu da hayal etmemiz mümkündür. Bir bakıma karabasanları rüya ile gerçek dünya arasındaki bir köprü olarak görmek mümkündür. Etrafımızda gerçek Dünyayı görürüz, ama bedenimiz uyanmayı reddeder ve bunun yanında bazen o Gerçek Dünyanın içinde kabusumuzun bir parçası olan varlıklar, eÅ?yalar görebilir, sesler duyabilir, belki aslında olmayan bir tehlikenin olduÄ?unu hissedebiliriz. Ä°Å?in en tuhaf yanı da etrafımızdaki diÄ?er uyuyan ya da uyumayan insanlar bizim görüp duyup hissettiklerimizi fark etmezler ve biz onlara sesimizi duyuramayız. Tüm bu açılardan karabasan belki de rüya türleri içinde en gizemlisidir. Elbette bazı fantastik ögelerle de birleÅ?tirilerek fantastik hikayeleri daha da zenginleÅ?tirecek bir öge haline getirilmesi mümkündür.
4) Hapishaneler (Zindanlar)
Fantastik Edebiyatta Hapishaneler: Hapishaneler gerek günümüz Dünyasının modern hapishaneleri olsun, gerekse geçmiÅ? zamanın zindanları olsun, hemen her zaman ürkütücüdür. Bir tutuklu ya da esir için baÅ?ına neyin geleceÄ?ini bilmediÄ?i bir yerdir hapishane, nereye gideceÄ?ine ne yapacaÄ?ına çoÄ?u zaman kendisi karar veremez. Bir gardiyan içinse, muhtemelen oradan kaçmak isteyen kendisinden nefret eden insanlarla dolu bir yerdir. Böylesine büyük korku ve gizem kaynaÄ?ı olan bir mekanın gerek modern gerek geleneksel fantastik edebiyat tarafında sıkça kullanılan bir öge olması son derece doÄ?al bir durumdur. Elbette fantastik edebiyat diÄ?er ögelere yaptıÄ?ı gibi fantastik edebiyata da kendince farklı boyutlar ekleyip zenginleÅ?tirebilmektedir.
Hapishane ve Zindanlarda Yer Alabilecek Ã?geler: En klasik öge hücrelerdir. Hücre hem söz konusu kiÅ?inin kaçmasını engellemek için yapılır, hem de kimi zaman hücrenin kendisi cezanın kendisidir. Ã?zel bir takım varlıklar ya da özel güçlere sahip kiÅ?ilerin kaçmaması için bazen özel hücreler yapılabilir. Bu tarz hücreler çoÄ?u zaman söz konusu kiÅ?ilerin fantastik güçlerini kullanmalarını engelleyecek Å?ekilde tasarlanmıÅ?tır. Ã?rneÄ?in duvarlardan geçme yeteneÄ?i olan bir kiÅ?inin hücresi ancak asma köprü ile ulaÅ?ılabilen etrafı uçurumlarla çevrili bir hücre olabilir. Elbette yine klasik bir öge hapishanelerden bulunan sıradıÅ?ı gardiyan ve mahkumlardır. SıradıÅ?ı bir mahkumlar özellikle fantastik güçlere sahiplerse onları hapishanede tutmakla görevli sıradıÅ?ı mahkumların çok dikkatli olmaları gerekebilir. Söz konusu fantastik gücün kullanılmasına neden olacak ufacık bir ihmal o kiÅ?inin kaçmasına neden olabilir. SıradıÅ?ı gardiyanlar da kimi zaman sadece mahkumların deÄ?il, diÄ?er gardiyanların da korku duydukları varlıklar haline gelebilirler. Ã?zellikle bu gardiyanlar insan dıÅ?ı bir varlıksa, yine farkında olmadan o gardiyanı kızdıracak en ufak bir hareket bunu yapan mahkum ya da gardiyanın zarar görmesine neden olabilir. SıradıÅ?ı gardiyan ya da mahkumlar söz konusu olduÄ?unda bazen fantastik güçleri olmayan insanları durdurmayacak bazı maddeler ya da eylemlerin onları durdurması, ya da onlara dayanılmaz gelmesi mümkündür. Nasıl mıknatıs demir üzerinde etkili ama insan üzerinde etkili deÄ?ilse, bazen sıradan bir ses ya da müzik, bir renk, ya da bir ıÅ?ık fantastik güçleri olan ve alt edilmez gibi görünen bir mahkum ya da gardiyan için dayanılmaz ya da vazgeçilmez, ya da dehÅ?et verici olabilir. Elbette bu sıradıÅ?ı gardiyan ve mahkumların kendilerine fantastik ana ya da yan öge olarak yer alabilecek kendi öyküleri olabilir ki bu tür öyküler de fantastik öykülere renk katabilecek ögeler arasındadır. Fantastik ya da fantastik olmayan hikayelerde hapishanelerle ilgili yer alabilecek bir baÅ?ka bir öge de hapishanede daha önce yer almıÅ? mahkumlarla ilgili izlerdir. Bu izler kimi zaman sonraki mahkumlar için uyarılar içerebilir. Ya da onların kaçmalarına ya da hapishaneden çıktıklarında onlara yardım edecek sırlar içerebilir.
Hapishaneden KaçıÅ?: Belki en çok iÅ?lenen hapishane ögesidir. Kimi zaman doÄ?rudan hücreden dıÅ?arıya açılan bir yol bulma ya da yaratma Å?eklinde olabilir. Bu yol bazen fantastik bir yolla yaratılabilir, ama fantastik bir hikayede bile fantastik olmayan yollarla yaratılması mümkündür. Kimi zaman da kaçıÅ? hapishanenin tüm güvenlik önlemleri ve güvenlikle sorumlu kiÅ?ilerle yüzleÅ?erek de olabilir. Bazen özellikle fantastik yollarla korunan bir hapishaneden çıkmak için bir bilmeceyi çözmek ya da bir sınamayı geçmek gerekebilir.
SıradıÅ?ı Hapishaneler: Ã?zellikle fantastik halk edebiyatında sıkça yer alan ögeler arasındadır. Kimi zaman bir ada ya da bir gezegen baÅ?lı baÅ?ına bir hapishane haline getirilebilir. Kimi zaman ateÅ?ten, sudan hapishaneler yapılabilir. Ya da havada asılı duran ve bu nedenle kimsenin kaçamayacaÄ?ı hapishaneler yaratılabilir. Yaratılabilecek sıradıÅ?ı hapishane türlerinden birisi de insanların zihinleridir. Kimi zaman fantastik yollarla insanlar kendi zihinlerinin içine hapsedilebilir. Böyle durumlarda bazen kendi zihinlerinin içinden çıkabilmek için bir gerçeÄ?in farkına varmak, ya da bazen o gerçekle yüzleÅ?mek gerekebilir.
5) Ä°ntikam
Fantastik Edebiyatta Ä°ntikam: Birçok güçlü baÅ?ka duygu gibi intikam da fantastik edebiyatta yer alan bir duygudur. Ä°ntikam, bir insanın kendisine kimi zaman büyük bir acı ya da kayıp yaÅ?atan bir kiÅ?iye, bazen de kötü giden bir hayatın sorunda tüm insanlar, bazen tüm Evrene kendi yaÅ?adıklarına benzer acılar ya da kayıplar yaÅ?atma isteÄ?i olarak görülebilir. Bu tarz bir duygu hem insana normal zamanlarda yapamayacaklarını yapmasını saÄ?layacak bir güç verir. Hem de onu içten içe tüketir. Bu kazanılan gücün ve kendini tüketmenin, hayal gücünün de yardımı ile daha da ilginç hale getirilmesi mümkündür. Bunun yanında fantastik edebiyatta kimi zaman yüzyıllar boyunca nesilden nesile aktarılan intikam öyküleri, hatta kimi zaman insanların ötesinde, baÅ?ka canlı varlıkların hatta kimi zaman tüm doÄ?anın belli kiÅ?ilere, ya da varlıklara karÅ?ı duyduÄ?u intikam hissi fantastik edebiyat eserlerinin konusu olabilir. Kısacası intikam doÄ?rudan hayal gücünün yarattıÄ?ı bir öge olmasa da hayal gücünün geliÅ?tirmesine en açık ögelerden birisidir.
Ä°ntikam Duygusunun Ä°nsanları DeÄ?iÅ?tirmesi: Ä°ntikam duygusu insanın zihninde belirdiÄ?inde, insanın daha önce çekindiÄ?i, yapamadıÄ?ı, gücünün yetmediÄ?i Å?eyleri yapmasını mümkün hale getirir. Fantastik edebiyatta insanların intikam hissi ile dolduÄ?u sırada yaÅ?adıÄ?ı bu güçlenme ona bir takım fantastik güçlerin de eklenmesi ile geliÅ?tirilebilir. Ã?yle ki kimi zaman intikam duygusu söz konusu kiÅ?inin kiÅ?iliÄ?inden baÄ?ımsız bir varlık kazanıp o kiÅ?iyi yönlendirmeye baÅ?layabilir. Bir bakıma o kiÅ?i aslında yapmak istemediÄ?i, yaptıÄ?ı için bir yandan piÅ?manlık duyacaÄ?ı Å?eyleri, aslında içinden atıp kurtulmak istediÄ?i bir varlık tarafından yapmaya zorlanabilir. Hatta kimi zaman içindeki intikam hissinin yarattıÄ?ı bu varlıÄ?ın onu kontrol ettiÄ?i zamanlarda yaptıklarını söz konusu kiÅ?i normal zamanlarda hatırlamayabilir. Ancak hemen hemen her zaman ister insanın kendi kiÅ?iliÄ?inin bir parçası olsun, ister o kiÅ?ilikten baÄ?ımsız bir tür fantastik bir kiÅ?ilik kazansın intikam hissi genelde gücünü o intikamı yaÅ?atan kiÅ?iden alır. Ä°ntikam, o kiÅ?iyi yavaÅ? yavaÅ? yaÅ?amından, zevk duyduÄ?u her Å?eyden uzaklaÅ?tırmaya baÅ?lar. Bazı fantastik hikayelerde söz konusu kiÅ?i intikam duygusunu hissetmenin sonucunda bedeninin deÄ?iÅ?mesi güzelliÄ?ini ve belki intikam almasına hizmet etmeyen kimi yeteneklerini de kaybedebilir. Kısacası söz konusu kiÅ?inin hayatının intikam amacına hizmet etmeyen bölümünün yavaÅ? yavaÅ? yok olup, intikama hizmet eden bölümünün güçlenmesi mümkündür.
SıradıÅ?ı Ä°ntikamlar: Kimi zaman bazı yıllarca ya da yüzyıllarca insanların zihninde yaÅ?ayabilir. Söz konusu normal bir hayat yaÅ?ıyor görünse bile, aslında zihninde belki kendisinin bile fark etmediÄ?i ama ona zarar veren kiÅ?iyi gördüÄ?ünde ortaya çıkacak bir yan olabilir. Bazı hikayelerde alınması gereken bir intikamın nesilden nesile aktarılması da mümkündür. Kimi zaman fantastik hikayelerdeki hayal gücü, ormanların, nehirlerin ya da denizlerin de yaÅ?adıkları büyük acıların sonrasında intikam alma isteÄ?i duyabileceklerini hayal edebilir. Nasıl insanlar, intikam hissi ile deÄ?iÅ?iyorlarsa, nehirler, ormanlar, denizler ve toplumlar da intikam hissi tarafından deÄ?iÅ?tirilebilirler. Hayatlarını daha mutlu yaÅ?amalarını saÄ?layan yetenekleri, güzellikleri yavaÅ? yavaÅ? yok olurken, intikam duygusuna hizmet eden yeni, kimi zaman fantastik güçlerinin ortaya çıkması mümkündür. Bir süre sonra varlıklarının tek nedeni bazen belli kiÅ?ilere, bazen tüm Evrene acı yaÅ?atmak haline gelebilir.
Ä°ntikam Hissinin Sonu: Ã?oÄ?u zaman insanların ya da intikam hissi duyan diÄ?er varlıkların, içlerindeki intikam duygusunu bitirmek için bu duygu ile savaÅ?maları gerekir. Bazen bu savaÅ? kendi içinde kiÅ?ilik kazanmıÅ? bir varlıkla savaÅ?mak haline de gelebilir. Ne olursa olsun intikamla savaÅ?mak çoÄ?u zaman bir tür iç savaÅ?tır. Kimi zaman intikam duygusu, söz konusu kiÅ?iye acı yaÅ?atıldıÄ?ı anda biter. Ã?zellikle eÄ?er acı çektirilen insan, aslında intikam duygusunun içinde bir yanı ile hala sevdiÄ?i bir kiÅ?i ise, bazen o kiÅ?iyi acı çekerken görmek intikam duygusunu bitirebilir. Kimi zaman bu duygudan kurtulmanın, ya da bir baÅ?ka insanı, ya da varlıÄ?ı kurtarmanın tek yolu bir tür fantastik bir yol olabilir. Bazen söz konusu olan bir deniz, nehir ya da ormansa, onları intikam duygusunundan kurtarmak için onlarla iletiÅ?im kurmanın bir yolunu bulmak ve belki onları belki hala yaÅ?adıkları acıdan kurtarmak için çaba sarfetmek gerekebilir.
_________________ HARBE GÄ°DEN
Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>Gene böyle güzel dön; <br>Dudaklarında deniz kokusu, <br>Kirpiklerinde tuz; <br>Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>
Yunan din ve pantheonunun en gizemli tanrısıdır Dionysos. Yunanistanda geç tanınmıÅ?tır bu tanrı ama tanınıncada çok derinden etkilemiÅ?tir Yunan düÅ?üncelerini kısacası yunan mitolojisini.
Homeros ve Hesiodos çok az bahsetmiÅ?tir bu tanrıdan. Kısaca birkaç bilgi ile üzerinden geçmiÅ?tir sadece. Nedeni ise Yunan mitolojisinin kurucusu Homeros ve Hesiodosun Ä°.Ã? 8 ve 9. yy da yaÅ?amıÅ? olması ve Dionysosu yeni yeni tanımaya baÅ?lamalarıdır. Dionysosu tam olarak tanımak için birkaç yy daha beklemek gerekecektir. Ä°.Ã? 5. yüzyılda Euripides in ''Bakkhalar'' isimli tragedyası ile tanınmıÅ?tır tam olarak Dionysos. Euripidesin bu tragedyasın Dionysosla ilgili herÅ?eyi öÄ?renebiliriz. YaÅ?amı, gücü, ona karÅ?ı gelenlere yaptıÄ?ı Å?eyler.. Kısacası herÅ?ey....
Hesiodos Dionysosdan bahsederken;
''Kadmos'un kızı Semele de seviÅ?ip Zeusla
Å?anlı Dionysos'u doÄ?urdu, o çoÅ?kun tanrıyı
diye ifade etmiÃ…?tir.
Annesi Semeledir Dionysos'un ama onu dünyaya getiren Semele deÄ?il babası Zeus'tur. Zeus'un yaptıÄ?ı kaçamak sonunda gelmiÅ?ti dünyaya Dionysos. Hera çabucak haberdar oldu bundan ve öç almak istedi haliyle kocası Zeustan ve Semeleden. Tüm kiniyle peÅ?ine düÅ?tü Hera Semelenin. Tüm öfkesine raÄ?men Semelenin cezasını bizzat Zeus'un vermesini ve ikisininde acı çekmesini istiyordu Hera. Bu yüzden Semelnin yanına baÅ?ka bir kılıÄ?a bürünerek gitti. Bir ölümlünün kılıÄ?ına. YaklaÅ?tı Semeleye ve:
'' Sen koynuna girenin Zeus olduÄ?unu söylüyorsun ama emin misin bundan? Nice kiÅ?iler vardır ki masum genç kızları kirli emellerine alet etmek için takma isim kullanıyor. Karnında ki çocuÄ?un babası Zeussa kantılasın bunu madem'' demiÅ?.
Bunun üzerine Zeustan dileÄ?inin yerine getirilmesini ister. Zeus dileÄ?inin ne olduÄ?unu bilmeden Styks ırmaÄ?ı üzerinde yemin eder dileÄ?ini yerine getireceÄ?ine. Styks üzerinde edilen yemin o kadar kuvvetli, o kadar saÄ?lamdır ki Zeus bile deÄ?iÅ?tiremez bunu. Ã?stelik diÄ?er tanrılarıda Å?ahit tutmuÅ?tur buna.
''�yleyse'' der Semele, '' nasıl ki Kronos'un kızı hera sen görmekteyse hep, bende görmek isterim seni bir kez olsun tüm görkeminle''
Zeus susturur birden Semeleyi ama olan olmuÅ?tur. Styks üzerinde edilen yemin bozulamazmıÅ?. Bu yüzden gösterir kendini Zeus Semeleye. Ama hangi ölümlü kadın dayanabilmiÅ? ki Zeus un görkemli görüntüsüne Semele dayansın. Zeusun yıldırımlarıyla yanıp gider Semele'cik!!
Semele ölmüÅ?tür ama karnındaki çocuk yaÅ?amaktadır hala. Zeus Semelenin ölü bedeninden alır çocuÄ?u ve kendi baldırına yerleÅ?tirir.
Zamanı gelincede Zeus dünyaya getirmiÅ?tir Dionysos'u. Nysa perilerine teslim eder onu Zeus. Büyüyüp geliÅ?en Dionysos baÅ?lar ülke ülke gezip dinini yaymaya.
BaÅ?ka bir doÄ?uÅ? öyküsü daha vardır Dionysos'un. Yer altı ecesi Persephone ile Zeus un oÄ?luydu Dionysos bu öyküye göre. Adı da Zagreusdu. Hera o amansız kıskançlıÄ?ı ile kıÅ?kırtmıÅ? titanları ve Dionysosu parça parça ettirmiÅ?tir. Bir tek yüreÄ?i kalmıÅ?tır. Zeus birkez daha hayat verir bu yürekten Dionysosa. Bu duruma sinirlenen Zeus yıldırımlarıyla vurarak yok eder o titanları. O küllerden de insanlar yaratılmıÅ? bu öyküye göre. Bu yüzden de insanın oluÅ?umunda tanrısal bir cevher vardır.
HerÅ?eyden önce bir doÄ?a tanrısıdır Dionysos. Ã?zümle simgelenmiÅ?tir bu tanrı. TaÅ?kınlıÄ?ın,çoÅ?kunun ve yaÅ?ama sevincinin tanrısıdır o. Ã?zümle simgelendiÄ?i için aynı zamanda Å?arabın ve bu Å?arabın getirdiÄ?i taÅ?kınlıÄ?ın, sınır tanımazlıÄ?ında tanrısıdır.
Dionysos adına düzenlenen Å?enliklerde tekeler kurban edilir ve dinsel Å?arkılar söylenirdi. Tanrıyı simgeleyen tiayatro oyunlarıda oynanırdı tabi ki de. Her tiyatroda bir sunak yapılırdı onun adına.
Dionysos kimi zaman bir ölümlü biçimine girerek diÄ?er ölümlülerle konuÅ?urdu. Bun örnek olarak pentheusla yaptıÄ?ı konuÅ?mayı örnek olarak gösterebiliriz. YaptıÄ?ı konuÅ?mada Pentheusun inançsızlıÄ?ada gözler önüne serilmiÅ?tir.
Pentheus: �nce söyle bana nedir senin kökenin?
Dionysos: Hiç böbürlenmeden söyleyeyim. Bundan daha kolay birÅ?ey yoktur benim için. Ã?içiekli BozdaÄ?ı tanıyorsun kuÅ?kusuz ondan söz edildiÄ?ine göre.
P:Tanıyorum;Sardes Å?ehrinin bir amfiteatr gibi çeviren hani.
Onun en bilinen öykülerinden biride Midasla ilgili olandır. Dionysosu bakıp büyüten Silenos bir gün Å?arapı fazla kaçırıp Phrygia çayırlarında kuytu bir köÅ?ede uyuya kalmıÅ?. Tanrının en sevdiÄ?i yaratıÄ?ıydı Silenos. Koca burunlu,çıplak kafalı, Å?iÅ?man ama kısa boylu ve keçi bacaklı boynuzlu bir yaratıktı. Midas onu bulmuÅ? ve tanrıdan (dionysosdan) buna karÅ?ılık dokunduÄ?u herÅ?eyin altın olmasını istemiÅ?. Böylece dokunduÄ?u herÅ?ey altın olacak o da zenginliÄ?inin sınırı olmayan biri olacaktı kendi düÅ?üncesine göre.Akıllı Dionysos da hiçbirÅ?ey demeden kabul etmiÅ? isteÄ?ini. Midas bir süre sonra farketmiÅ? dokunduÄ?u herÅ?ey altın olduÄ?u için yemek yiyemediÄ?ini ve halsiz kaldıÄ?ını. PiÅ?manlık ve açgözlülüÄ?ünden dolayı özür dilemiÅ? tanrıdan ve düzelmesini istemiÅ? bunun. Dionysosda Midasın bundan ders aldıgını görerek gidip Sart çayına girmesini ve bu Å?ekilde düzeleceÄ?ini söylemiÅ? ve dediÄ?i gibi de olmuÅ?.O günden bu yana Sart çayında hep Altın tozları olduÄ?u söylenir.
Son olarak da Dionysosun kutsal hayvanı panterdir. Kutsal bitki ve agaçlarıysa asma fidanı, sarmaÅ?ık, meÅ?e ve çamdır diyerek yazımı burada bitiriyorum...
_________________ Thanks Mario but The princess is in another castle!!
Last edited by Aegron Linwelin on Sun Mar 14, 2010 11:27 pm; edited 1 time in total
Yaygın görüÅ?e göre Hermes ile nymphe Penelopenin oÄ?ludur. Bir doÄ?a tanrısıdır Pan. Yarı insan yarı keçi görünümlü bir tanrıdır. Pan sözcüÄ?ü Â?bütünÂ? anlamına gelmektedir. Bu da bu tanrının gücünün ne denli geniÅ? olduÄ?unun bir göstergesidir.
Ã?ocuk Pan ilk doÄ?duÄ?unda öyle korkunç bir yaratıkmıÅ? ki annesi ve babası korkmuÅ? o denli. Babası Hermes onu sarıp OlymposÂ?a çıkardıÄ?ında tanrılar ve tanrıçalar bir hayli eÄ?lenmiÅ? bu garip yaratıÄ?ın görüntüsüyle.
PanÂ?a özellikle Arkadia ilinde büyük bir saygı gösterirlermiÅ?. Bal ve keçi sütü sunardı ona. Bir elinde deÄ?nek diÄ?er elinde Syrinks denen kavalı daÄ? bayırda dolaÅ?ırmıÅ? Pan. Aslında Syrinks bir peri kızıymıÅ?. Pan bu kızın güzelliÄ?i karÅ?ısında öylece kalmıÅ?. BakmıÅ? etrafta kimse yok baÅ?lamıÅ? bu peri kızını koÅ?turmaya. Peri kızı kaçmıÅ? PanÂ?dan ama nafile. Bir süre sonra ensesinde hissetmiÅ? PanÂ?ı. Ä°Å?te o zaman kardeÅ?lerinden kendisini bir bitkiye dönüÅ?türmelerini ve PanÂ?ın eline düÅ?mekten kurtarmalarını istemiÅ?. Pan tam büyük bir mutlulukla peri kızını yakaladıÄ?ı anda kucaÄ?ında peri kızının yerine birkaç kamıÅ? olduÄ?unu fark etmiÅ?. Bunun üzerine Pan; Â? Peri kızı olarak benimle olamadın ama seni yanımdan hiç ayırmayacaÄ?ımÂ? diyerek o kamıÅ?lardan birinden yedi delikli bir kaval yaptı. Ä°lk yedi delikli kavalıda böylece Pan icat etmiÅ? oldu.
Av tanrısı olarak da bilinirdi Pan. Bu yüzden köÅ?e bucak her yeri bilirdi. Bunu da en güzel PersephoneÂ?nin kaçırılmasından sonra DemeterÂ?in kendini bir kuytuya çekmiÅ? olarak bulması ve ZeusÂ?a haber vermesi ile kanıtlamıÅ?tır.
Pan baÅ?ka bir peri kızı olan PitysÂ?e de aÅ?ık olmuÅ?tu.Hem bu peri kızı Strinks gibi onun aÅ?kınıda karÅ?ılıksız bırakmamıÅ?tı. Lakin bu peri kızına tek aÅ?ık olan Pan deÄ?ildi. Birde kuzey rüzgarı Boreas vardı nicelerdir peri kızına aÅ?ık olan. Ama peri kızı hiç yüz vermemiÅ? BoreasÂ?a. Buna sinilenen Boreas kaçırmıÅ? peri kızını ve ona türlü türlü iÅ?kenceler etmiÅ?. Peri kızına acıya Gaia(toprak ana) onu bir çama dönüÅ?türmüÅ?. Pan da sevgilisinin anısını ölümsüzleÅ?tirmek için çam yapraklarından yapılmıÅ? bir taç yapmıÅ? kendine ve onu hhep baÅ?ında taÅ?ımıÅ?. Poyraz ise hep acı acı inletirmiÅ? çam aÄ?acını.
PanÂ?ın kavalından çıkan sesin çok ürkütücü olduÄ?u söylenir. Titanların savaÅ?ında onları ürkütmüÅ?tü Pan kavalı ile. Atinalılar, Marathon savaÅ?ında PanÂ?ın Persler üzerinde korku estirdiÄ?ine ve onun sayesinde kazandıklarına inanırlar.
3)Rhea ''Toprak Ana''
Rhea, Anadolu tanrıçası Kybelenin Yunan tanrıları dünyasında aldıÄ?ı isimdir. Uranos ve Gaia dan olma diÅ?i bir titandır Rhea. Zeus dan önce evrene hakim olan KronosÂ?un hem kız kardeÅ?i hem de karısıdır. Kronos; Zeus, Poseidon ve Hades in babasıdır aynı zamanda. Tanrıların babası olmasına raÄ?men ozanlar bu sıfatı Kronos gibi çocukları yiyen acımasız bir babaya vermek istememiÅ?lerdir.
Rhea ya ise Â?Tanrıların anasıÂ? sıfatı seve seve verilmiÅ?tir. Kronos un yanında çocuklarını zalim babalarından kurtarmak için savaÅ?an bir annedir o. Bu çabasında çok baÅ?arılı olamasa da en küçük oÄ?lu ZeusÂ?u babası tarafından yutulmaktan kurtarmıÅ?, onun yerine taÅ?a sardıÄ?ı bir bez parçasını yutturmuÅ?tur KronosÂ?a. ZeusÂ?u Ä°da daÄ?ında bir maÄ?arada saklamıÅ?tır Rhea. Onu orada Ä°da ve Adresteia adından iki peri kız kardeÅ? ballarıyla beslemiÅ?, Amaltheia adından ki keçide ZeusÂ?u emzirmiÅ?tir. AÄ?ladıÄ?ı zaman sesinin duyulmaması içinde Kuretler kalkanlarına vurarak onu acımasız babasından habersiz büyütmeyi baÅ?armıÅ?tır Rhea.
Rhea aslında topraÄ?ı simgelediÄ?i için aslında sadece tanrıların deÄ?il, bütün varlıkların anasıdır. Ä°lkel insan döllenme ile dokuz ay çocuÄ?un doÄ?um süresini tam olarak kavrayamadıÄ?ından olsa gerek yaratıcılıÄ?ı kadına yüklemiÅ?, bunu da her türlü bitkinin yaratıcısı olarak kabul ettikleri toprak ile özdeÅ?leÅ?tirmiÅ?tir.
Rhea toplumlara ve çaÄ?lara göre deÄ?iÅ?ik isimler almıÅ? ama özünde Â?Toprak AnaÂ? sıfatını taÅ?ımıÅ?tır. Bu isimler; Kubaba, Kyble, Ma,Arinna, Ä°nana,Lat gibi isimlerdir. Ã?nü Roma dünyasına yayılır toprak ana RheaÂ?nın yıllarca. Daha sonra Â?Tanrı AnasıÂ? sıfatıyla Hristiyanlıkta yer bulmuÅ?tur kendine.
YaratıcılıÄ?ı toprak ile simgeleyen ilk çaÄ? insanı beden olarak bir kadını düÅ?ünmüÅ? ve tüm yer yüzünü bu kadının bedeni olarak tasarlamıÅ?tır kafasında. Yer yüzünün baÄ?rındaki taÅ?lar kemiklerini, aÄ?açlar ve her türlü bitki saçlarını, irili ufaklı daÄ?lar bereket taÅ?an memelerini ve akan sular da bu memeleri besleyen sütlerdir. Elbette ki bu damarları ve kanı unutmamıÅ?tır insan. En küçük su birikintisinden ırmaklara deÄ?in onun kan ve damarlarını oluÅ?turmuÅ?tur yeryüzü. Döl yataÄ?ı da vardır elbet yaratıcı olarak simgelenen kadının. MaÄ?aralarda döl yataÄ?ıdır onun.
Kybele yani Rhea nın en ünlü hikayesi bir ölümlü olan Attis ile olan aÅ?kıdır. Kybele AttisÂ?e kendi tapınaÄ?ının bakımını vermiÅ? buna karÅ?ılıkta Attis den bakir kalma sözü almıÅ?tır. Ne var ki ölümlü Attis sevdalanır ve verdiÄ?i sözü unutur. DüÄ?ün töreni sırasında gelen konukların arasına karıÅ?mıÅ?tır Kybele. Onu görünce derinden sarsılan Attis vicdan azabı ile erkeklik organını keserek kendini hadım eder. AttisÂ?in topraÄ?a akan kanlarından menekÅ?eler ortaya çıkar. Attis bununla da kalmaz. Tam kendini asacaÄ?ı sırada eski sevgilisine acıyan tanrıça onu bir çam aÄ?acına dönüÅ?türür ve o günden sonra çam aÄ?acı AttisÂ?in simgesi olur.
4)Athena
BigeliÄ?in, savaÅ?ın, bilimin ve sanatın tanrıçasıdır Athena. Pallas Athena da denir ona. Kendisine birçıok sıfat verilmiÅ?tir. Bunlardan bazıları;
Ã…?ehirlerin koruyucusu
Pallas Athena(pallas isimli bir devi öldürdüÄ?ü zaman almıÅ?tır bu sıfatı)
Zafer TaÅ?ıyan
Esenlik daÄ?ıtan
Güçlü babanın kızıdır.
KardeÅ?im artemis gibidir o da. EvlenmemiÅ?tir ve bakiredir. Okeanos ve Tethysin kızı Metis le Zeus un birleÅ?mesinden doÄ?muÅ?tur Athena. Ama bilinlel doÄ?umlardan farklı olmuÅ?tur athenanın doÄ?umu. Metis tam doÄ?uracaÄ?ı sırada samcılar ile kıvranmaktayken Zeus Metisi yutmuÅ?tur Uranos ve Gaianın öÄ?ütlerine uyarak.
Birden kafasında dayanılmaz bir acı baÅ?lar Zeus'un. Daha fazla dayanamayacaÄ?ını anlayan Zeus, Hephaistos'u çaÄ?ırır huzuruna demir dövdüÄ?ü en büyük balyozu ile ve kafasına vurdurdur balyozu. Athenanın doÄ?uÅ?u iÅ?te böyledir. Zeusun kafasından bir elinde kalkan, bir elinde kargısı ile çıkmıÅ?tır zırhlara bürünmüÅ? güzeller güzeli tanrıça.
Hem aklın hem de savaÅ?ın tanrıçası olması ile Aresi yarıÅ?mada yenmiÅ?tir Athena. Ares sadece savaÅ?ın tanrısıdır ve onun aldıÄ?ı güç kaba kuvvetten gelir. Oysa Athena hem aklın hem savaÅ?ın tanrısıdır ve bilgeliÄ?ini kullanmıÅ?tır yarıÅ?mada da.
Sadece ölümsüzlerle deÄ?il ölümlülerlede boy ölçüÅ?müÅ?tür. Dokumacılıkda çok usta olan Arakhne ile yarıÅ?mıÅ?tır. Arakhne bir ölümlüdür ölümlü olmasına ama çok küstahtır tanrılara karÅ?ı. Ayrıca çok da yeteneklidir. Ve baÅ?larlar yarıÅ?maya...
Athena poseidon ile olan savaÅ?ını dokumuÅ?tır tüm tanrılarla beraber, Arakhne ise Zeusun yaptıÄ?ı çapkınlıkları dokumuÅ?tur. Buna tahammül edemeyen Athena iki üç defa vurmuÅ?tur kadının alnına. Kadın yediremez kendine bunu ve asmaya kalkar kendini. Athena acır kadına ve onu bir örümceÄ?e dönüÅ?türür. Böylece hep dokumaya devam edecektir Arakhne ve soyundan gelenler..
Athenanın en hayran olduÄ?u tanrı Odysseusdur. Tanrıçanın bu adama arka çıkmasının nedeni ise akldır Odysseusun.
BaykuÅ? ve ejderha onun kutsal hayvanlarıydı. Ayrıca Panathenaia bayramalrında athan adına öküz kurban edilir.
Zeusunda en sevdiÄ?i kızıydı Athena. Bunun nedeni kenisi doÄ?um verdiÄ?i için olabilir mi acaba?
_________________ Thanks Mario but The princess is in another castle!!
DeÄ?iÅ?ik rivayetler vardır bu tanrının doÄ?umu ile ilgili. Ama en bilineni Hesiodosun da anlattıÄ?ı gibidir. Rivayete göre Hera kocası ZeusÂ?a duyduÄ?u hınçtan dolayı kendi hiçbir erkekler beraber olmadan doÄ?urmuÅ?tur HephaistosÂ?u.
Homeros destanlarında ise Zeus ile HeraÂ?nın oÄ?lu olarak görünür.
Heranın kendi anlatımına göre böylesine Å?ekilsiz bir çocuk doÄ?urduÄ?u için kendinden utanan Hera HephaistosÂ?u denize atmıÅ?. Tehtys ile Okeanos kızı Eurynome sahip çıkmıÅ?lar HephaistosÂ?a ve ona tam 9 yıl bakmıÅ?lar. O da boÅ? durmamıÅ? tabi ki sürgünlüÄ?ü sırasında. Birçok küpeler, takılar, bilezikler yapmıÅ? bir maÄ?arada.
Ama Hephaistos Â?köpek gözlüÂ? diye anlattıÄ?ı annesinden hep öç almak istemiÅ?. Sonunda kafasına öç almayı koyan Hephaistos demirlerin tanrısı olduÄ?u için çok güzel bir taht yapmıÅ? annesi için. Bu tahtın görünmez zincirleri varmıÅ?. Annesini bu Å?ekilde tuzaÄ?a düÅ?ürmeyi planlıyormuÅ? Hephaistos. Ä°stediÄ?i gibi de olmuÅ?. Å?ekilsiz diye denize attıÄ?ı oÄ?lunun tahtını çok beÄ?enmiÅ? Hera ve kurulmuÅ? hemen tahta. O zaman anlamıÅ? bunun bir tuzak olduÄ?unu Hera. Birden kendini zincirlerin arasında buluvermiÅ?. Sonunda bundan kurtuluÅ?un olmadıÄ?ını anlayanlar DionysosÂ?a baÅ?vurmuÅ?lar son olarak. Dionysos tatlı Å?arapla sarhoÅ? etmiÅ? topal tanrıyıda anca öyle getirmiÅ? OlymposÂ?a. HephaistosÂ?un baÄ?larını çözmesiyle anca kurtulabilmiÅ? Hera.
Olymposlu tanrılar hep alay edermiÅ? Hephaistosla ama hepte ona iÅ?leri düÅ?ermiÅ?.Tanrılar arasında elinden en çok iÅ? gelen tanrı Hephaistosdur tabi ki de.Onsuz yapamaz hiç biri. HeliosÂ?un güneÅ? arabasını, Heraklesin altın zırhını, AkhilleusÂ?un kalkanını ve nicelerini hep o yapmıÅ?tır. Zeus ölüm saçan yıldırımlarıda onun elinden çıkmadır. Hünerinin sınırı olmayan Hephaistos ilk kadın insanı Pandorayı da yaratmıÅ?tır. Böylece ne kadar hünerli olduÄ?unu bir kez daha kanıtlamıÅ?tır herkese.
Yalnız annesi kötülük etmemiÅ?tir HephaistosÂ?a. Babası Zeus da bir tartıÅ?mada sırf annesinin tarafını tuttuÄ?u için OlymposÂ?un tepesinden Lemnos adasına fırlatmıÅ? HephaistosÂ?u. Ä°Å?te topal olmasının sebebi de budur HephasitosÂ?un.
HephaistosÂ?un karısı AphroditeÂ?yi Ares ile basmasının öyküsünü ayrıntılı olarak Aphroditeyi anlatırken yazacaÄ?ım.
PrometheusÂ?u yani ateÅ?i alıp insanlara veren, ZeusÂ?un tabiriyle onları ateÅ?in kötülüklerine iten tanrıyıda Kafkas daÄ?larına Hephaistos zincire vurmuÅ?tur. ZeusÂ?un yardımına gelip baÅ?ından AthenaÂ?nın çıkmasını saÄ?layan da odur.
Hem ateÅ?in hemde demircilerin tanrısıdır Hephaistos. YanardaÄ?ların içinde çalıÅ?ır Hephaistos, Kyklop yardımcıları ile beraber. Hünerli bir demirci olduÄ?u kadar hünerli bir kuyucumdur da Hephaistos. Tanrılar için bir çok bilezik, yüzük yapmıÅ?tır Hephaistos hünerini kanıtlamak için. Tanrıların içtikleri kutsal Å?arap kaplarını dahi bun hünerli tanrı yapmıÅ?tır.
_________________ Thanks Mario but The princess is in another castle!!
Fantastik Edebiyatta Oyuncaklar: Oyuncaklarla ilgili belki de ilk hatırlanması gereken onların gerçek yaÅ?amda da baÅ?ka iÅ?levleri olan nesneler olabilecekleridir. Kimi zaman oyuncak bir heykeldir, kimi zaman bir giysidir, kimi zaman bir telefondur, bir arabadır, bir lambadır. Gerçek yaÅ?amda iÅ?levleri olan tüm bu nesne ve aletler bir çocuÄ?un ya da çocuk ruhlu bir kiÅ?inin elinde oyuncak haline gelebilirler. Elbette fantastik kimi nesneler ve aletler de hikayelerde kimi çocuklar tarafından bulunduÄ?unda onların eÄ?lenmek için oynadıkları oyuncaklar haline gelebilirler. Bir oyuncaÄ?ı yaratan öncelikle çocukların, ya da oyuncakla oynayacak her hangi baÅ?ka insanın sahip olduÄ?u hayal gücüdür. Oyuncakları fantastik edebiyatta bir öge olarak kullanırken, çocukların zaten sahip oldukları bu hayal gücünden faydalanmak bu ögenin öyküyü daha da renklendirmesini saÄ?layabilir.
Canlanan Oyuncaklar: Birçok oyuncaÄ?ın çocukların ya da çocuk ruhlu insanların eline geçtiÄ?i zaman gerçekte sahip olduÄ?u özelliklerden daha farklı özelliklere sahip olduÄ?u hayal edilir. Ã?rneÄ?in çoÄ?u çocuk ve bazen büyük kiÅ?ilere geceleri oyuncak ayılarla yatmak güven verir. Ã?ünkü ayının kendilerini bir Å?ekilde koruduÄ?unu hayal ederler. Benzer Å?ekilde oyuncak bebeklerin, ya da askerlerin yaÅ?adıÄ?ını hayal etmek, en azından oyun sırasında çocukların sıkça yaptıÄ?ı bir Å?eydir. Bunun dıÅ?ında kimi zaman bazı nesnelerin aslında sahip olmadıÄ?ı güçlere sahip olduÄ?unu da hayal etmek oyun sırasında yapılabilecek bir Å?eydir. Ã?rneÄ?in oyuncak bir arabanın, hatta belki de tahta parçaları ile yapılmıÅ? basit bir oyuncak bile olsa, gerçek araba gibi hareket ettiÄ?ini, hatta gerçek arabanın bile sahip olmadıÄ?ı güçlere sahip olduÄ?unu mesela uçabildiÄ?ini hayal etmek oyun sırasında çocukların yapabileceÄ?i bir Å?eydir. Bu hayal gücünden fantastik edebiyat hikayelerinde yararlanmak, oyuncakları kullanmanın etkili yollarından birisidir. Kimi zaman bir çocuÄ?un oyun oynarken, ya da oyuncaÄ?ını yanında taÅ?ırken oyuncaÄ?ın taÅ?ıdıÄ?ını hayal ettiÄ?i bir özellik bilinmeyen bir nedenden dolayı aslında oyuncaÄ?ın gerçekten taÅ?ıdıÄ?ı bir özellik olabilir. Ã?rneÄ?in bir oyuncak ayı gerçekten çocukla konuÅ?uyor ve geceleri onu koruyor olabilir. Derme çatma bir oyuncak araba gerçekten gerçek bir araba gibi çalıÅ?ıyor olabilir hatta çocuÄ?un hayal ettiÄ?i fantastik bir özelliÄ?e sahip olabilir. Bazen bu özellik bir tür fantastik varlık tarafından çocuÄ?un mutlu olması için oyuncaÄ?a kazandırılmıÅ? olabilir. Ã?rneÄ?in pinokyonun hareket eden, konuÅ?an, kendine ait bir karakteri olan bir kuklaya dönüÅ?mesi bir oÄ?lu olmayan bir marangoza verilmiÅ? bir hediye olarak görülebilir. Bazen de oyuncakların sahip oldukları özellikleri onlara kazandıran çocukların sahip olduÄ?u hayal gücüdür. Ã?rneÄ?in bir fantastik öyküde bir oyuncak ayının sahibi olan çocuk ayının yaÅ?adıÄ?ını ve onu koruduÄ?unu hayal ettiÄ?i sürece gerçekten yaÅ?aması ve çocuÄ?u koruması mümkündür. Böyle bir öyküde çocuk büyüyüp de ayının sadece bir kumaÅ? parçası olduÄ?unu düÅ?ünmeye baÅ?ladıÄ?ında oyuncak sahip olduÄ?u yaÅ?amı kaybedip sadece bir kumaÅ? parçasına dönüÅ?mesi mümkündür.
Oyuncaklar Ã?lkesi: Bir çocuÄ?un ya da çocuk ruhlu bir insanın kendi odasını, ya da evin her hangi bir odasını ya da örneÄ?in bahçeyi içindeki her eÅ?ya nesneyi hayal gücü ile deÄ?iÅ?tirerek, bambaÅ?ka özelliklere sahip bir nesneler söz konusu yeri de bambaÅ?ka özelliklere sahip bir yer olarak hayal etmesi mümkündür. Bir bakıma etrafındaki tüm Dünya oyuncaklarla dolu bir ülkeye dönüÅ?müÅ? gibi hayal etmek mümkündür. Gerçek yaÅ?amda karÅ?ılaÅ?ılan nesnelerin hayal gücü ile deÄ?iÅ?tirilerek bir oyunun parçasına geldiÄ?i böylesi hayal ürünü bir ülke kimi zaman bir fantastik hikayenin ana konusunu bile oluÅ?turabilir. Kimi zaman bu ülke gerçekten oynanmak için üretilmiÅ? oyuncaklarla dou bir ülke olabilir. Bazen de aslında bambaÅ?ka özelliklere sahip nesneler deÄ?iÅ?ip de oyuncak haline gelebilirler. Elbette bu ülke hiçbir tehlikenin korkutucu olayın yaÅ?anmadıÄ?ı bir yer olmayabilir. Burada da kendini o ülkenin içinde hayal edenlerin karÅ?ılaÅ?acaÄ?ı tehlikeler, onları korkutacak anlar olabilecektir. Ancak bu tehlikelerin söz konusu çocuk ya da yetiÅ?kinin kendi hayal gücü ile yarattıÄ?ı tehlikeler ve korkular olduÄ?unu düÅ?ünmek mümkündür. Ya da en azından gerçek yaÅ?amdaki kimi tehlikeler çocuÄ?un hayal gücü tarafından deÄ?iÅ?tirilerek bir tür oyunun parçası haline getirilmiÅ? olabilir. Ã?ocuk ya da yetiÅ?kin hayal gücünü açık tutukça, belki hayal gücü olmasa hiç bir iÅ?e yaramayacak nesneler belli güçler kazanan oyuncaklara dönüÅ?ecek, aslında hiçbir özelliÄ?i olmayan yerler sıÄ?ınaklar, kaleler, ya da fantastik özelliÄ?i olan baÅ?ka yerler haline gelebilecek ve çocuk ya da yetiÅ?kin, o anda bulunduÄ?u yeri bir oyuncaklar ülkesine dönüÅ?türen hayal gücü olmasa asla baÅ? edemeyeceÄ?i tehlikeler ve korkularla baÅ? edebilecektir.
7) Gezginler
Fantastik Edebiyatta Gezginler: Yolculukların, ya da farklı bir Å?ekilde ifade etmek gerekirse yaÅ?adıÄ?ı yeri bırakarak bambaÅ?ka bir yere giden kiÅ?ilerin fantastik edebiyatın en çok iÅ?lenen konularından birisi olduÄ?undan baÅ?ka bir madde bahsedilmiÅ?ti. (Bkz Yolculuklar) Her ne kadar farklı karakterlerin de yolculuk yapması mümkün olsa da, gezginler de yolculuk yapan insanların arasında muhtemelen en meÅ?hurlarıdır. Ã?oÄ?unlukla diÄ?er yolculuklarda yola çıkmanın bir amacı varken, gezginler için yolculuk çoÄ?u zaman amacın kendisidir. Kimi zaman bir yere yerleÅ?mek bir yaÅ?am kurmak zor geldiÄ?i, kimi zaman yolda olmak, sürekli yer deÄ?iÅ?tirmek daha güzel bir yaÅ?am olarak görüldüÄ?ü için, ya da yazarın hayal gücünün yaratabileceÄ?i her hangi bir baÅ?ka nedenle gezmek gezgin için kimi zaman belli bir süre, kimi zaman tüm yaÅ?amı boyunca devam edecek bir yaÅ?am tarzıdır. Dolayısı ile günümüzde içinde yaÅ?adıÄ?ımız Dünyada bile bir gezginin yaÅ?amı muhtemelen birçok insanın ilginç bulacaÄ?ı, hatta kimi zaman birçok insana fantastik bile gelebilecek ayrıntılarla doludur. Elbette gezginlerin kendilerinin de ilginç bir karaktere ve kimi zaman fantastik özelliklere sahip olması mümkündür.
Gezginlerin Ã?zellikleri: Ã?oÄ?unlukla yeni bir Å?ehir, ya da köye uÄ?radıkları ilk anda orasını severler ama bir süre sonra orada kalmak onları huzursuz etmeye baÅ?lar. EÄ?er tek baÅ?ına geziyorlarsa genelde kendi kurallarına göre yaÅ?amaya alıÅ?kındırlar, o nedenle Å?ehirlerdeki ya da köylerdeki kurallara uymakta zorlanabilirler. Tıpkı ozanlar gibi onlar da birçok öykü bilebilirler (bkz ozanlar ) ancak gezgin olmayan bir ozana göre çok daha farklı Å?ehirlerin, ülkelerin bazen Dünyaların ve boyutların hikayelerini ve öykülerini bilebilirler. Yanlarında çoÄ?u zaman çok fazla eÅ?ya taÅ?ımazlar. Elbette eÄ?er bir araba, gemi ya da farklı bir araçları varsa o zaman daha fazla eÅ?ya taÅ?ımaları mümkündür. Ancak üzerlerinde taÅ?ıdıkları eÅ?yalar ve kimi zaman giysiler tuhaf çoÄ?u zaman daha önce görülmemiÅ? eÅ?ya ve giysilerdir. Bunun nedeni bir gezginin farklı, kimi zaman fantastik ülkeleri ve yerleri görüp oralardaki eÅ?yalardan iÅ?ine yarayanı yanına almasıdır. Dolayısı ile bu eÅ?yaların bir bölümü belki gittiÄ?i Å?ehirde sadece öykülerde adı geçen fantastik varlıklara ait olabilir. Bu eÅ?yaların bir takım fantastik ya da fantastik zannedilen güçleri de olabilir. Elbette bir gezginin fatnastik bir yolla, belki sadece gitmek istediÄ?i yeri düÅ?ünür düÅ?ünmez kendini orada bularak geziyor olması mümküdür. Kimi zaman da bazı merkezi Å?ehirlerde kendilerine ait evleri, hatta kimi zaman birden çok ailelerinin olması da mümkündür. Bu ailelerin bir bölümü fantastik varlıklardan da oluÅ?uyor olabilir. Gezginler, bir bakıÅ? açısı ile hiçbir yere ait deÄ?illerdir, ama diÄ?er bir bakıÅ? ile de her yere aittirler. O nedenle daha önce gitmiÅ? oldukları ülkelerden her hangi birisi tehlikeye düÅ?tüÄ?ünde gezginlerin oraya gidip oradaki insanlara yardım etmesi mümkündür. Aslında bu nedenle kimi zaman gezginler ülkelerin tam ihtiyaç duydukları sırada ortaya çıkan kahramanlar haline de gelebilirler. Normal zamanlarda da söz konusu ülkelere uÄ?ruyorlarsa bile ortaya çıkmak istemiyor olabilirler. Kendileri gibi baÅ?ka gezginleri de tanıyor olmaları, aralarında bir dostluÄ?un ya da düÅ?manlıÄ?ın oluÅ?ması mümkündür.
Gezginlerin YaÅ?amı: Gezginler kimi zaman öylesine, yolun onları götürdüÄ?ü yere giderler. Bazen de gidilmesi imkansız gibi görünen yerlere gitmek de isteyebilirler. Ya da bir nedenle örneÄ?in denizin üzerinde ya da altında, yer altında, gökyüzünde, ya da modern fantastik edebiyat hikayelerinde uzayda yol almak isteyebilirler. Böyle durumlarda kimi zaman üzerinde ya da yolculuk ettikleri ortamın onlar için özel bir önemi vardır. Ya da bazen sadece kendilerini örneÄ?in denizin üzerinde daha rahat hissediyor olabilirler. Kimi zaman yaÅ?amlarının sonunda en baÅ?ta çıktıkları yere geri dönmek, ya da kimi zaman fantastik özellikleri olan özel bir ülkeye gitmek isteyebilirler. Bazen de hayatlarının belli bir anında artık her hangi bir yere yerleÅ?mek ve orada yaÅ?amak isteyebilirler. Kimi zaman bir gezginin yaÅ?amı bir fantastik öykünün ana konusu olabilir. Ancak her ne kadar yaÅ?amları fantastik anlarla dolu da olsa, bir gezginin kendisi de çoÄ?u zaman fantastik bir öge olduÄ?undan, yazarın fantastik Dünyayı yavaÅ? yavaÅ? keÅ?fetmemizi istediÄ?i öykülerde, çoÄ?u zaman önemli bir öge, önemli bir karakter, bazen ana karakterin en iyi dostu, ya da en büyük düÅ?manı olurlar, ama genellikle ana karakter olmazlar.
Sınavlar
Fantastik Edebiyatta Sınavlar: Sınavlar bir insanın nasıl bir karaktere sahip olduÄ?unu test etmek, ya da onu bir yere ya da bir göreve kabul edilip edilmeyeceÄ?ine karar vermek için ya da yazarın hayal gücünün yaratacaÄ?ı baÅ?ka sebeplerle birçok fantastik öyküde yer alabilirler. Kimi zaman bir sınav onu geçmeye çalıÅ?an birisinin gücünü, bilgisini ya da dikkatini ölçer, kimi zaman ise öfkesine ya da korkusuna ne derece hakim olabildiÄ?ini, ya da hırslarına ne kadar hakim olabildiÄ?ini test eder. Bazen bir sınavın belli koÅ?ullara dayanıklılıÄ?ı test etmesi de mümkündür. Ne Å?ekilde yapılırlarsa yapılsınlar, sınavların bulunduÄ?u bölümler çoÄ?u zaman fantastik edebiyat öykülerinin en heyecan verici yerleri arasında olmaya adaydırlar.
Sınav Türleri: Sınav söz konusu olduÄ?unda genellikle aklımıza ilk gelen okullardaki yazılı sınavlardır. Ancak fantastik edebiyatta çoÄ?u zaman bambaÅ?ka Å?eylerin sınanması mümkündür. Bir karakterin bir oku ne kadar isabetli atılabildiÄ?i, ya da kalabalık bir sokakta kimseye görünmeden yürümeyi baÅ?arıp baÅ?aramadıÄ?ı test edilebileceÄ?i gibi, bazen de fantastik gücü olan bir resmin ne kadar doÄ?ru Å?ekilde çizilebildiÄ?i, bir flürü ne kadar içten çalabildiÄ?i de test edilebilir. Kimi zaman söz konusu karakterin testi geçip geçemediÄ?ini anlamak için fantastik yollar kullanılabilir. Ã?rneÄ?in resim doÄ?ru çizildiÄ?inde ya da flüt doÄ?ru çalındıÄ?ında söz konusu karaktere bir tür fantastik güç verebilirler. Kimi zaman da sınavı geçmek için söz konusu karakterin bir tür fantastik güce ya da yeteneÄ?e sahip olması gerekir, hatta bazen böyle durumlarda test söz konusu kiÅ?inin fantastik yeteneÄ?inin olup olmadıÄ?ının anlaÅ?ılması için kullanılır. Bir karakterin duygularına ne kadar hakim olunduÄ?unu, ya da ne kadar dayanıklı olduÄ?unun test edildiÄ?i sınavlar biraz daha farklı olabilir. DiÄ?er sınavlarda sınava girecek herkes için tek bir sınav tasarlamak mümkünken, duygulara hakim olmayı ya da dayanıklıÄ?ı ölçen sınavlarda çoÄ?u zaman sınava giren her karakter için ayrı bir sınav tasarlanır. Bu sınavlarda bazen fantastik yollarla sınava giren kiÅ?inin kendisini korkuları ya da öfkesi ile yüzleÅ?eceÄ?i ya da dayanıklılıÄ?ını zorlayacak ortamlara gitmesini ya da kendisini bu tür ortamlarda zannetmesi saÄ?lanabilir. Kimi zaman da bu tarz bir sınava giren bir karakterin aslında sınavda olduÄ?unu bilmiyor olması mümkündür. Hatta kimi zaman farklı bir tür bir özelliÄ?inin, mesela ne kadar güçlü olduÄ?unun sınandıÄ?ını zanneden bir karakterin aslında duyguları ya da dayanıklılıÄ?ı sınanıyor olabilir.
Sınavları Yapanlar: Sınavların çoÄ?u zaman hikayedeki karakterleri iÅ?e alacak ya da eÄ?itecek kiÅ?iler ya da gruplar tarafından yapılması mümkündür. Kimi zaman sınavı yapan kiÅ?inin ya da grubun aslında gizli ve sınava girene zarar verecek bir amacının olması mümkündür. Ã?rneÄ?in söz konusu kiÅ?iler sınava giren kiÅ?inin gücünü ya da bilgisini test ediyormuÅ? gibi görünseler de, aslında yaptıkları sınavla o kiÅ?inin örneÄ?in belli bir yere girebilmek gerekli olan bir tür fantastik güce sahip olup olmadıÄ?ını test ediyor olmaları mümkündür. Söz konusu fantastik gücü kullanmak aslında o kiÅ?iye zarar veriyor olsa bile, sınava giren kiÅ?inin bu güce sahip olduÄ?unu anladıktan sonra sınavı yapan kiÅ?ilerin onu bu gücü kullanmaya zorlamaları mümkündür. Kimi zaman da sınavı yapan, söz konusu kiÅ?inin kendisini kullanabilecek, yetenek, dayanıklılık, güç ya da iradeye sahip olup olmadıÄ?ını test eden bir eÅ?ya da olabilir. Bazen eÅ?ya kendisine ait bir irade ile bu sınavı yapabilir, ya da o eÅ?yayı yapan kiÅ?i belki bir Å?ekilde hiçkimsenin söz konusu sınavı geçmeden eÅ?yayı kullanmasını kimi zaman bir tür fantastik yolla önlemiÅ? olabilir. Kimi zaman da bir orman, bir göl, bir hayvan, bir bitki , bir okyanus, bir gezegen, bazen de Evrenin tamamı bir kiÅ?iyi belli bir yere girip giremeyeceÄ?ini, belli bir sırrı öÄ?renip öÄ?renemeyeceÄ?ini ya da belli bir görevi üstlenip üstlenemeyeceÄ?ini anlamak için bir tür sınava tabir tutabilirler. Kimi zaman söz konusu orman, göl, okyanus, gezegeni, ya da Evrenin tamamını temsilen, bir insan, ya da baÅ?ka bir varlık sınavı yapabilir. Bazen de söz konusu orman, göl, okyanus, gezegen ya da Evren söz konusu insanlar doÄ?rudan iletiÅ?im kurmayı ve onu test etmeyi baÅ?arır. Kimi zaman da bir kiÅ?inin kendi kendini sınaması mümkündür. Ã?oÄ?u zaman bu tür kendi kendine yapılan sınavlar belli bir Å?eyi yapıp yapamayacaÄ?ını anlamak için gücünü, dayanıklılıÄ?ını ya da fantastik bir yeteneÄ?ini bir yolunu bulup test etmek amacı ile yapılır. Ancak bazen, içinde hiç bilmediÄ?i bir yanın ortaya çıkması, belki yıllardır zihninde gizlediÄ?i bir anı ya da bir bilginin açıÄ?a çıkması için söz konusu kiÅ?inin zihninin bir bölümünün kendisine bir sınav yapması mümkündür. Böyle durumlarda bazen söz konusu kiÅ?i zihninin bir yanı kendi kendine sınav yapıldıÄ?ını fark etse de diÄ?er bir yanının bunu anlamamıÅ? olması mümkündür.
9) Toprak
Fantastik Edebiyatta Toprak: Toprak hem ayaÄ?ımızın altında bulunan, sert ya da yumuÅ?ak ama sonuç olarak nereye kadar uzandıÄ?ını bilmediÄ?imiz zemindir. Hem de bitkilerin üzerinde büyüdüÄ?ü bir bakıma yaÅ?amın kaynaÄ?ı olan maddedir. Ã?yle ki zaman zaman bitkilerin hatta bazen tüm yaÅ?amın bir tür koruyucusu olduÄ?u da var sayılabilir. Eski çaÄ?lardan beri topraÄ?ın EvrenÂ?e Å?ekil veren en önemli dört önemli maddeden biri olduÄ?una iliÅ?kin bir inanç da vardır. Bugün hala buna inananlar da bulunmaktadır. Dayanıklılık, sabretmek, beslemek, deÄ?iÅ?mezlik gibi bir çok özellik toprakla özdeÅ?leÅ?ebilmektedir.
YaÅ?am ve Toprak: Toprak gerek fantastik halk hikayelerinde gerekse kimi modern hikayelerde bazen adeta yaÅ?amı kendiliÄ?inden yaratıp Å?ekillendiren bir varlık olarak tasvir edilebilir. Su ve hava topraÄ?a yardımcı olabilir ya da onu engelleyebilir. Ancak onların yardımını aldıÄ?ında yaÅ?amı adım adım ortaya çıkaracak olan sonuç olarak topraktır. O nedenle bazen yaÅ?ayan tüm varlıkların aslında topraÄ?ın parçası olduÄ?u Å?eklinde bir inanç vardır ve bu inanç fantastik hikayelerde bir öge olarak kullanılabilir. Toprak bir bakıma üzerinde yaÅ?amıÅ? tüm varlıkların hafızası gibidir. Kimi zaman belli fantastik yollarla, topraktan üzerinde yaÅ?amıÅ? olanların acılarını, mutluluklarını, hikayelerini öÄ?renmek mümkün olabilir. YaÅ?adıÄ?ımız Dünyada kimi zaman insanların topraÄ?ın içinden gelip de ona hükmetmek istemek gibi bir çaba içine girdiÄ?i dile getirilebilir. TopraÄ?ın kendi istediÄ?i gibi Å?ekillendirdiÄ?i ormanlar, daÄ?lar, ovalar, çöller, insanlar tarafından önce yavaÅ?ça sonra çok daha etkili Å?ekilde deÄ?iÅ?tirilmiÅ?tir. Bu deÄ?iÅ?tirilme süreci, topraÄ?ın kendi yarattıklarının yok edilmesi, bu süreç sırasında bir tür kiÅ?ilik kazandırılan topraÄ?ın çektiÄ?i acılar, ve bu acıları bir Å?ekilde hissetmeyi baÅ?aran insanlar fantastik hikayelerde yer alabilecek konulardır. Ancak topraÄ?a hükmetmek isterken bile insan topraÄ?a baÄ?lı olduÄ?u bir gerçektir. Açılan tarlalar, kurulan Å?ehir ya da köyler çoÄ?u zaman topraÄ?ın dayanıklılıÄ?ına ve bazen verimliliÄ?ine ihtiyaç duyarlar. Bir bakıma insan artık yaÅ?ayacaÄ?ı yerleri yaratma iÅ?ini tamamen topraÄ?a bırakmasa da yine de toprakla bir arada çalıÅ?maya ihtiyaç duyar. Medeniyetin ilerlemesini saÄ?layan madenlerin, metallerin birçoÄ?unun da topraktan çıktıÄ?ını düÅ?ünürsek, topraÄ?ın hala bizim medeniyetimiz için çok önemli olduÄ?unu fark edebiliriz. Bu da tabii, kendi kiÅ?iliÄ?inin olduÄ?unu düÅ?ünüÄ?ümüz zaman, topraÄ?ın her adımda bizi yönlendirmiÅ? olabileceÄ?ini bize düÅ?ündürür. Acaba hangi madenin ne zaman keÅ?fedileceÄ?ini toprak mı belirlemiÅ?tir? Nerelerden hangi ırmakların akacaÄ?ını, nerede topraÄ?ın verimli nerede verimsiz olacaÄ?ını toprak mı seçmiÅ?tir? EÄ?er isterse kendi içinden çıkan madenlerin ve metallerin bile özelliklerini deÄ?iÅ?tirme Å?ehirleri yıkma ve medeniyete zarar verme ihtimali var mıdır topraÄ?ın? Kısaca herÅ?eyin deÄ?iÅ?me, belki topraÄ?ın bizi cezalandırma ihtimali var mıdır? Elbette bilimsel geliÅ?meler sayesinde topraÄ?ın ne derece deÄ?iÅ?ebileceÄ?ini, medeniyeti ne kadar tehdit edebileceÄ?ini bugün biliniyor. Yine de bu sorulara hayal gücümüzü kullanarak da yanıtlar vermemiz ve bu yanıtlardan esinlenerek fantastik edebiyat öyküleri yaratmamız mümkündür.
TopraÄ?ın Å?arkısı: TopraÄ?ın Å?arkısı, frpworld sitesinde Firble isimli karakterin sahip olduÄ?u flütün adıdır. Ancak bu müzik aletine verilen isim bazı fantastik edebiyat hikayelerinde geçen bir kavramdan esinlenilerek konulmuÅ?tur. Denilir ki toprak aslında sürekli ve hiç kesilmeyen bir Å?arkı söyler. TopraÄ?ın söylediÄ?i bu Å?arkının aslında bizim medeniyetimiz de dahil olmak üzere yaÅ?amın kendisi olduÄ?u da düÅ?ünülebilir. Ancak baÅ?ka bir bakıÅ? açısı ile topraÄ?ın söylediÄ?i bu Å?arkının farklı bir Å?arkı olduÄ?unu da düÅ?ünebilir. Ä°nsanlar topraÄ?ın üzerinde yaÅ?amaya o kadar alıÅ?mıÅ?tır ki, diÄ?er birçok sesin arasında bu Å?arkıyı duyamazlar. Ancak topraÄ?ı gerçekten anlamaya çalıÅ?an kiÅ?ilerin bu Å?arkıyı duyması mümkün olduÄ?undan bahsedilir. Bu Å?arkı farklı ögeler içerebilir. GeçmiÅ?le gelecek arasındaki baÄ?dan söz edebilir. YaÅ?am, ya da yaÅ?amın ötesindeki Dünya hakkında sözler söyleyebilir, topraÄ?ın bizlere, insanlara iliÅ?kin kaygılarını içerebilir. Ancak ne olursa olsun bu Å?arkıyı duyabilen bir insanın eskisinden daha bilgi bazı Å?eylerin daha farkında bir insan haline gelebileceÄ?ini en azından hayal etmek sanırım mümkündür.
10) Heykeller
Fantastik Edebiyatta Heykeller: Heykeller, çok kabaca yapılmıÅ? oldukları durumlarda bile insanları zaman zaman canlı olduklarına inandırabilecek sanat eserleridir. Kimi zaman bir tek bir insan ya da canlı figürü, kimi zaman da bir olayı, canlandıran çok sayıda canlı ve cansızın bir arada olduÄ?u heykellere farklı yerlerde rastlamak mümkündür. Kimi zaman çok yüksek binaların bile boylarına denk heykellere rastlanabileceÄ?i gibi, kimi zaman da insanların avuçlarının içine sıÄ?abilecek figürlerin de heykel olduklarını düÅ?ünmek mümkündür. Ne kadar farklı boyutlarda ve Å?ekillerde olurlarsa olsunlar, sahip oldukları gerçeklik hissi heykellerin fantastik edebiyatta güçlü ögelerden birisi olmasını saÄ?lar.
Heykellerin Gizemleri: Genellikle fantastik hikayelere esin kaynaÄ?ı olan birçok mekanda, örneÄ?in tapınaklarda, kalelerde, saraylarda, kimi zaman gemilerin üzerinde heykellere rastlamak mümkündür. Böyle mekanlardaki heykellerin genellikle üzerlerindeki çok küçük ayrıntıların bile o mekan hakkında ipucu veren anlamları olabilir. Kimi zaman heykeller mekandaki bir güce karÅ?ı insanları uyarıyor olabilirler. Kimi zaman da söz konusu heykeller karÅ?ılaÅ?tıkları bir sorunu çözmek için o mekana gelenlere yol gösterici ipuçları taÅ?ıyor olabilirler. Bazen bu heykellerin gölgelerinin yılın belirli günlerinde özel bir yeri örneÄ?in gizli bir kapıyı iÅ?aret etmesi mümkündür. Kimi zaman da farklı bir ıÅ?ıkla bakıldıÄ?ında üzerilerinde normal ıÅ?ıkla bakılınca görülmeyen Å?ekiller görmek mümkün olabilir. Kimi zaman da bu tür heykellerin üzerinde fantastik güce sahip eÅ?yalar içeren bölmelerinin olması mümkündür. Bazen de heykelin kendisi mekanın içindeki fantastik bir gücü harekete geçirecek bir güce sahip olabilir.
Heykellerin Canlanması: Fantastik Edebiyatta heykellerle ilgili en çok rastlanan öge olması mümkündür. Bazen söz konusu canlanma heykelin gerçek bir insan ya da insana benzeyen bir varlık gibi, etten bir yapıya bürünmesi Å?eklinde olabilir. Bazen de heykel taÅ? Å?eklinde kalır. Ancak hareket etmesi, hatta kimi zaman uçması mümkün hale gelir. Heykellerin bu tür canlandıkları durumlar kimi zaman bir yeri, ya da bir nesneyi korumak içindir. Bazen korunacak yerin koskoca bir Å?ehir olması da mümkündür. Kimi zaman heykeller söz konusu yeri, örneÄ?in Å?ehri tehdit eden her düÅ?manın saldırıÅ?ında canlanmazlar. Onların canlanması için özel bir takım fantastik güçlere sahip belirli, belki Å?ehre saldıracaÄ?ı uzun zaman önceden bilinen bir düÅ?manın harekete geçmesi ile mümkün olur. Bazen de birisinin harekete geçirmesi gerekebilir. Kimi zaman da heykellerin belli fantastik güçlere sahip kiÅ?iler tarafından bulundukları mekana ve o mekanda yaÅ?ayanlara zarar vermesi için de canlandırılması mümkündür. Kimi zaman söz konusu heykel özellikle bir gün canlanması için yapılmıÅ? ve bir Å?ekilde söz konusu yere yerleÅ?tirilmiÅ? olabilir. Ancak bazen de heykelin canlanması istediÄ?i her heykeli canlandırma gücüne sahip bir insan ya da bir varlık tarafından da canlandırılabilir.
Heykele DönüÅ?me: Bu konuda muhtemelen en çok bilinen örnek Yunan Mitolojisindeki MedusaÂ?nın heykele dönüÅ?türdüÄ?ü varlıklardır. Medusa gözlerine her bakan kiÅ?iyi taÅ? bir heykele dönüÅ?türmek gibi bir özelliÄ?e sahiptir. Ancak bu tarz güçlere fantastik hikayeleri yazanların hayal güçlerine baÄ?lı olarak farklı insanlar, varlıklar hatta kimi zaman doÄ?a sahip olabilir. Kimi zaman heykele dönüÅ?türme o kiÅ?iyi cezalandırmak için deÄ?il, onun bozulmadan kalabilmesi için de yapılmıÅ? olabilir. Ã?rneÄ?in doÄ?anın bir kiÅ?ilik kazanıp her hangi bir insana aÅ?ık olduÄ?u durumlarda söz konusu insanı heykele dönüÅ?türüp sonsuza dek yaÅ?amasını saÄ?laması mümkündür. Kimi zaman da belli varlıkların belli durumlarda kendiliÄ?inden heykele dönüÅ?me ihtimali de vardır. Ã?rneÄ?in belli varlıklar GüneÅ? IÅ?ıÄ?ı ile karÅ?ılaÅ?tıÄ?ında heykele dönüÅ?ebilirler.
_________________ HARBE GÄ°DEN
Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>Gene böyle güzel dön; <br>Dudaklarında deniz kokusu, <br>Kirpiklerinde tuz; <br>Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>
DeÄ?iÅ?ik rivayetler vardır bu tanrının doÄ?umu ile ilgili. Ama en bilineni Hesiodosun da anlattıÄ?ı gibidir. Rivayete göre Hera kocası ZeusÂ?a duyduÄ?u hınçtan dolayı kendi hiçbir erkekler beraber olmadan doÄ?urmuÅ?tur HephaistosÂ?u.
Homeros destanlarında ise Zeus ile HeraÂ?nın oÄ?lu olarak görünür.
Heranın kendi anlatımına göre böylesine Å?ekilsiz bir çocuk doÄ?urduÄ?u için kendinden utanan Hera HephaistosÂ?u denize atmıÅ?. Tehtys ile Okeanos kızı Eurynome sahip çıkmıÅ?lar HephaistosÂ?a ve ona tam 9 yıl bakmıÅ?lar. O da boÅ? durmamıÅ? tabi ki sürgünlüÄ?ü sırasında. Birçok küpeler, takılar, bilezikler yapmıÅ? bir maÄ?arada.
Ama Hephaistos Â?köpek gözlüÂ? diye anlattıÄ?ı annesinden hep öç almak istemiÅ?. Sonunda kafasına öç almayı koyan Hephaistos demirlerin tanrısı olduÄ?u için çok güzel bir taht yapmıÅ? annesi için. Bu tahtın görünmez zincirleri varmıÅ?. Annesini bu Å?ekilde tuzaÄ?a düÅ?ürmeyi planlıyormuÅ? Hephaistos. Ä°stediÄ?i gibi de olmuÅ?. Å?ekilsiz diye denize attıÄ?ı oÄ?lunun tahtını çok beÄ?enmiÅ? Hera ve kurulmuÅ? hemen tahta. O zaman anlamıÅ? bunun bir tuzak olduÄ?unu Hera. Birden kendini zincirlerin arasında buluvermiÅ?. Sonunda bundan kurtuluÅ?un olmadıÄ?ını anlayanlar DionysosÂ?a baÅ?vurmuÅ?lar son olarak. Dionysos tatlı Å?arapla sarhoÅ? etmiÅ? topal tanrıyıda anca öyle getirmiÅ? OlymposÂ?a. HephaistosÂ?un baÄ?larını çözmesiyle anca kurtulabilmiÅ? Hera.
Olymposlu tanrılar hep alay edermiÅ? Hephaistosla ama hepte ona iÅ?leri düÅ?ermiÅ?.Tanrılar arasında elinden en çok iÅ? gelen tanrı Hephaistosdur tabi ki de.Onsuz yapamaz hiç biri. HeliosÂ?un güneÅ? arabasını, Heraklesin altın zırhını, AkhilleusÂ?un kalkanını ve nicelerini hep o yapmıÅ?tır. Zeus ölüm saçan yıldırımlarıda onun elinden çıkmadır. Hünerinin sınırı olmayan Hephaistos ilk kadın insanı Pandorayı da yaratmıÅ?tır. Böylece ne kadar hünerli olduÄ?unu bir kez daha kanıtlamıÅ?tır herkese.
Yalnız annesi kötülük etmemiÅ?tir HephaistosÂ?a. Babası Zeus da bir tartıÅ?mada sırf annesinin tarafını tuttuÄ?u için OlymposÂ?un tepesinden Lemnos adasına fırlatmıÅ? HephaistosÂ?u. Ä°Å?te topal olmasının sebebi de budur HephasitosÂ?un.
HephaistosÂ?un karısı AphroditeÂ?yi Ares ile basmasının öyküsünü ayrıntılı olarak Aphroditeyi anlatırken yazacaÄ?ım.
PrometheusÂ?u yani ateÅ?i alıp insanlara veren, ZeusÂ?un tabiriyle onları ateÅ?in kötülüklerine iten tanrıyıda Kafkas daÄ?larına Hephaistos zincire vurmuÅ?tur. ZeusÂ?un yardımına gelip baÅ?ından AthenaÂ?nın çıkmasını saÄ?layan da odur.
Hem ateÅ?in hemde demircilerin tanrısıdır Hephaistos. YanardaÄ?ların içinde çalıÅ?ır Hephaistos, Kyklop yardımcıları ile beraber. Hünerli bir demirci olduÄ?u kadar hünerli bir kuyucumdur da Hephaistos. Tanrılar için bir çok bilezik, yüzük yapmıÅ?tır Hephaistos hünerini kanıtlamak için. Tanrıların içtikleri kutsal Å?arap kaplarını dahi bun hünerli tanrı yapmıÅ?tır.
_________________ Thanks Mario but The princess is in another castle!!
Gövdelerinin alt kısmı at, üst kısmı insandır bu yaratıkların. Yeleleri ve kuyrukları da vardır. Ä°ksion ile NepheleÂ?nin çocuklarıdır kentauroslar. Yabani, azgın, Å?ehvet ve içki düÅ?künü olduklarından genelde kötü yaratıklar olarak nitelendirilirler.
İçinde iyi olanları da vardır bu yaratıkların. AsklepiosÂ?a hekimlik sanatını öÄ?reten bilge Kheiron mesela. Ya da Silenos ve nypmhe(peri kızı) MelienneÂ?den doÄ?an Pholos. Zaten ikisi de diÄ?er kentauroslardan farklı soydan gelmektedir. Ã?zelliklerin farklı olması da bundan olsa gerek
.
Yunan mitolojisinin ünlü kahramanlarında da yazacaÄ?ım Herakles, Erymanthos domuzunu avlamaya giderken(ki bu onun 12 görevinden sadece üçüncüsüdür.) bir Kentauros olan Pholos konuk etmiÅ?tir onu. Güzel bir Å?ölenle aÄ?ırlamıÅ?tı bu önemli konuÄ?unu Pholos. YiÄ?idimiz Herakles bir testi de Å?arap açtırmak istemiÅ? bu Å?ölende. Bu Å?arabıda Dionysos vermiÅ? Kentauroslara. Å?arap açılır açılmaz çıkardıÄ?ı koku ile diÄ?er Kentauroslar koÅ?up gelmiÅ?ler oraya ve HeraklesÂ?e saldırmıÅ?lar. Herakles burada da yiÄ?itliÄ?ini göstererek tüm Kentaurosları alt etmiÅ?tir. Hepsini birden bilge KheironÂ?un maÄ?arasına kadar kovalamıÅ?tır. Kovalarken attıÄ?ı oklardan biri bir rivayete göre bilge Kheiron a gelmiÅ?tir. DiÄ?er bir söylentiye göre ise PholosÂ?a. Ama yaygın olarak bilge KheironÂ?a geldiÄ?i söylenir. Ã?lümsüz olan bilge o kadar çok acı çekiyormuÅ? ki ölümlü olup ölmeye bile razıymıÅ? artık. O zaman ateÅ? hırsızı diye adlandırılan Prometheus onun yerine ölümsüzlüÄ?ünü kabul etmiÅ?te bilge Kheiron anca öyle ölmüÅ?.
Kentaurosların azgınlıÄ?ı bir baÅ?ka anlatımla daha iyi anlaÅ?ılmaktadır. LapithÂ?ler kralı Peirithoos, Argos kralı AdrastosÂ?un kızı Hippedameia(at evcilleÅ?tiren manasına geliyormuÅ? bu) ile evlencekken ünlü konuklar Herakles ve TheseusÂ?la birlikte Kentauroslarda düÄ?üne davet edilmiÅ?ler. Ama içtikleri Å?arap ile azıtan Kentauroslar geline sarkıntılık yapınca Lepithler ile Kentauroslar arasında bir kavga baÅ?lamıÅ?. Herakles ve Theseusda iÅ?in içinde olunca Kentaurosların çoÄ?u orada ölmüÅ?. SaÄ? kalanlar ise Sirenlerin yaÅ?adıkları adalara gitmiÅ?ler ama hepsi yok olmuÅ?lar oralardaÂ?
Maddeleri kendi sitemden alıp koyuyuorum bilginize!!!
_________________ Thanks Mario but The princess is in another castle!!
Fantastik Edebiyatta Å?ehirler: Å?ehirler insanların kurduÄ?u ve Å?ekil verdiÄ?i yerlerdir. DoÄ?anın oluÅ?turduÄ?u ve yönlendirdiÄ?i diÄ?er birçok yerden farklı olarak buralarda insanlar diÄ?er çoÄ?u yerde olduÄ?undan daha fazla kontrol sahibidir. Ancak bu çoÄ?u zaman Å?ehirleri daha az gizemli ya da korkutucu yapmaz. Karanlık sokaklar, eski onlarca hatta bazen yüzlerce yıl öncesine dayanan binalar, yıllar önce yaÅ?anmıÅ? gizemli olaylar pek çok Å?ehrin içinde söylentilerin oluÅ?masına ve günümüzde bile devam eden bir fantastik halk edebiyatının oluÅ?masına katkı saÄ?lar. Dolayısı ile Å?ehirlerin fantastik edebiyata belki de en bilinen katkıları bu tür Å?ehir efsaneleridir. Bunun dıÅ?ında özellikle ıssız çöllerde, buzullarda, derin ormanların içinde içinde eskiden yaÅ?amın olduÄ?u hatta bazı hikayelerde bu yaÅ?amın hala devam ettiÄ?i kayıp Å?ehirler de fantastik edebiyatta Å?ehirlerin yer aldıÄ?ı baÅ?ka bir hikaye türüdür. Kimi hikayelerde de günümüzde insanların yaÅ?adıÄ?ı Å?ehirlerden farklı sıradıÅ?ı Å?ehirlerin de bir fantastik edebiyat ögesi olarak yer alması mümkündür.
Å?ehir Efsaneleri: Kimi zaman rüzgarın çıkardıÄ?ı sesler, kimi zaman terk edilmiÅ? bir binanın içinde görüldüÄ?ü zannedilen bir ıÅ?ık kimi zaman da sadece hayal gücü Å?ehirde yaÅ?ayan insanların böyle öyküler yaratmasını saÄ?layabilir. Bazen de gerçekten olmuÅ? bir olayın içine bir süre sonra fantastik ögelerin katılması mümkündür. Kimi zaman bu tarz efsaneler yıllar önce olmuÅ? bir tür fantastik bir olaydan bahsedebilir. Ama çoÄ?u hikayede bugün bile devam eden bir iz bulmak mümkündür. Bir evin salonunun penceresinden geceleri hala dıÅ?arı bakan bir fantastik varlık, bir sokaÄ?ın köÅ?esinde hala duyulan aÄ?lama sesleri gibi hikayedeki karakterlerin izlerini hala bulabileceÄ?imizi bizi anlatan ögeler genellikle bu tür hikayeler de yer alırlar. Å?ehir efsaneleri çoÄ?u zaman sadece belli bir bölgede yaÅ?ayanlarca yaratılır ve bilinir. Mahallede tuhaf bulunan, çoÄ?unlukla da korkulan binalar ve kimi zaman insanlar bu hikayelerin konusu olabilir. Ancak bazen tüm Å?ehri saran bazı efsanelerin de olması mümkündür. Å?ehrin altında her binanın altında giriÅ?i olan tüneller, tüm Å?ehre yayılmıÅ? gizemli fantastik varlıklar gibi ögeler bu tarz tüm Å?ehri konu alan fantastik hikayelerin konusu olabilirler. Bu tür hikayelerin bazen yaklaÅ?tıÄ?ı belli iÅ?aretler sayesinde anlaÅ?ılan belli bir zaman gelince Å?ehirde yaÅ?anacak bir olaylarla ilgili kehanetler de içermesi mümkündür.
Kayıp Å?ehirler: Kimi zaman yıllar önce insanların yaÅ?ayıp sonra terkedilen Å?ehirler daha sonra bu tarz kayıp Å?ehirler haline gelebilirler. ( Bkz Antik Å?ehirler) Kimi zaman da bu tür Å?ehirlerde hala insanlar yaÅ?ar ancak bazen o Å?ehirlerde yaÅ?ayan insanların isteÄ?i ile, bazen de istekleri dıÅ?ı bir nedenle bu Å?ehirle baÄ?lantı kesilmiÅ?tir ve Å?ehre ulaÅ?mak mümkün deÄ?ildir. Kimi zaman Å?ehri gizleyen bir tür görsel oyundur. Bir nedenle Å?ehri iyice yakınına gelmedikçe görmek mümkün deÄ?ildir. Bazen de Å?ehir ormanların içine, daÄ?ların üzerine, çöllerin ortasına ya da farklı gizemli noktalara kurulmuÅ? olabilir. Bazen de Å?ehri bir tür büyüsel yolla, sadece belli özelliklere sahip insanların görmesi saÄ?lanıyor olabilir ve sadece bu insanların Å?ehre girebilmesi mümkün olabilir. Bazen de Å?ehri görebilmek için doÄ?ru zamanda Å?ehrin yakınında olmak gerekir, çünkü Å?ehir sadece yıl hatta bazen yüzyıl boyunca doÄ?ru noktadan bakıldıÄ?ında görülebilmektedir. Kayıp Å?ehirler özellikle, hazine arayan, macera peÅ?inde olan gezginlerle ilgili öykülerde rastlanması mümkün ögeler arasındadır.
SıradıÅ?ı Å?ehirler: Bu tür Å?ehirlerin birçoÄ?u fantastik edebiyat ansiklopedisinin farklı maddelerinde yer alıyor. ( bkz yeraltı Å?ehirleri) ( bkz gökyüzü Å?ehirleri) ( bkz deniz Å?ehirleri) Ancak bazen bir Å?ehir içinlerindeki kuralların sıradıÅ?ılıÄ?ı yüzünden sıradıÅ?ı bir Å?ehir olmuÅ? olabilir. Ã?rneÄ?in diÄ?er tüm açılardan aynı bile olsa insanların gündüz uyuyup geceleri çalıÅ?tıÄ?ı bir Å?ehri bile sıradıÅ?ı bir Å?ehir olarak görmek ve fantastik bir öyküde böyle bir Å?ehre yer vermek mümkündür. Fantastik Edebiyatın belki de en çok rastlanan sıradıÅ?ı Å?ehir türlerinden birisi, farklı fantastik varlıkların ve belki de insanların bir arada yaÅ?adıÄ?ı ortak Å?ehirlerdir. Birbirinden çok farklı onca varlıÄ?ın nasıl ortak bir Å?ehir yaÅ?amı yaratabileceÄ?inin hikayelerde iÅ?lenebilecek ilginç ögelerden birisi olabilir.
12) IÅ?ık
Fantastik Edebiyatta IÅ?ık: IÅ?ık fantastik edebiyatta çoÄ?u zaman iyiliÄ?in bir tür sembolü olarak kullanılır. Sonuç olarak ıÅ?ık insanların görmelerini, etraflarındakileri az ya da çok fark etmelerini saÄ?lar. KaranlıÄ?ın belki de etrafındakileri görememekten dolayı yarattıÄ?ı korku, ıÅ?ıÄ?ın insanlıÄ?ın eski dönemlerinden beri bir tür kurtuluÅ? yolu ya da kutsal öge gibi algılanmaya baÅ?lanmasına neden olduÄ?u söylenebilir. Dolayısı ile ıÅ?ık, en eski fantastik halk hikayelerinden itibaren sıkça kullanılan bir ögedir ve hikayelerde çok farklı Å?ekillerde kullanılabilmektedir.
Ä°nsanların SaçtıÄ?ı IÅ?ık: Ã?ncelikle belki Å?unu yazmak gerekir. Bilimsel araÅ?tırmaların sonuçlarını dikkate alırsak insanlar gerçekten kendi gözleri ile göremeyeceÄ?i bir ıÅ?ık saçarlar, bu ıÅ?ıÄ?ın kaynaÄ?ı insanların vucud ısılarıdır. Ancak yine mevcud bilimsel araÅ?tırmalarla bu tarz bir Å?eyin varlıÄ?ı keÅ?fedilmemiÅ? bile olsa, insanların aynı zamanda dikkatli baktıÄ?ında herkesin görebileceÄ?i bir ıÅ?ık saçtıÄ?ına iliÅ?kin de bir inanç vardır. Bu ıÅ?ık kimilerine göre insanların duyguları deÄ?iÅ?tikçe daha farklı renklerde olabilmektedir. Ã?ok güçlü duygular yaÅ?adıkları zamanda ise baÅ?ka zamanlara göre çok daha farklı çıkmaktadır. Bu inanca sahip olanlara göre baÅ?ka insanların saçtıÄ?ı bu tür ıÅ?ıkları görebilmek onların hangi duyguları yaÅ?adıÄ?ını anlaÅ?ılmasını saÄ?lar. Böyle bir yeteneÄ?i olan bir kiÅ?i örneÄ?in karÅ?ısındaki kiÅ?inin bir nedenle kızgın olduÄ?unu bilecek ve ona nasıl davranacaÄ?ına karar verirken bu bilgiyi kullanabilecektir.
IÅ?ıÄ?ın Güçleri: IÅ?ıÄ?ın en büyük gücü insana etrafındakileri görme gücü vermesidir. Fantastik Edebiyatta ıÅ?ıÄ?a atfedilen birçok baÅ?ka gücün de bu güçten yola çıkarak oluÅ?turulduÄ?u söylenebilir. Ã?rneÄ?in kimi zaman bir takım farklı ıÅ?ık türlerinin normal ıÅ?ıkla göremediÄ?imiz bazı Å?eyleri de bize göstermesi mümkün olabilir. Normal ıÅ?ıkla göremediÄ?imiz bir duvarın ötesini, ya da bir kaÄ?ıdın üzerinde normalde göremediÄ?imiz bir Å?ekli, hatta kimi zaman bir Å?ekilde bir insanın iç yüzünü ıÅ?ıÄ?ın bize gösterme ihtimali vardır. Bazen de ıÅ?ıÄ?ın, insanın kafasındaki korku ve kuÅ?kuları daÄ?ıtan, doÄ?ruları görmesini saÄ?layan bir özelliÄ?i olabilir. Hatta kimi zaman etrafında ıÅ?ıkla kaplanan bir insanın hastalıklarının iyileÅ?mesi, gençleÅ?mesi, ya da belli fantastik güçler kazanması mümkündür. Ancak bazı durumlarda bunun tersi de olaibilir. Kimi zaman ıÅ?ıÄ?ın, çoÄ?u zama daha kötü tabiyatlı varlık ve insanlara ama bazen en masum kiÅ?ilere bile zarar vermesi mümkün olabilir.
IÅ?ıÄ?ı Kontrol Etmek: IÅ?ık yukarıdaki tüm özellikleri nedeni ile insanların en çok kontrol etmeye çalıÅ?tıÄ?ı güçlerden birisi olmuÅ?tur. Ã?rneÄ?in aynalar insanın ıÅ?ıÄ?ı kontrol etme çabasının bir ürünü sayılabilir. ( Bkz Aynalar ) Aynı Å?ekilde mercekler de ıÅ?ıÄ?ı kontrol etme amacı ile üretilen nesnelerden birisidir. Ã?zellikle fantastik halk edebiyat hikayelerinde ıÅ?ıÄ?ı kontrol eden fantastik ya da gerçek yaÅ?amda rastlanabilecek araçların çoÄ?u zaman amacı, kimi zaman bir yıl, kimi zaman yüzyıl hatta bazen binyıl içinde tam olarak belli bir gün hatta bazen belli bir saatte ıÅ?ıÄ?ın belli bir noktaya, örneÄ?in bir duvarın belli bir yerine, ya da belli bir heykelin üzerine düÅ?mesini saÄ?lamaktır. Böyle hikayelerde çoÄ?u zaman tam o anda ıÅ?ıÄ?ın düÅ?tüÄ?ü yere bakanlar, baÅ?ka bir zaman baktıklarında göremeyecekleri bir Å?ekli ya da yazıyı görebilirler bu da onların çoÄ?u zaman belli bir gizemi çözmelerini saÄ?lar. Bazen de ıÅ?ıÄ?ı kontrol eden bazı kiÅ?iler, onun yardımı ile insanları iyileÅ?tirmeyi, ya da düÅ?manları olan varlıklara zarar vermeyi amaçlıyor olabilirler. Kimi zaman da ıÅ?ıÄ?ı kontrol etmenin amacı, uzaklardaki birilerine bir mesaj göndermektir. Uzaklardaki bir kulede görünen ıÅ?ıÄ?ın bir kasaba ya da Å?ehri düÅ?manlara karÅ?ı uyarması fantastik hikayelerde rastlanabilecek bir durumdur. Bazen birbirlerini gören kuleler yardımı ile ıÅ?ık mesajın çok uzaktaki ülkelere bile taÅ?ınmasına yardımcı olabilir.
13) Yazarlar
Fantastik Edebiyatta Yazarlar: Yazarlar fantastik edebiyatta, kimi zaman mevcud öykünün bir tanıÄ?ı ve anlatıcısı olabilirler. Bazen söz konusu yazar Å?ans eseri büyük bir olaya tanık olmuÅ? ve bunu yazıya geçirmiÅ? olabilir. Ya da bizzat söz konusu olaya hatta kimi zaman birden fazla olaya tanık olmayı kendisi seçmiÅ? olabilir. Zaman zaman bilinmeyen ülkelere gitmek, oraların nasıl yerler olduÄ?unu kayda geçirmek de bir yazarın amacı olabilir. Bunun dıÅ?ında özellikle modern fantastik edebiyatta bir yazarın yazdıÄ?ı öyküdeki karakterlerden birisinin ya da bazen öykünün tamamının gerçekleÅ?mesi de fantastik edebiyat eserlerinde rastlanabilecek ögelerden birisidir.
Yazarlar ile Ozanların Farkı: Ozanlarla yazarların arasındaki farkı anlamak için öncelikle matbaanın keÅ?finin öncesinde kitapların insanlar için ne anlam ifade ettiÄ?ini anlamak gerekir. Matbaa bulunmadan önce her kitabın yazılması ve kopyalanması uzun bir zaman alıyordu. O nedenle kitaplar zor bulunan, deÄ?erleri en etkileyici mücevherlerle bile ölçülebilecek nesnelerdi. ( bkz kitaplar ) Hele hele kütüphaneler o dönemlerde aÄ?zına kadar altınla kaplı hazine odaları kadar etkileyici idi muhtemelen. Dolayısı ile bir yazar, bir ozana göre çok daha planlı, yazdıÄ?ı Å?eyi daha ayrıntılı düÅ?ünerek kayda geçiren bir kiÅ?i idi muhtemelen. YazdıÄ?ı hayal gücü ile üretildi ise bile, muhtemelen, resimlerle, grafiklerle, haritalarla, belki hikayenin ortasında bilgi veren bölümlerle hayal gücüyle yarattıÄ?ı nesneleri, ülkeleri, canlıları insanları söz konusu yazar açıklayacaktır. O nedenle bir ozanın öyküsü çok daha etkileyici olsa bile, bir yazarın kitabın içindeki fantastik öykü muhtemelen çok daha gerçek olduÄ?u hissi verecektir. Bu nedenle ozanlar gerçeÄ?i zihinlerinde yeniden Å?ekillendiren kiÅ?ilerken, yazarlar gerçeÄ?i olabildiÄ?ince olduÄ?u gibi anlatan kiÅ?iler olarak görülmeleri mümkündür.
Yazarların Hikayeleri: Fantastik bir öykünün içinde ya da gerçek Dünyada bir kitabı alıp okuyan birisi için yazar hikayenin arkasındaki görünmeyen bir kiÅ?i olabilir. Ama özellikle o öykü bir kiÅ?iyi gerçekten etkilediÄ?ince ya da öykünün içindeki bir yan dikkatini çektiÄ?inde o kiÅ?inin yazarın o öyküyü nereden öÄ?rendiÄ?ini merak etmesi mümkündür. Ã?stelik de bir ozanın aksine, yazarın kitapta bulunmayan notlar tuttuÄ?u, Å?ekiller çizdiÄ?i de düÅ?ünülebilir. Ä°lk akla gelen aslında yazarın öyküyü bizzat yaÅ?adıÄ?ıdır. Hatta belki öykünün içinde adı geçen bir karakter olması bile mümkündür. Ancak kimi zaman yazar öyküyü baÅ?ka birisinden mesela bir ozandan da duymuÅ? olabilir. Ancak böyle bile olsa ozanın söylediÄ?i ile yetinmeyip, öykünün ne kadar gerçek olduÄ?unu araÅ?tırmıÅ?. Ã?rneÄ?in gerçekleÅ?tiÄ?ini yazdıÄ?ı fantastik bir olayla ilgili kanıtlar bulmuÅ? olabilir. Bazen de öykü yazarın zihninde aniden belirir. Ã?yküyü yazarın aklına nasıl bir gücün neden getirdiÄ?i, tamamen söz konusu konuyu yaratan kiÅ?inin hayal gücüne baÄ?lıdır. Ancak çoÄ?unlukla söz konusu kiÅ?inin yazar olarak seçilmesinin nedeni, onun aklında beliren öyküyü yazmak için en doÄ?ru kelimeleri seçme, belli sahneleri canlandırmak için en doÄ?ru Å?ekilleri seçme yeteneÄ?idir. Bir defa öykü aklına geldiÄ?inde böyle yazarların günlerce hiç aralıksız söz konusu kitabı yazmaları mümkündür.
Yazarların Hikayelerinin GerçekleÅ?mesi: Kimi zaman bir yazarın hayal gücünde yarattıÄ?ı bir olay, ya da bir karakter bir anda gerçeÄ?e dönüÅ?ebilir. Bir ozanın hikayesinde böyle bir olay yaÅ?andıÄ?ında, ozanın zaten yaÅ?adıÄ?ı yerdeki olaylardan ve kiÅ?ilerden, belki fantastik varlıklardan etkilendiÄ?ini, dolayısı ile onun sözlerindekileri benzer bir varlıÄ?ın olması doÄ?al karÅ?ılanabilir. Ama yazar söz konusu olduÄ?unda, sadece o kiÅ?inin hayal gücü söz konusudır. Ve sonuç olarak söz konusu kiÅ?inin hayal ettikleri bir Å?ekilde gerçek olmuÅ?tur. Kimi zaman bunun nedeni, bir Å?ekilde söz konusu kiÅ?inin hayallerinin gerçekleÅ?tiren bir tür fantastik güce sahip olmasıdır. Bazen de bu söz konusu kiÅ?inin yazması ile ilgilidir. Söz konusu kiÅ?i yazdıkça, hayal ettikleri kaÄ?ıda döküldükçe, yazılan varlıklar ya da olaylar bir Å?ekilde hayat bulur. Kimi zaman yazarın kitapları sayesinde hayat bulan varlıkların, yok olmamak için söz konusu yazarın yazmayı bırakmaması için ellerinden geleni yapmaları mümkündür.
14) Uzay
Fantastik Edebiyatta Uzay: Ä°nsanlar muhtemelen düÅ?ünmeye baÅ?ladıkları ilk yıllardan beri gökyüzünün açık olduÄ?u günlerde uzaydaki nesnelere bakmıÅ?lar ve hayal kurmuÅ?lardır. Ancak yukarıda gördüklerinin sonsuz bir boÅ?luÄ?un içinde var olan sayısız cisim olduÄ?unu anlamaları zaman almıÅ?tır. 400-500 yıl kadar öncesine kadar öncelikle yıldızlar, güneÅ? ve uzaydaki diÄ?er isimler önce gökyüzünde hareket eden kutsal varlıklar olarak hayal edilmiÅ?lerdir. Daha sonra bu cisimlerin olduÄ?u ortam yani uzay herÅ?eyin mükemmel olduÄ?u bir Dünya olarak hayal edilmiÅ?tir. Uzayın tam olarak ne tip bir yer olduÄ?unun anlaÅ?ılması çok daha yakın zamanda gerçekleÅ?miÅ?tir. Ancak yine de uzay hayal gücünün yarattıÄ?ı bir çok hikayeye konu olabilmiÅ?tir. Uzayla ilgili bu tür hikayelerin bir bölümü bilimkurgu hikayeleridir.Bu tür hikayeler hayal gücünün yarattıklarını bir Å?ekilde bilim ve teknolojinin olası geliÅ?melerine baÄ?lar. Ancak uzayla ilgili çok farklı tarzda fantastik ögeler de içeren hikayeler mevcuddur.
Uzayda Yolculuk: Uzayda yolculuk etmek bugün muhtemelen birçok insanın bir defalıÄ?ına bile olsa hayal ettiÄ?i ögelerden birisidir. Dolayısı ile bu öge pek çok farklı hikayede farklı Å?ekillerde iÅ?lenir. Ã?zellikle uzak mesafeleri alabilmenin türlü yolları hem fantastik hem de bilimkurgu hikayelerinde iÅ?lenmektedir. Uzak mesafeleri aÅ?acak uzay yolculuklarının belki ilk akla gelen yolu boyut kapıları olarak da adlandırılan kapılardır. Bu kapıların nasıl yaratılabileceklerine iliÅ?kin bazı fizik kurallarından esinlenilmiÅ? fikirler olsa da yine de bu kapıları eski zamanlarda geçen fantastik edebiyat eserlerinde de var olan bir tür fantastik öge olarak görmek mümkündür. Bunun dıÅ?ında bazen belli hayvanlar, bazen de belli maddelerin ve bazen dansların ve sözlerin yardımı ile insanların, hayvanların ya da baÅ?ka varlıkların da bu tür yolculuklar yapılmasını saÄ?lamaları mümkün olabilir.
Uzayda Fantastik Varlıklar: Uzay Dünya üzerinde yaratılan birçok fantastik kurgu hayalinin çeÅ?itli gezegenlere ve gökcisimlerine taÅ?ınabileceÄ?i bir yerdir. Gezegenlerin görünümleri, fiziksel kuralları, yıldızlardan baÅ?layarak, uzaydaki bu baÅ?ka gezegenlerin üzerlerindeki binalar, evler, bitkiler, hayvanlar çok farklı Å?ekillerde hayal edilebilir. Kimi zamanda bazı hayvan ve varlıkların uzayda seyahat etmeleri de mümkündür. Bu seyahatın nedeni bazen gezegenlerinin yok olmuÅ? olmasıdır. Bazen de bu hayvanlar ya da varlıklar kendi tercihleri ile sürekli bir gezegenden baÅ?ka bir gezegene yolculuk yapıyor olabilirler. Eski zamanlarda uzayda hareket eden onca cismin kendilerine ait bir yaÅ?amlarının olduÄ?unu hayal etmiÅ? insanlar için uzayda yaÅ?ayan ve yolculuk yapan canlılar hayal etmesi zor deÄ?ildir. Hatta bazen bu varlıkların bedenlerini korumak için hiçbir Å?ey kullanmadan yolculuk yapıyor olmaları da mümkündür.
Uzayın Tamamı Hakkında: Uzay dev bir boÅ?luktur. Bir gün içinde yolculuk yapmaya baÅ?ladıÄ?ımızda öyle zaman gelebilir ki, günlerce, yıllarca bitmeyen yollar kat edebiliriz. Böyle uzun yolları hayal etmek bile, etrafımızdaki boÅ?luÄ?a bir anlam vermemiz için bazen yetmektedir. Her ne kadar gemileri yönlendiren dalgalara benzeyen uzay araçlarını yönlendiren bir güç olmasa da, uzayın kimi zaman araçları bir tür irade ile belli bir yöne götürdüÄ?ü düÅ?ünülebilir. Her hangi bir denizin barındırdıÄ?ı kara miktarından çok daha az katı yer barındıran uzayda bir gezegeni bulmak bile bazen uzayın bir Å?ekilde bize yardım ettiÄ?ini bize düÅ?ündürebilir. Bazen de etrafımızdaki tüm yıldızlar, gezegenler, Dünyadakinin aksine her yanımızı sararak ve Dünyadakinden çok daha parlak görünümleri ile bize bir Å?eyler anlatıyor olabilirler. Hatta biz yolculuk yaparken söz konusu yıldızlar hızla yer deÄ?iÅ?tirerek görüntülerinden bir anlam çıkarmamızı istiyor olabilirler. Böylesi uzun yolculuklarda muhtemelen yolcular hayal görmeye çok yatkın olacaÄ?ından böyle ögelerin hikayelere hayal mi gerçek mi olduÄ?u en azından bir süre için belli olmayan ögeler olarak yerleÅ?tirilmeleri mümkün olabilir.
15) Atlantis
Fantastik Edebiyatta Atlantis: Atlantis tarihin çok eski bir dönemine dayanan bir efsanedir. O dönemin hikayelerinde yer alan, o zamanın hikayelerindeki birçok baÅ?ka ülke gibi, fantastik özellikleri olan, tuhaf insanların, yaÅ?adıÄ?ı bir adadır Atlantis. Daha sonra da yok olmuÅ?, hakkında hiçbir söz duyulmamıÅ?tır. Elbette böyle bir adanın gerçekten var olup olmadıÄ?ı, eÄ?er varsa ne zaman yok olduÄ?u özellikle fantastik edebiyat yazarlarının ve o dönemin öykülerini okumayı sevenlerinin üzerinde düÅ?ünüp hayal kurabilecekleri bir konudur. Günümüzde fantastik edebiyatın yanısıra bilimkurgu edebiyatı da Atlantis öyküsünü kendince uyarlamıÅ? ve bildiÄ?imiz medeniyetin daha emekleme döneminde olduÄ?u yıllarda var olan çok geliÅ?miÅ? bir medeniyete dönüÅ?türmüÅ?tür. Fantastik edebiyatta da söz konusu medeniyeti, insanların bedenleri ve zihinleri ile kıyaslandıÄ?ında bize çok daha güçlü bir beden ve zihne ve bu beden ve zihni destekleyen fantastik özelliklere sahip varlıkların yarattıÄ?ı bir medeniyet olarak hayal edip, AtlantisÂ?i hikayelerde bir öge olarak kullanabilmiÅ?tir. Elbette bilimkurgu ve fantastik edebiyatın iÅ?birliÄ?i yapması ve bu iki hayalin karıÅ?ımı bir hayal kurması da mümkünüdür ki çoÄ?u zaman da öyle olmuÅ?tur. Dolayısı ile Atlantis bu iki edebiyat türünün en fazla birbiri ile kaynaÅ?tıÄ?ı konulardan birisi olarak görülebilir.
Atlantis Niye Yok Oldu: Bu konu zaman zaman Atlantis ile neredeyse hiç ilgisi olmayan fantastik ve bilimkurgu eserlerinde bile kısaca geçecek kadar hem fantastik hem de bilimkurgu edebiyatında meÅ?hur bir konudur. EÄ?er gerçekten var olduysa koskoca bir ada niye batmıÅ? koskoca bir medeniyet niye yok olmuÅ?tur? Kimi zaman neden bir tür kimlik kazanan okyanusların ya da yeryüzünün kızması ve adayı batırması olarak hayal edilebilir. Ya da söz konusu adada Å?iddetli bir savaÅ? olmuÅ? bu savaÅ? sonunda hiç beklenmedik bir anda adanın batmasını ve üzerindeki medeniyetin tamamen yok olmasını saÄ?lamıÅ?tır. Bazen de AtlantisÂ?teki uygarlık gittikçe geliÅ?en insanlıktan gizlenmek için üzerinde bulundukları adanın, elimizdeki teknolojiye raÄ?men bugün bile hala ulaÅ?amadıÄ?ımız okyanusların derinliklerine gömülmesini saÄ?lamıÅ?tır. Bu bakıÅ?a göre Atlantis medeniyeti bugün hala varlıÄ?ını sürdürmektedir.
Günümüzün Atlantis Medeniyeti: Bu konuda belki en çok duyulabilecek hayal, okyanusun altında, denizde yaÅ?ama kabiliyeti kazanmıÅ? akıllı varlıkların günümüzde hala yaÅ?adıkları insanlardan gizlenmiÅ? medeniyettir. Hatta günümüzde Atlantis kelimesinin birçok insanın aklına denizin altında var olduÄ?u hayal eden bir medeniyeti çaÄ?rıÅ?tırması mümkündür. Kimi zaman biz insanlar gibi normal Å?artlarda bedenleri denizin altında yaÅ?ayabilecek kabiliyette olmasa da teknolojilerinin yardımı ile deniz altında yaÅ?ayabilen bir medeniyetten de bahsedilebilmektedir. Kimi zaman da insanlardan daha geliÅ?miÅ? ve fantastik bir yolla bizim zihinlerimizi de etkileyebilen Atlantis Medeniyetinin aslında hala okyanusun üzerinde var olan adayı görmememizi saÄ?ladıÄ?ı da hayal edilebilmektedir. AtlantisÂ?in hala var olduÄ?u halde kendisini insanlardan gizlemesinin nedeni, kimi zaman onların DünyaÂ?nın dıÅ?ında kurulmuÅ? ve gezegenimizde bizi gözlemek için bulunan bir uygarlık olarak hayal edilmektedir. Bazen de Atlantisliler insanlara medeniyetlerini geliÅ?tirmeleri için yardım eden varlıklar olarak hayal edilir. Bu varlıkların bize daha doÄ?ru Å?ekilde yönlendirebilmeleri için de bizim onların varlıklarından habersiz olmamız gerekmektedir. Bazen de Atlantislilerin her ne kadar insanlardan daha geliÅ?miÅ? bir zihin ve bedene ve insanlardan daha geliÅ?miÅ? bir teknolojiye sahip olsalar da insanların sahip olduÄ?u hırsın, eÄ?er keÅ?fedilirlerse, eninde sonunda insanlıÄ?ın onlardan daha geliÅ?miÅ? bir teknolojiye sahip olmasıyla ve en sonunda Atlantis medeniyetinin yok olması ile sonuçlanacaÄ?ından korktuklarını hayal eder. Bu bakıÅ? açısına göre Atlantislilerin insanlardan gizlenme nedeni, onların insanların kendilerini yok edeceÄ?inden korkmalarıdır.
_________________ HARBE GÄ°DEN
Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>Gene böyle güzel dön; <br>Dudaklarında deniz kokusu, <br>Kirpiklerinde tuz; <br>Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>
Fantastik Edebiyatta Ã?eÅ?meler: Ã?eÅ?me, çoÄ?u zaman yerin derinliklerinde bulunan suyun yukarıdaki kiÅ?iler tarafından kullanılmasını saÄ?layan bir yapıdır. Yukarıdaki kiÅ?iler çeÅ?medeki sudan, su içmek yıkanmak, ya da bambaÅ?ka amaçlarla faydalanabilir. Günümüzde bile özellikle ıssız yolların ortasında çeÅ?meler insanları Å?aÅ?ırtan ve sevindiren sürpizlerden birisidir. Å?ehirlerde ise günlük yaÅ?amımızın bir parçası olduÄ?u için çoÄ?u zaman fark etmesek de aslında bizlerin yaÅ?amında en vazgeçilmez ögelerden birisi haline gelmiÅ?tir. Ã?eÅ?melerin özellikle suyun çok deÄ?erli olduÄ?u topraklarda fantastik edebiyatın önemli ögelerinden birisi haline gelmesi beklenebilecek bir durumdur.
Ã?eÅ?melerin Yapılması: Ã?oÄ?u hikayede, bir Å?ehre ya da ülkeye suyun getirilmesi bile baÅ?lı baÅ?ına bir fantastik hikayenin konusu olabilir. Ã?rneÄ?in Ferhat ile Å?irinÂ?in hikayesinde FerhatÂ?ın Å?ehre su getirmesi hikayenin içinde destansı bir olaydır. Ki çoÄ?u o dönemin pek çok Å?ehri için , hatta günümüzde de kimi ülkelerde birçok Å?ehir için bir Å?ehre yeterli miktarda temiz su getirmek o Å?ehir halkının hiç unutmayacaÄ?ı destansı bir baÅ?arı sayılacak kadar önemlidir. İçinden su akan çeÅ?meler çoÄ?u zaman suyun geldiÄ?ini müjdeleyen yapılardır. Bir bakıma özellikle Å?ehirler için uzun bir çalıÅ?manın en son noktaları sayılabilirler. Kimi zaman bir çeÅ?meyi yapmak ve içinden su akıtmak, özellikle günlerce sürecek bir çalıÅ?ma birkaç saat, dakika ya da saniyede tamamlanmıÅ?sa fantastik edebiyatın kimi en güçlü varlıklarının bile güçlerini kanıtlamak için seçtikleri bir yol olabilir. Kısacası bir çeÅ?menin içinden su akıtmak kimi öykülerde baÅ?lı baÅ?ına bir tür fantastik olaydır.
Ã?eÅ?melerden Akan Su: Bir çeÅ?meden akan suyun ilk dikkat edilen özelliÄ?i öncelikle suyun temizliÄ?i, berraklıÄ?ıdır. Fantastik bir hikayede, fantastik olmayan bir öge olarak bir çeÅ?meden berrak ve temiz bir suyun akması ya da akmaması hikaye için önemli bir öge olabilir. Ã?zellikle çeÅ?melerden akan suyun hastalıklı ve kirli olması bir Å?ehir için çok kötü bir durumdur. Kimi zaman Å?ehirleri kuÅ?atan ordular, ya da o Å?ehri her hangi bir nedenle cezalandırmak isteyen güçler, Å?ehirdeki çeÅ?meleri besleyen su kaynaÄ?ını içine karıÅ?tırdıkları maddeler ya da sahip oldukları fantastik güçlerle kirli ve insanlara zarar veren bir su kaynaÄ?ına dönüÅ?mesini saÄ?layabilirler. Kimi zaman da çeÅ?melerden akan sular hastalıkları iyileÅ?tirici, insanlara özel güç verici özelliklere sahip olabilirler. Ã?zellikle eski çaÄ?larda birçok su kaynaÄ?ının çok da temiz olmadıÄ?ını düÅ?ünürsek, yeterince temiz su kaynaklarına çok rastlamayan insanlar, bu tür su kaynaklarından akan suyu içtiklerinde, temiz suyun saÄ?lıklarına yaptıÄ?ı olumlu etkiyi bir tür fantastik güç olarak düÅ?ünmüÅ? olabilirler. Dolayısı ile fantastik hikayelerde çeÅ?melerden akan suyun en çok rastlanan fantastik gücü hastalıkları iyileÅ?tirici, Å?ifa verici özelliÄ?e sahip olmasıdır. Hatta fantastik hikayelerde bu tür çeÅ?melerden akan sudan içildiÄ?inde ya da o suyun içinde yıkanıldıÄ?ında, suyun vucuttaki yaraları hızla kapatması, vucuttaki sakatlıkları iyileÅ?tirmesi, hatta kimi zaman insanların üzerindeki Å?anssızlıÄ?ın atması, gücünün zekasının arttırması mümkün olabilir. Kimi zaman söz konusu çeÅ?menin suyu içmenin insanlara kimi yetenekler, mesela hayvanlarla konuÅ?ma, ya da suyun altında nefes almadan yüzme, ya da kilometrelerce uzaktaki insanların sesini duyma gibi yetenekler kazandırması mümkündür. Elbette bunun tersi, yani bir çeÅ?meden akan suyu içmenin ya da o suda yıkanmanın bir insana fantastik yolla bir zarar vermesi de mümkündür. Kimi zaman bu zarar bir duyusunu ya da yeteneÄ?ini yitirmek Å?eklinde olabilir. Bazen suyu içmek unutmak istediÄ?i bir olayın hafızasında canlanmasına, ya da geceleri sürekli kabuslar görmesine neden olabilir. Kimi zaman suyun kazandırdıÄ?ı bir yetenek bile, mesela etrafındaki insanların akıllarından geçenleri duymak, kafasında yüzlerce insanın sesi bir araya geldiÄ?inde söz konusu insanı çıldırtacak bir lanete dönüÅ?ebilir. Ã?eÅ?melerden suların özellikle iyileÅ?tirici, ama kimi zaman zarar veren özelliklerin de çeÅ?melerin üzerlerinde yazılıyor olmaları mümkündür.
17) Bilgisayarlar
Fantastik Edebiyatta Bilgisayarlar: Bu maddenin yazıldıÄ?ı 2010 yılında bilgisayarlar nisbeten yeni kullanılmaya baÅ?lanan aletler olarak sayılabilirler, özellikle yaygın kullanmaya baÅ?ladıkları dönem en fazla 20 yıl geriye götürülebilir. Ancak özellikle internetin saÄ?ladıÄ?ı kimi zaman Dünyanın öbür ucundaki milyonlarca farklı müzik parçasına, filme, organizasyona ve insana ulaÅ?ma imkanı bilgisayarı ilgi çekici bir alet haline getirmiÅ?tir. Ã?zellikle bilimkurgu filmleri bilgisayarı sıkça bir öge olarak kullanmaktadır. Ancak insan yaÅ?amına bu kadar katılmıÅ? bir aletin, özellikle çoÄ?u kiÅ?iye kimi zaman çok gizemli görünebildiÄ?i de düÅ?ünülürse, modern fantastik edebiyatın da bir ögesi haline gelmesi beklenebilecek bir durumdur. Aslında günümüzde bilgisayarın tamamen fantastik ya da fantastik ve bilimkurgu karıÅ?ımı hikayelerde öge olarak kullanıldıÄ?ı örnekleri bulmak çok da zor deÄ?ildir.
Bilgisayarı Kullanan Fantastik Varlıklar: Bilgisayarlar, fantastik varlıkların geçtiÄ?i bir çok öyküde, bu fantastik varlıklardan etkilenebilirler, kimi zamanda bu varlıklar tarafından kullanılabilirler. Günümüzde fantastik öykülerde geçen kimi varlıkların örneÄ?in hayaletlerin gerçekten var olduklarına ve bir mekana girdiklerinde mekanda bir tür manyetik alan yarattıklarına iliÅ?kin bir inanç vardır. Dolayısı ile fantastik öykülerde bilgisayarların, bu tür varlıkların olduÄ?u zaman, ekranlarındaki görüntünün bozulması, bilgisayardan tuhaf seslerin gelmesi veya bazen bilgisayarda açık programın takılması gibi sorunlar yaÅ?amaları mümkündür. Kimi zaman da fantastik varlıklar bilgisayarda yazıların belirmesini, görüntülerin oluÅ?masını, belli filmlerin yüklenmesini, belli müzik ya da konuÅ?maların bilgisayarın ses sistemi ile duyulmasını saÄ?layabilirler. Kimi zaman bu tür varlıklar için bilgisayar iletiÅ?im kurmak istedikleri insanlara ulaÅ?mak için bir yoldur. Ancak bazen de bu varlıklar bilgisayarları insanlara zarar vermek için bir araç olarak da kullanabilirler.
Bilgisayarın İçindeki Dünyaya Girmek: Hem bilimkurgu edebiyatınında hem de fantastik edebiyatında bilgisayarın içindeki oyunların, filmlerin ve bazen de bilgisayardaki tüm sistemlerin çalıÅ?masını saÄ?layan bir tür fantastik ortamın içine insanların girdiÄ?i öyküler anlatılır. Aslında insanların bilgisayarın içindeki Dünyaya girdiÄ?i öyküler fantastik edebiyat ile bilimkurgu edebiyatının en çok içiçe geçtiÄ?i konulardan birisidir. Bilimkurgu edebiyatı, insanların bilgisayarın içindeki bir oyunun ya da hikayenin parçası haline gelmesini sanal gerçeklikle açıklar. Bilgisayar bir Å?ekilde insanların beynindeki duyu organlarını kontrol eden bölümlere ulaÅ?ır ve yaÅ?amadıÄ?ı bir Å?eyi yaÅ?adıÄ?ını zannetmesini saÄ?lar. Kimi zaman örneÄ?in bir kiÅ?iyi bir bilgisayar oyununun içine çeken bilgisayarın kendine ait bir bilinci olabilir, ya da bir baÅ?ka insanın ya da fantastik varlıÄ?ın kontrolünde olabilir. Ã?zellikle internet ile, insanların, ya da fantastik varlıkların bilgisayarının baÅ?ındaki onbinlerce kiÅ?iye ulaÅ?ma Å?ansı olduÄ?u düÅ?ünülürse, bu her hangi bir fantastik varlıÄ?ın Dünyanın birçok yerindeki onca insanı aynı anda bir hayal Dünyasının içine çekmesi için bir yol olabilir. Bunun dıÅ?ında kimi zaman, bilgisayarın içinde gördüÄ?ümüz, duyduÄ?umuz onlarca görüntü ve sesin oluÅ?masını saÄ?layan bir tür fantastik Dünya olduÄ?unu hayal etmek mümkündür. Bu Dünya kimi zaman tamamen bilgisayarı kullanan kiÅ?inin emrindedir ve o kiÅ?i söz konusu Dünyayı nasıl yönlendirmek istiyorsa bilgisayarın içindeki Dünya da o Å?ekilde yönlenir. Ancak bazen bilgisayarın içindeki bu Dünyanın kendine ait bir karakterinin olması, hatta bazen insanların emirlerini reddetmesi mümkündür. Bazen bu Dünyanın içinde, birbirinden baÄ?ımsız birçok fantastik varlıÄ?ın var olduÄ?unu ve bilgisayarın içindeki Dünyada birlikte çalıÅ?arak görüntü ve sesleri ürettiklerini düÅ?ünmek mümkündür. Bu durumda bu Dünyanın içindeki birbirinden baÄ?ımsız varlıkların aralarındaki iÅ?birliÄ?inin bozulması, hatta bir kısmının bilgisayarın bozulması ve bir daha kullanılmaması için uÄ?raÅ?ması mümkündür, örneÄ?in bilgisayar virüslerinin bu tarz varlıklar olarak hayal edilmeleri mümkündür.
1 Köyler ve Kasabalar
Fantastik Edebiyatta Köyler ve Kasabalar: Köyler ve kasabalar Å?ehirlerden çok daha küçük yerleÅ?im birimleridir. Küçük olmaları, onların Å?ehirler gibi etraflarını çok etkin bir Å?ekilde biçimlendirmelerini, adeta doÄ?anın arka planda kalıp insanın yarattıÄ?ı yerleÅ?im birimleri olmalarını engeller. Köy ve kasaba etrafındaki doÄ?a ile çok daha iç içe olmak zorundadır. Muhtemelen yaÅ?amlarını sürdürmek için mutlaka köyün ve kasabanın etrafındaki doÄ?al ortamlara da gitmeleri gerekecektir. Kimi zaman da, etraflarındaki doÄ?ada yaÅ?ayan hayvanlar ve bitkiler mesela kurtlar zaman zaman köye inip orada yaÅ?ayanlara zarar verebilir. Dolayısı ile köyler ve kasabalar öncelikle etraflarındaki doÄ?anın yarattıÄ?ı öykülerle fantastik edebiyata konu olurlar, ikinci olarak da farklı fantastik varlıkların yaÅ?adıkları köyler ve bazen kasabalar da fantastik edebiyatın konusu olabilirler. Sonuç olarak söz konusu fantastik varlıkların sahip olduÄ?u bir Å?ehri gizlemek çok daha zordur. Ama söz konusu olan bir köy olduÄ?unda, bir insanın yaÅ?adıÄ?ı Å?ehrin, ya da içinden geçtiÄ?i ormanın ya da ovanın bir köÅ?esinde bile saklı bir köyün olduÄ?una inanması mümkündür.
Köylerin ve Kasabaların Etraflarındaki Sırlar: Köylerin ve kasabaların etraflarında doÄ?anın yarattıÄ?ı bir çok farklı Å?ekil, kaya, hayvanlar hakkında birçok efsane duyulabilir. Å?ekli insana benzeyen bir kayanın, aslında bir insanın taÅ?a dönüÅ?mesi ile oluÅ?tuÄ?u, parmak izini andıran kimi göllerin, bir devin elini topraÄ?a bastırması ile oluÅ?an çukurlar sayesinde yaratıldıÄ?ı, ya da hüzünlü bir Å?arkı söyleyen bir kuÅ?un aÅ?k hikayesini günümüzde de köylerde yaÅ?ayan insanlardan duymak mümkündür. Å?ehir efsaneleri genellikle insanlar ve insanlara benzeyen ya da teknolojinin yarattıÄ?ı ögeleri andıran varlıklar olurken köylerdeki insanlar için doÄ?a hala fantastik öykülerde ciddi bir yer tutar. Dolayısı ile bir efsaneyi keÅ?fetmek için yolculuk eden maceracıların anlatıldıÄ?ı öykülerde, köyler maceracıların efsaneler hakkında ilk kanıtları keÅ?fettikleri duraklar olabilir. Kimi zaman da köylerin bazı sırları vardır. Kimi zaman köyde yıllar önce olmuÅ? bir olay, mesela köyde yaÅ?ayan bir kiÅ?inin yaÅ?adıÄ?ı kötü bir hastalık, köye gelen garip bir yabancı, yıllar önce yaÅ?anan köyde yaÅ?ayanlara çok zararı dokunmuÅ? bir kuraklık, yılların etkisi ile içine fantastik ögeler katılan bir öykü haline getirilebilir. Elbette hikayelerin de bu tür öykülere yer veren kiÅ?ilerin bu fantastik ögelerin ne kadarının doÄ?ru olduÄ?una iliÅ?kin kararları tamamen kendi hayal güçlerine baÄ?lıdır. Bunun yanında kimi zaman köylerin içinde ya da etraflarında, hiçbir zaman girilmeyen bir ev, ya da konuÅ?ulmayan bir insan, hiç bir zaman yanına yaklaÅ?ılmayan bir tepe, hatta olabildiÄ?ince etrafında olmamaya gayret gösterilen bir bitki ya da hayvan da olabilir. Kimi zaman baÅ?ka nedenleri olsa bile, bu nedenlere hayal gücünün eklediÄ?i bir takım fantastik tehlikeler ya da nedenler de eklenebilir. Kasabalar, köylüler için diÄ?er köylerle iletiÅ?im kurabilecekleri bir nokta, uzaklardan gelenler içinse civardaki birçok köyün öykülerini aynı anda öÄ?renebilecekleri bir yerdir. Her ne kadar kasabaların kendi fantastik efsaneleri de olabilse de çoÄ?u zaman birçok köyün aynı anda benimsediÄ?i bir fantastik hikaye de kasabalarda insanların birbirine anlattıÄ?ı bir hikaye haline gelir. Bazen de farklı köylerin yarattıÄ?ı farklı fantastik hikayeler kasabalarda konuÅ?ula konuÅ?ula tek bir fantastik hikaye haline de gelebilir.
Farklı Fantastik Varlıkların Köyleri: Ã?oÄ?u zaman ormanın içinde, vadilerin ortasında, bazen maÄ?araların içinde ama kimi zaman da rahatlıkla görülecek bir yerde olabilirler. Bazen sıradan bir köy gibi görünmeleri, içinde yaÅ?ayanların da sıradan insanlar gibi görünmeleri mümkündür. Ã?rneÄ?in Ä°ngiliz efsanelerindeki cüce, buçukluk gibi farklı hayali fantastik varlıklar toplumların zihninde bu Å?ekilde oluÅ?muÅ? olabilir. Kimi zaman çoÄ?u kimsenin gitmediÄ?i bu köylere, söz konusu fantastik insanlar ya da fantastik varlıklarla iletiÅ?im kurabilen, hatta kimi zaman onlarla dost olabilen az sayıda kiÅ?inin gidiyor olması mümkündür. Bu durumda bu kiÅ?iler aynı zamanda söz konusu insanlar ya da fantastik varlıklarla ilgili bilgi kaynaÄ?ı olarak da görülebilirler. Bazen de söz konusu köyün yerini sadece burada yaÅ?ayan fantastik varlıklarla dost olan kiÅ?iler bulması mümkündür. Farklı fantastik varlıkların sahip olduÄ?u köylerin evleri, çeÅ?meler, belki de köyün içinde bulunan bütün yapılar sıradan bir köyden farklıdır. Ã?rneÄ?in evler topraÄ?ın içine gömülü olabilir. Sıradan köylerde hiç var olmayan kimi binalar olabilir. Köydekilerin yaÅ?am düzenleri çok farklı olabilir. Ã?rneÄ?in gece uyanıp gündüz yatıyor olabilir. Kısacası bu tür sıradıÅ?ı köyler, fantastik edebiyat yazarlarının ve halk öykülerini yaratanların zihinlerindeki fantastik varlıklarının hayal edilen yaÅ?amlarının Å?ekillendiÄ?i yerler arasındadır.
19) Mevsimler
Fantastik Edebiyatta Mevsimler: Her ne kadar mevsimler kelimesi tek baÅ?ına hayal gücümüzü çok fazla harekete geçiren kelime deÄ?ilmiÅ? gibi görünebilse de, tek tek mevsimlerin isimlerini düÅ?ündüÄ?ümüzde, aslında bu düÅ?üncenin yanlıÅ? olduÄ?unu fark etmek mümkündür. Yaz, Sonbahar, Ä°lkbahar, KıÅ? fantastik halk edebiyatı, modern fantastik edebiyat da dahil olmak üzere edebiyatın pek çok alanında sıkça rastlanan ögelerin arasındadırlar. DünyaÂ?nın özellikle mevsimlerin daha açıkça hissedilebildiÄ?i bölgelerinde bunun böyle olmasına Å?aÅ?ırmamak gerekir. Havanın soÄ?uması, bitkilerin yapraklarını dökmesi, hayvanların göç etmesi, kısacası doÄ?anın uykuya dalması, sonrasında ilkbahar geldiÄ?inde bitkilerin, hayvanların hatta topraÄ?ın ve gökyüzünün yeniden canlanması muhtemelen insanları en eski çaÄ?lardan beri etkilemiÅ? bir döngüdür. Muhtemelen insanlar bu döngünün bir gün yarıda kesileceÄ?inden korkmuÅ?, bazen de bu döngüye benzer baÅ?ka döngüler de olabileceÄ?ini hayal edebilmiÅ?lerdir. Kısacası mevsimler, hem yılın mevsimleri olarak fantastik edebiyatta en güçlü ögelerden birisi olarak yer almıÅ?. Hem de hayal gücünün yarattıÄ?ı daha farklı mevsimler, mesela bir insanın ömründe ya da bir krallıÄ?ın tarihininde mevsimlere benzeyen bir döngünün olduÄ?u bazen de Dünya üzerinde bilinen yıldan farklı baÅ?ka döngülerin de olduÄ?u ve bu döngülerin de kendi mevsimlerinin olduÄ?u hayal edilmiÅ? ve bu hayalin sonucunda yaratılan mevsimler de fantastik edebiyatın parçası olabilmiÅ?tir.
Yılın Mevsimleri: Fantastik Edebiyatta yılın mevsimleri, kendileri bir fantastik öge olmadıkları durumlarda bile hikayelerde fantastik bir arka plan ögesi olabilmiÅ?lerdir. Ã?rneÄ?in kıÅ?, çoÄ?u zaman bir tür hayatta kalma mücadelesinin verildiÄ?i dönemdir. Ancak bazen örneÄ?in savaÅ?ların olduÄ?u zamanlarda kıÅ? insanların çarpıÅ?maya ara verdiÄ?i ve dinlendiÄ?i bir dönem olabilmiÅ?tir. Normal zamanlarda ilkbahar, doÄ?anın canlandıÄ?ı, tarlalarıni bahçelerin yeÅ?erdiÄ?i, daha güzel bir dönemi müjdeleyebilir. Ancak ilkbahar aynı zamanda, bazen hikayenin kahramanlarına zarar verecek hayvanların, canavarların, bazen de baÅ?ka varlıkların uyandıÄ?ı ve ortaya çıktıÄ?ı bir dönem de olabilir. Yaz ise genellikle yılın en çok hareketinin olduÄ?u dönemdir. Ã?zellikle insanların yaÅ?amlarını doÄ?aya göre ayarladıÄ?ı bölgelerde, yazın en çok iÅ?in olduÄ?u mevsim olduÄ?u söylenebilir. Belki bunun da bir sonucu olarak birçok fantastik hikayede yaz aynı zamanda en kritik olayların olduÄ?u, bir bakıma sıcaÄ?ın yanı sıra verilen mücadelelerin de insanların terlettiÄ?i bir dönem olabilmektedir. Mevsimlerle ilgili özellikle fantastik halk hikayelerinde, örneÄ?in mitolojilerde yer alan bir hikaye türü de, mevsimlerin nasıl ortaya çıktıÄ?ını açıklayan hikayelerdir. Bu konuda, Dünyanın farklı bölgelerindeki insanlar oldukça farklı ve renkli hikayeler oluÅ?turabilmiÅ?tir. Bu hikayelerin mevsimlerin nasıl oluÅ?tuÄ?unu öyküsünde fantastik bir hikaye ile açıklamak isteyen bir yazar için esin kaynaÄ?ı olması mümkündür. Mevsimleri oluÅ?turan döngünün nedenini açıklayan bu tür öyküleri kimi zaman fantastik edebiyatın kimi hikayelerinde, kimi karakterler dikkatle dinleyip, sonra bu döngüyü kırmak, kimi bir ülkede, kimi zaman tüm Dünyada sürekli bir kıÅ?, ya da ilkbahar baÅ?latmak isteyebilirler. Kimi zaman da baÅ?ka karakterlerin yarattıÄ?ı bu bitmeyen kıÅ? ya da ilkbahar mevsimini sona erdirmek için kimi karakterler mevsim döngüsünü yeniden baÅ?latmanın yollarını arayabilirler.
Daha Farklı Mevsimler: Bu konuda ilk akla gelen insan hayatıdır. Bu hayatı ilkbahar, yaz, sonbahar, kıÅ? Å?eklinde sıralanan bir mevsime benzeten karakterlerin yer aldıÄ?ı fantastik halk hikayelerine rastlamak mümkündür. Kimi öykülerde de insan hayatının sonlandıÄ?ı kıÅ?ın ardından bir yeniden doÄ?uÅ?, yani yeni bir ilkbaharın da geleceÄ?inin de hayal edildiÄ?i gözlenebilir. Krallıklar, ormanlar, daÄ?lar ve canlı ve cansız birçok ögenin kimi zaman gezegenlerin hatta EvrenÂ?in tamamının da tıpkı doÄ?a gibi, yeniden hızlandıÄ?ı, hızlı yaÅ?adıÄ?ı, temposunu yavaÅ?lattıÄ?ı ve dinlendiÄ?i dönemleri kapsayan bir döngü yaÅ?adıÄ?ının kimi fantastik öykülerde vurgulanması mümkündür. Bu daha geniÅ? döngüler muhtemelen bir insan hayatından uzun süreceÄ?inden çoÄ?u zaman bir insan tarafından fark edilmesi kolay deÄ?ildir. Fantastik hikayelerde insanlar bu tür döngüleri bazen farklı zamanları anlatan eski öyküleri birleÅ?tirerek fark edebilirler, bazen de doÄ?aya, ya da gökyüzüne yıldızlara baktıklarında bu tür bir döngünün ipuçlarını bulabilirler. Bazı fantastik hikayelerde yazarlar, farklı zamanlarda geçen hikayeler anlatarak bu tarz daha büyük döngüleri vurgulayabilirler.
20) Asalar
Fantastik Edebiyatta Asalar: Asa çoÄ?unlukla uzun ve ince bir eÅ?yadır. Kimi zaman odundan yapılmıÅ? olabilir, hatta kimi zaman kabaca Å?ekil verilmiÅ? bir dal parçası olabilir. Bazen metaldan ya da baÅ?ka maddelerden de yapılabilir. Hatta kimi zaman hayal gücü ile ıÅ?ıÄ?a ya da suya onları kontrol eden bir varlık ya da insan tarafından asa Å?eklini verildiÄ?i ve bu varlıklarının kullanacaÄ?ı bir tür asanın yaratılabileceÄ?i düÅ?ünülebilir. Tarih boyunca kimi zaman bazı asaların belli güçler barındırdıÄ?ına ya da belli güçlerin kullanılmasına aracı olduÄ?una bazen inanılmıÅ? inanılmıÅ?tır bazen de böyle güçlerin olduÄ?u hayal edilmiÅ?tir. Fantastik edebiyat da tarih boyunca farklı ülkelerdeki farklı insanların hayal gücünden etkilenerek asa ögesine kimi hikayelerde yer vermiÅ?tir.
Asaların Å?ekilleri: Bazı asalar sadece garip bir Å?ekli olan bir aÄ?aç parçası olabilirler. Bazen bu Å?eklin kendine özgü bir anlamı olabilir, hatta kimi zaman o aÄ?aç parçasına belli bir güç veriyor olabilir ya da bazen bu Å?ekil onun asa olarak kullanılmasına yarayan bir özelliÄ?inin olduÄ?una iÅ?aret edebilir. Bazen metallerin özel ve kimi zaman fantastik yöntemlerle iÅ?lenmesi ile belli güçleri olan asalar üretilebilir. Kimi zaman asanın üzerinde ona güçlerini veren özel bir taÅ? da olabilir. Kimi zamanda asaların üzerlerinde Å?ekiller ve yazılar olabilir. Bu Å?ekiller ve yazılar, bazen asanın gücünü arttıran ögelerden birisidir, bazen de asayı kullanacak olan kiÅ?ilere onu kullanmak için hangi yeteneklere sahip olması gerektiÄ?ini, asanın ne iÅ?e yaradıÄ?ını hatta bazen asayı kullanmanın tehlikelerini anlatıyor olabilir.
Asaların Güçleri: Asaların bir öge olarak kullanıldıÄ?ı bazı öykülerde, asayı kullanan kiÅ?inin asaya dayanarak zorlukla yürüdüÄ?ü ve böylece hem kendi gücünü hem de asanın gücünü sakladıÄ?ı bir sahneye rastlanabilir. Asalar kimi zaman sadece basit bir dayanak olarak görünürler. Ancak çoÄ?u öyküde kimi zaman istenilen her an, kimi zaman bazı özel ve gerçekten gerekli anlarda insanlara ve baÅ?ka varlıklara bazı güçler verebilirler. Bu güçler kimi zaman, karÅ?ıdaki insana ya da baÅ?ka bir varlıÄ?a zarar vermeye yarayan güçler olabilir. Bazen asanın onu taÅ?ıyan bir kiÅ?iye bir takım olumlu yetenek ve özellikler kazandırması örneÄ?in onu daha güçlü, daha dayanıklı hale getirmesi mümkündür. Bazen de asalar insanların ya da baÅ?ka varlıkların bazen kendi içlerinde bazen de etraflarında olan güçleri kullanmalarına yardım ederler. Böyle durumlarda eÄ?er kullandıkları güç kendi güçleri ise bir bakıma içlerindeki gücü kontrol etme aracı, eÄ?er kullanılan güç etraflarında olan bir güçse, o zaman o gücü yönlendirmenin bir aracı olabilirler. Kimi zamanda baÅ?ka bazı varlıklar, bazı kritik anlar da asaya verdikleri bir güç aracılıÄ?ı ile söz konusu kiÅ?iye ya da varlıÄ?a yardım edebilirler. Asaların aynı zamanda kimi hayvanları, ya da fantastik varlıkları kontrol etmek için kullanılan bir araç olması mümkündür. Bazen asa onu kullanan kiÅ?iye söz konusu hayvanlar ya da varlıklarla anlaÅ?ma yeteneÄ?i verebilir. Bazen de asadan yayılan bir tür fantastik güç, söz konusu hayvanların ve diÄ?er fantastik varlıkların, kimi zaman farkında olmadan asayı kullanan kiÅ?inin her istediÄ?ini yapmasını, kimi zaman da asayı kullanan kiÅ?iye güvenmesini saÄ?lar. Kimi zaman da asaları taÅ?ımak, bazı insanların arasında da söz konusu insanların asayı taÅ?ıyana itaat etmesini ve bazen de güvenmesini saÄ?layabilir.
Asaları Kullanmak: Kimi zaman asaları eline alan her insan kullanabilir. BaÅ?ka bazı hikayelerde ise, asayı kullanmak için kimi zaman bir tür eÄ?itim, kimi zaman da bazı yetenekler, bazen de bazı kiÅ?ilik özellikleri gerekli olabilir. EÄ?er asa bir insanın, ya da fantastik varlıÄ?ın içindeki gücü kullanmanın bir aracı ise, o zaman zaten içinde söz konusu gücü barındırmayan varlık için asa iÅ?e yaramayacaktır. EÄ?er asa doÄ?adaki bir gücü kullanmanın bir aracı ise, ya da doÄ?adaki hayvanların ve baÅ?ka varlıkların güvenini kazanmayı saÄ?lıyorsa, kimi zaman asayı kullanmak için doÄ?ayı anlayabilmek ve kimi zaman da sevmek gerekir ve bu duygulara sahip olmayan bir kiÅ?i için asanın nasıl kullanılacaÄ?ını anlamak imkansız olabilir. Kimi zaman da asa onu kullanacak kiÅ?iyi bir Å?ekilde test edebilir, özellikle eÄ?er asa fantastik bir varlıÄ?ın onu taÅ?ıyana bir gücü aktarmak için kullandıÄ?ı bir araçsa, böyle bir testin yapılması muhtemeldir.
_________________ HARBE GÄ°DEN
Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>Gene böyle güzel dön; <br>Dudaklarında deniz kokusu, <br>Kirpiklerinde tuz; <br>Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>
Fantastik Edebiyatta Gölge: Gölge ıÅ?ıÄ?ın yansıdıÄ?ı bir yer ile ıÅ?ık arasına konulan bir cismin daha ıÅ?ıÄ?ın yansıdıÄ?ı yerin bir bölümüne ya da tamamına ıÅ?ıÄ?ın gidememesi sonucunda oluÅ?ur. Ã?zellikle ilk çaÄ?larda ıÅ?ıÄ?ın yansıdıÄ?ı maÄ?raların duvarlarına düÅ?en gölgeler muhtemelen o dönem yaÅ?ayanları büyüleyen Å?eylerdi. Daha sonra ıÅ?ıÄ?ın bir tür iyiliÄ?in sembolü haline gelmesi ile gölge de bir çeÅ?it kötülük sembolü haline gelebilmiÅ?tir. Ancak aynı zamanda gölge o an için savaÅ?amayacak durumda olanlar için bir tür saklanma yolu haline de gelmiÅ?tir. Bu nedenle de her hangi bir nedenle saklanmak isteyenler için gölge doÄ?ru kullanıldıÄ?ında çok iÅ?e yarayan bir doÄ?a olayı haline gelmiÅ?tir.
Gölgenin Anlattıkları: Gölge oyunları muhtemelen eski çaÄ?larda ortaya çıkmıÅ? ama bugün de birçok farklı ülkede oynanan bir oyundur. Ã?ok basit Å?ekilde iki elin güçlü bir ıÅ?ık kaynaÄ?ının önünde yaptıÄ?ı hareketlerle oynanabileceÄ?i gibi, Karagöz ve Hacivattaki gibi kuklalar kullanılarak da oynanabilir. Gölge oyunu her ne kadar doÄ?rudan fantastik olmasa da fantastik edebiyat eserlerine renk katabilecek bir ögedir. Ancak bu oyundan esinlenilerek, kimi zaman rüzgarın hareket ettirdiÄ?i aÄ?açların oluÅ?turduÄ?u gölgeler, ya da bazen bir anda onları yaratan hiçbir kaynak olmamasına raÄ?men bir duvarda ya da her hangi bir yerde aniden belirdiÄ?i hayal edilebilecek gölgelerin hareketleri ile insanlara bir Å?eyler anlatıyor olması mümkündür. Kimi zaman bir Å?eyleri anlatacak gölgeleri fantastik güçlere sahip kimi kiÅ?ilerin çaÄ?ırması gerekebilir.
Gölge ve IÅ?ık: Gölge aslında tam anlamı ile karanlık deÄ?ildir, hatta gölgeler bazen kısmen aydınlık bile olabilirler, ama ne olursa olsun gölgeler ıÅ?ıÄ?ın en azından kısmen bir yere ulaÅ?amaması sonucunda oluÅ?urlar. IÅ?ıÄ?ın iyi bir güç olarak benimsendiÄ?i hikayelerde, gölge bu iyi gücün önünün kesilmesini temsil eder. O nedenle gölge bir bakıma ıÅ?ıÄ?ın insanlara ulaÅ?ması için aÅ?ması gereken engeldir. Bu nedenle gölgelerle özdeÅ?leÅ?miÅ?, hatta bazen gölgeleri kontrol eden karakterlerin, ıÅ?ıkla özdeÅ?leÅ?miÅ? hatta ıÅ?ıÄ?ı kontrol edenlerin insanlara yardım etmesini engelleyici bir rol almaları mümkündür. Elbette ıÅ?ıÄ?a bakıÅ? açısı deÄ?iÅ?tiÄ?inde, örneÄ?in ıÅ?ık bir fantastik hikayede en azından o hikayede geçen hali ile kötü bir öge haline geldiÄ?inde ıÅ?ıÄ?ın önünü kesen gölge aslında iyi bir güç haline de gelebilir.
Gölgelere Saklanmak: Fantastik Hikayelerde geçen ünlü karakterlerde rastlanabilecek bir özellik de doÄ?ru zaman gelinceye kadar karakterlerin savaÅ?lardan kaçınmak için saklanabilmesidir. Saklanmak için belli eÅ?yaları kullanmak mümkündür. Ancak çoÄ?u zaman bir eÅ?yanın bir insanı tamamen saklaması mümkün olmayabilir, böyle durumlarda söz konusu karakter kendisini görmesini istemediÄ?i kiÅ?inin konumuna ve etraftaki ıÅ?ık kaynaklarına bakıp, nerelerin söz konusu kiÅ?i için daha karanlık, gölge altında gibi göründüÄ?ünü fark etmesi ve o kiÅ?inin en az görebileceÄ?i noktada saklanması onu avantajlı hale getirecektir. Benzer Å?ekilde ellerindeki bir eÅ?yayı veya etraftaki bir Å?eyi saklamak isteyenler için gölgelerden nasıl faydalanacaÄ?ını bilmek çok iÅ?e yarayabilir. Kimi zaman da böyle kiÅ?ilerin belli mekanları düzenleme Å?ansları olduÄ?unda, ıÅ?ıÄ?ın ve o mekandaki nesneleri tam da istedikleri noktalara gölge düÅ?ürecek Å?ekilde tasarlamaları mümkündür. Bir mekan bu Å?ekilde tasarlandıÄ?ında öyle bir mekana girenin mekanın neresindeki insanları ve nesneleri görebileceÄ?i neredekileri görmekte zorlanacaÄ?ına da mekanı tasarlayan kiÅ?i karar vermiÅ? olur. Bu Å?ekilde gölgeleri saklamak ve saklanmak için kullananların aynı zamanda gölge yaratmaya yarayan bir tür fantastik bir güçlerinin olması da mümkündür. Hiç yoktan yaratılan bu gölgenin ne Å?ekilde yaratıldıÄ?ı, ne kadar büyük olduÄ?u, insanların görme yeteneÄ?ini ne derece etkileyeceÄ?i ve böyle bir güç kullanmanın bir insanı yorup yormayacaÄ?ı ya da bir bedelinin olup olmayacaÄ?ı tamamen yazarlarının hayal gücüne baÄ?lıdır.
2) Saatler
Fantastik Edebiyatta Saatler: Saatler zamanın akıÅ?ını gösteren aletlerdir. Edebiyatta özellikle öne çıkan üç saat türü vardır. Yelkovan ve Akrepli Saatler, Kum Saatleri ve GüneÅ? Saatleri... Ã?ç saat türünün de kendini özgü bir takım özellikleri vardır, yelkovan ile akrep zaman ilerlerken tam olarak hangi noktada olunduÄ?unu gösterir. Kum Saati zamanın akıÅ?ının en iyi gözlenebildiÄ?i saatlerdir. GüneÅ? Saatleri ise saatin ortasında duran bir ya da birden falza çubuÄ?un gölgesi tam belli bir ya da birkaç noktaya düÅ?tüÄ?ünde belki her gün belki her yıl, belki yüzyıllar ya da binyıllar boyunca bir defa rastlanan belli bir anın geldiÄ?ini gösterir.
Yelkovan ve Akrepli Saatler: Bu saatler örneÄ?in gün boyunca, sabah mı öÄ?le mi akÅ?am mı olduÄ?unu, ya da bu zaman dilimlerine ne kadar süre kaldıÄ?ını görmemizi saÄ?larlar. Günün döngüsüne benzer Å?ekilde fantastik edebiyatta daha farklı döngüleri de temsil eden fantastik saatler yapılabilir. Ã?rneÄ?in bir insanın yaÅ?amındaki döngüyü, ya da belli bir Dünyanın tarihinde sürekli yaÅ?adıÄ?ı döngüleri temsil edilen saatlerin yapılması mümkündür. Böyle saatler yapıldıÄ?ında kimi zaman onların yelkovan ve akreplerini hareket ederek bir tür fantastik yolla, söz konusu döngünün belli bir noktasına geri dönmek ya da hızla ilerlemek mümkün olabilir.
Kum Saatleri: Kum Saati belki de saat türlerinin içinde en gizemli olanlarından birisidir. Kumun üst taraftaki bölmeden aÅ?aÄ?ıya doÄ?ru akıÅ?ı adeta zamanın akıÅ?ının görünür hale gelmesini saÄ?lar. Dolayısı ile bu saatler özellikle bir insana veya baÅ?ka bir varlıÄ?a ya da bazen çok sayıda kiÅ?iye hatta kimi zamanbi ülkenin tamamına verilen zamanın ne kadarını kaldıÄ?ını gösterirler. Bazen bu saatlerin çalıÅ?ması bir tür fantastik yolla saÄ?lanır ve süre dolduÄ?unda saatler bir tür fantastik olayın gerçekleÅ?mesinde rol oynarlar. Bu fantastik olay söz konusu sürenin verdiÄ?i kiÅ?inin yapması gereken bir Å?eyi yerine getiremediÄ?i için ona verilen bir ceza da olabilir, söz konusu kiÅ?inin kum saatinin süresi dolana kadar katlanması gereken bir güce, ya da bir tür teste katlanmasının sonucunda verilen bir tür ödel de olabilir. Bazen de kum saatleri uzun bir zaman boyunca bir defa gerçekleÅ?en bir tür fantastik olaya ne kadar zaman kaldıÄ?ını göstermek gibi bir iÅ?leve de sahip olabilirler. Böyle durumlarda söz konusu kum saatinin çok yavaÅ? ve çok uzun süre boyunca çalıÅ?ması beklenebilir.
GüneÅ? Saatleri: GüneÅ? Saatleri kimi zaman basit bir çucuk ve çubuÄ?un etrafına çizilmiÅ? çizgilerle yapılabilirler. Kimi zaman çok daha büyük direkler, kimi zaman kayaların belli noktalar dizilerek de yapılmaları mümkündür. Kimi zamanda ilk bakıÅ?ta bir anlama geldiÄ?i anlaÅ?ılmayan kimi binaların, ya da aÄ?açların ve bitkilerin hatta kimi zaman daÄ?ların yerlerinin, güneÅ? belli açılardan vurduÄ?unda gölgeleri ile belli anların geldiÄ?ine iÅ?aret edecek Å?ekilde seçildiÄ?ini düÅ?ünmek mümkün olabilir. Elbette binaları, aÄ?açları ve özellikle daÄ?ları bu Å?ekilde yerleÅ?tirebilmek için bir varlıÄ?ın muhtemelen büyük bir fantastik güce sahip olması gerekecektir. GüneÅ? Saatleri, kum saatindeki gibi zamanın hızla akıÅ?ını gösterecek kadar etkili deÄ?illerdir. Ya da yelkovanlı ve akrepli saatlerin yaptıÄ?ı gibi günün ya da baÅ?ka bir döngünün tam olarak neresinde olunduÄ?unu gösterme açısından daha az etkililerdir. Ancak özellikle birbirinden baÄ?ımsız birden çok nesnenin gölgesi incelenerek hatta, yıldızların ve AyÂ?ın nereden doÄ?duÄ?u söz konusu direklerin yardımı ile tesbit edilerek, belli olayların tam olarak gerçekleÅ?eceÄ?i anın görebilineceÄ?ini hayal etmek mümkündür. Hatta kimi zaman söz konusu gölgelerin ve yıldızlar ve AyÂ?ın yerlerinin henüz hiç gerçekleÅ?memiÅ?, gelecekte olacak olaylar hakkında bile bilgi verebileceÄ?ini düÅ?ünmek mümkündür. Bazen de bu gölgelerin yılın tam belli bir gününde belli bir zamanda özel bir yeri örneÄ?in bir gizli geçidi, ya da geçmiÅ?te belli bir olayın gerçekleÅ?tiÄ?i yeri gösteriyor olması da belli fantastik hikayelerde rastlanabilecek bir durumdur.
3) Gemiler
Fantastik Edebiyatta Gemiler: Gemi fantastik edebiyatın en sık rastlanan ögelerinden birisidir. Denizlerde, nehirlere, yer altı ırmaklarında, gökyüzünde ve uzayda gemilerin yolculuk ettiÄ?ine fantastik edebiyatta rastlanabilir. Ancak bu tür gemiler dıÅ?ında, batmıÅ? ve içinde hazine taÅ?ıyan gemiler, karaya vurmuÅ? gizemli gemiler fantastik edebiyatın parçasıdırlar. Elbette özellikle deniz, ırmak gibi bilinen yerlerde yolculuk etmeyen gemiler de çoÄ?u zaman sıradıÅ?ı özelliklere sahip olurlar.
Denizlerdeki ve Irmaklardaki Gemiler: Gemi en bilinen hali ile, etrafı bilinmeyen bir Dünya yani denizle çevrili insanlar için, bir tür bildikleri katı zemin ve onun üstünde yine bildikleri eÅ?yalarla kaplı bir tür onları bilinmeyen Dünyadan koruyan bir ada gibidir. Geminin üzerindeki bu Dünyada kaptan, tayfalar ve yolcular arasında çoÄ?unlukla, bazen normal yaÅ?amdakinden çok farklı bir düzen kurulabilir. Bu düzen her ne kadar her zaman fantastik bir öge olmasa da fantastik bir hikayenin parçası olabilecek bir ögedir. Ã?zellikle gemiyi bilinen denizlerin ötesinde fantastik özellikleri olan sulara sokan hikayelerde karÅ?ılaÅ?tıkları fantastik ögelerin, ve muhtemelen bu fantastik ögelerin yarattıÄ?ı zorlukların gemideki insanların kurdukları düzene etkisi fantastik bir hikayede incelenebilecek ögelerden birisidir.
Gemilerin Ã?zellikleri: Sıradan bir 19. yüzyıl öncesi bir geminin en dikkat çeken yerleri geminin üstünde çoÄ?u zaman tayfaların ve kaptanın zamanlarının çoÄ?unu geçirdikleri güverte, bazen geminin kendisinden çok daha büyük olabilen yelkenler, bazen bir tür depo olarak kullanılar, bazen denizcilerin ya da kürek mahkumlarının kürek çekerek geminin ilerlemelerine yardımcı oldukları güvertenin altındaki üstü kapalı bölümdür. Bazen güvertenin üstünde de üstü kapalı bölümler bulunabilir. Modern gemilerde ise geminin makinelerinin çalıÅ?tıÄ?ı makine dairesi geminin vazgeçilmez bölümlerinden birisidir. Hatta makine dairesinin zarar görmesi veya yakıtın bitmesi böylesi bir modern geminin sürüklenmesine ve de kimi zaman bir tür fantastik maceranın içine düÅ?mesine neden olması mümkündür. Elbette modern gemilerde, lüks yolcu kamaralarından, yüzme havuzuna, lokantalara kadar birçok farklı Å?eyin de var olması mümkündür. Gerek modern gerekse eski gemilerin yapılarına bir takım fantastik özelliklerin eklenmesi de mümkündür. Ã?rneÄ?in modern gemilerin makine dairelerinde kullandıkları yakıtlar, bir tür fantastik özelliÄ?i olan yakıt olabilir. Ã?rneÄ?in bir tür fantastik gücü olan bir insanın ya da varlıÄ?ın makine dairesinde bulunması ve onun sarf ettiÄ?i güç geminin ilerlemesini saÄ?lıyor olabilir.
Gemilerin KarÅ?ılaÅ?tıÄ?ı Maceralar: Belki bir geminin karÅ?ılaÅ?abileceÄ?i en büyük ve fantastik olmayan Dünyada da var olabilecek macera fırtınadır. Fırtına bazen, baÅ?ka baÅ?ka her hangi bir düÅ?man ve tehlikenden çok daha fazla gemiyi ve geminin içindekileri zorlayabilir. Ã?yle ki fırtınalarda bazen her an her saniye alınacak kararlar önemlidir, üstelik de bazen yaÄ?mur etrafın görülmesini zorlaÅ?tırdıÄ?ından fırtınanın gemiyi nereye götürdüÄ?ünü, gidilen yerde baÅ?lı baÅ?ına tehlikelerin olup olmadıÄ?ını anlamak da kolay olmayabilir. Fırtınalardan sonra ise fantastik edebiyatta en çok rastlanan tehkileler deniz canavarlarıdır. Bu canavarlar bazen gemiden kat kat büyük olurlar. Gemiye baÅ?arılı bir darbe vurmaları geminin batması için yeterli olabilir. Yine de doÄ?ru yöntemi bulduklarında, örneÄ?in yaratıÄ?ın zayıf bir noktasına saldırdıklarında gemidekilerin yaratıÄ?ı alt etmeleri mümkün olabilir. Bunun dıÅ?ında gemilerin karÅ?ılaÅ?abileceÄ?i baÅ?ka bir öge ise dost ya da düÅ?man baÅ?ka gemilerdir. Ã?zellikle düÅ?man gemilerin arasında hakkında en çok hikaye yapılanları korsanlardır. Korsanlar baÅ?lı baÅ?ına bir konu olduÄ?u için ayrı bir baÅ?lıkta iÅ?lenmiÅ?tir. ( bkz korsanlar ) Elbette birbirinden farklı denizler, denizlerin ortasındaki adalar, bu denizlerde veya adalardaki fantastik varlıklar, kısacası bir fantastik edebiyat yazarının yaratabileceÄ?i pek çok Å?ey gemilerin fantastik edebiyatta karÅ?ılaÅ?abilecekleri maceralara eklenebilir.
4) Hayal Gücü
Fantastik Edebiyatta Hayal Gücü: Hayal gücü çoÄ?unlukla sınırları belli olmayan bir terimdir. Kimi zaman sadece kendini baÅ?ka bir yerde, hatta bazen farklı bir Å?ekilde hayal etmek için kullanılabileceÄ?i gibi, bazen de ilerideki hayatı ya da sevdiklerinin hayatı ya da tüm insanlıÄ?ın geleceÄ?i ile ilgili plan yaparken de hayal gücü kullanılabilir. Sonuç olarak sanatçılar ve bilimadamlarının oldukça iÅ?ine yarayan bir Å?eydir hayal gücü. Dolayısı ile fantastik edebiyat da dahil edebiyatın her alanında da özellikle sanatçı ile bilimadamlarının hayal güçleri rastlanabilecek ögelerin arasındadır. Hayal gücünü en çok kullanan karakterlerse genellikle çocuklardır. Ã?ocuklar için özellikle daha küçük yaÅ?larda iken, önlerindeki Dünya onlar için gizem ile doludur. Dolayısı ile daha büyük gizemleri hayal etmek onlar için nisbeten daha kolaydır. Fantastik Edebiyatta Hayal Gücünün özellikle öne çıktıÄ?ı iki durumdan birisi insanların hayal güçlerinde yarattıkları Dünyayı gerçek olarak görmeleri, ya da hayal ettikleri Å?eylerin gerçeÄ?e dönüÅ?mesidir.
Hayalin Gerçek gibi Görünmesi: Aslında bu konuda en ünlü örnek fantastik edebiyatın dıÅ?ındaki bir karakterdir. Don KiÅ?ot isimli romanda, ana karakter etrafına bakmakta ve gördüÄ?ü her Å?eyi Å?ovalye masallarının bir parçası olan ögeler olarak hayal etmektedir. Sonuç olarak aslında çok farklı karakterleri olan insanlar, aslında çok farklı görünen aletler onun kafasında bambaÅ?ka Å?eylere dönüÅ?ürler ve hikaye boyunca da ona bambaÅ?ka Å?ekilde görünürler. Benzer Å?ekilde etrafındaki nesnelerin ve insanların onlara bakanın hayalinde yeniden Å?ekil kazanması, hatta bazen özellikle bakan kiÅ?inin hayal ettiÄ?i gibi görünmesi fantastik edebiyatta da rastlanabilecek bir ögedir. Bazen fantastik edebiyatta bir tür büyü ya da özel bir fantastik güç sayesinde insanların baktıkları nesne ve insanları hayal ettikleri gibi görmeleri saÄ?lanabilir. Bazen özel bir mekan içinde bulunan tüm insanlara böyle bir güç verebilir, bu durumda her insan o mekanı tam olarak hayal ettiÄ?i gibi görecektir. Bazen de hayali yeterince güçlü bir insan diÄ?er kiÅ?ilerin Dünyayı kendisinin hayal ettiÄ?i gibi görmesini saÄ?layabilir. Bazen bunu hiçbir Å?ey yapmasına gerek olmadan da saÄ?layabilir. Ya da baÅ?ka zamanlarda onların Dünyayı kendisinin hayal ettiÄ?i gibi görebilmesi için, hayal ettiÄ?ini bir Å?ekilde, örneÄ?in müzikle diÄ?er insanlara anlatması gerekebilir.
Hayalin GerçekleÅ?mesi: Kimi zaman bu özel, bazen sadece belirli bir süre için verilen bir güçtür, bazen de bir hayal yeterince güçlü olduÄ?u zaman sürekli yapılabilecek bir Å?eydir. Hatta günümüzde, gerçek yaÅ?amda da yeterince inanarak hayal edildiÄ?inde, hayal edilenin kesinlikle gerçekleÅ?eceÄ?ine inanan insanlar da bulunmaktadır. Kimi zaman hayal yeterince güçlü olduÄ?unda, bir tür fantastik gücü olan bir varlık da o hayali gerçeÄ?e dönüÅ?türebilir. Kimi zaman hayalini gerçekleÅ?tirme gücü, özellikle hayal edeceÄ?i Å?eyleri kontrol edemeyen kiÅ?iler için tehlikeli bir güç haline de gelebilir. Hayal gücünün yarattıÄ?ı canavarlar, felaketler, kötü tesadüfler, etrafındaki insanların kendisine yapacaÄ?ından korktuÄ?u kötülükler, bir insanın hayal ettiÄ?i her Å?eyin gerçeÄ?e dönüÅ?mesi ile gerçeÄ?e dönüÅ?ebilir. Böyle durumlarda insanların iyi Å?eyler hayal edebilmeleri ve kendi hayal güçlerini kontrol edebilmeleri gerekir. Ancak bu özellikle uzun zamandır bilinçli olarak hayal kuramıÅ? insanlar için kolay olmayabilir. Kimi zamanda bir hayali gerçekleÅ?tirmek ancak onu özel bir anda, özel bir yerde, bazen birden fazla insanın hep birlikte zihninde canlandırması ile mümkün olabilir. Böyle durumda kimi zaman hayali zihninde canlandıran insanların her Å?eyi çok net olarak gözlerinin önüne getirebilmeleri gerekir, bunu yapmak için kimi zaman fantastik bir güce sahip olmak gerekebilir, ya da kimi zaman müzik ya da bir Å?arkı sayesinde insanların böylesine net hayal kurmaları saÄ?lanabilir, ya da bazen hayali kuran kiÅ?ilerin söz konusu özel andan önce uyumaları ve söz konusu hayali uykudayken kurmaları saÄ?lanabilir.
5) Depremler
Fantastik Edebiyatta Depremler: Deprem, her hangi bir fantastik öge eklemeden bile insanın hayal gücünü zorlayan bir olaydır. Toprak, tarih boyunca birçok toplumda sabit, deÄ?iÅ?mez, yerli yerinde duran bir güç olarak görülmüÅ?tür. Deprem bu gerçeÄ?i deÄ?iÅ?tirir, toprak, hem de sadece küçük bir alandaki deÄ?il, kimi zaman kilometrelerce mesafedeki toprak sallanır, hatta bazen çatlar, parçalanır. Kısacası depremler günümüzde bile gözümüzün önünde canlandırdıÄ?ımızda, her hangi bir fantastik öge olmadan bile hayal gücümüzü zorlayabilen bir doÄ?a olayıdır. Her zaman yerinde duracaÄ?ına inanılan böylesi bir gücün nasıl olup da böylesine hareket ettiÄ?i deÄ?iÅ?tiÄ?i, insanların hayal gücünü tarih boyunca kurcalamıÅ? konudur. Bu konuda birçok efsane, birçok hikaye vardır. Bu efsane ve hikayelere modern fantastik edebiyatın yenilerini eklemesi de mümkündür. Bu efsane ve hikayelerin içinde depremleri ön görebilen ve bazen depremi yaratabilen insan ve varlıkların da özel bir yeri vardır.
Fantastik Edebiyatta Depremlerin Nedenleri: Her zaman bilinen Dünyanın en temel ögelerinden biri olan toprak deÄ?iÅ?ip, hareket eder hale geldiÄ?inde, insanlar çoÄ?u zaman bir Å?eyin Dünyadaki dengeyi kısa bir süreliÄ?ine de olsa tamamen deÄ?iÅ?tirdiÄ?ine inanmıÅ?lardır. Bu konuda belki de en klasik efsanelerden birisi Dünyanın bir öküzün boynuzlarında durduÄ?u ve öküzün kuyruÄ?una konan sineÄ?in öküzün dengesini bozduÄ?udur. Daha baÅ?ka hikayeler aslında dengeyi bozanın insanlar olduÄ?undan da bahsedebilir. EÄ?er insanlar kendi aralarında uyumlu olarak yaÅ?amazlarsa, daha da beteri etraflarındaki doÄ?anın da dengesine zarar verirlerse, bu kimi zaman fantastik bir yolla tüm Dünyanın dengesini bozup depremlere yol açtıÄ?ı düÅ?ünülebilir. Bazen de doÄ?anın kendisi insanların kendi dengesini bozduÄ?unun farkına varıp depremler yaratarak onları uyarmak, ya da yok etmek isteyebilir. Kimi zaman da insanların ötesinde güçlere sahip kimi varlıklar insanların kendi aralarındaki dengenin ya da insanların doÄ?aya müdahalesine kızarak depremler yaratabilirler. Kimi zaman da fantastik bir olay, örneÄ?in o güne kadar doÄ?ayı dengede tutan bir gücün yavaÅ? yavaÅ? yok olması da baÅ?ka felaketlerin yanısıra depremlere yol açabilir. Ã?zellikle eÄ?er bu güç öncelikle topraÄ?ı kontrol ediyorsa, o gücün yok olmaya baÅ?lamasının depremlere yol açması mümkündür. Böyle bir hikayede muhtemelen ilk baÅ?ta seyrek meydana gelen depremler, söz konusu varlık gücünü kaybettikçe, daha sık ve daha Å?iddetli olacak, söz konusu varlık iyileÅ?mez, ya da yerini aynı güce sahip yeni bir varlık almazsa, en sonunda çok büyük bir felaket yaÅ?anacaktır. Depremlerin kimi fantastik Dünyalarda belirli aralıklarla tekrar tekrar gerçekleÅ?mesi de mümkündür. Kimi zaman bu aralıklar baÅ?ka felaketlerin de depremlerle birleÅ?tiÄ?i büyük yıkım dönemleri de olabilir.
Fantastik Hikayelerde Depremleri Tahmin Etmek: EÄ?er depremler belirli aralıklarla gerçekleÅ?iyorsa, depremlerin zamanlarını anlamak için çoÄ?u fantastik öyküde yıldızlar kullanılır, çünkü yıldızların hareketleri belirli aralıklarla tekrar tekrar gerçekleÅ?en olayları anlamak için en uygun iÅ?arettir. Ã?rneÄ?in gezegenlerin hepsinin aynı hizaya gelmesi kimi zaman Dünya üzerinde bir dengesizliÄ?in, çoÄ?u zaman depremlerin gerçekleÅ?eceÄ?inin iÅ?areti sayılabilir. EÄ?er depremler tekrar tekrar olarak gerçekleÅ?miyorsa, o zaman kimi zaman doÄ?ada dengesizliÄ?i gösteren bir iÅ?aret aynı zamanda depremin iÅ?areti olabilir. KuÅ?ların göç etmesi, aÄ?açların kuruması, nehirlerin yönlerinin deÄ?iÅ?mesi bazı fantastik hikayelerde ileride gerçekleÅ?ecek depremlerin iÅ?aretleri olabilir. Kimi zamanda deprem yine gökyüzünde gerçekleÅ?en sıradıÅ?ı bir olay sayesinde de tahmin edilebilir, GüneÅ? ve Ay Tutulmaları insanı tarih boyunca Å?aÅ?ırtan gök olayları arasındadırlar, ve çoÄ?u zaman gezegenlerin aynı hizaya gelmesi gibi bunlar da Dünyada gerçekleÅ?ecek bir dengesizliÄ?in, kimi zaman da depremlerin iÅ?areti olarak sayılabilmiÅ?lerdir. Kimi zaman da gökyüzünde aniden beliren bir yıldız ya da kuyruklu yıldızın görülmesi de olası bir depremin iÅ?areti olarak sayılabilmiÅ?tir.
_________________ HARBE GÄ°DEN
Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>Gene böyle güzel dön; <br>Dudaklarında deniz kokusu, <br>Kirpiklerinde tuz; <br>Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>
Ansiklopediye eklediÄ?im son beÅ? madde Å?unlar
6) Yüzükler
Fantastik Edebiyatta Yüzükler: Yüzükler tarihin çok eski dönemlerinden beri hem insanların hem bir tür süslenme aracı olarak taÅ?ınırlar, hem de onu taÅ?ıyan insanların sahip olduÄ?u bir konumu diÄ?er insanlara gösterirler. Bugün de evlilik yüzüÄ?ü taÅ?ıyan bir insanın evli olduÄ?u sonucuna varmamız bu adetin devamı sayılabilir. Sadece bu özellikleri ile bile yüzükler sadece hiçbir fantastik öge içermedikleri zaman bile fantastik edebiyatta rastlanabilecek ögelerdir. Ancak yüzükler aynı zamanda belli güçler veya lanetler de taÅ?ıyabilirler. Kimi zamansa güçler ve lanetler bir aradadırlar ve birbirlerini tamamlarlar. Kimi zaman da yüzükler içlerinde ya da üzerlerinde bir Å?ekilde gizlenmiÅ? bir takım bilgiler, içlerine bir Å?ekilde konmuÅ? sıradıÅ?ı maddeler hatta içlerine bir Å?ekilde hapsolmuÅ? sıradıÅ?ı varlıklar da içerebilirler.
Yüzükleri TaÅ?ımanın Anlamı: Daha önce de belirttildiÄ?i gibi, en bilinen anlama sahip yüzükler evlilik yüzükleridir. Ancak kimi zaman dostluklar, kardeÅ?likler, ortaklıklar ve ittifaklar da yapan kiÅ?iler de taÅ?ıdıkları yüzüklerle aralarındaki dostlukları, kardeÅ?liÄ?i, ortaklıÄ?ı, ittifaÄ?ı etraflarındaki insanlara gösterebilirler, kimi zaman da yüzüklerde, bazen sadece o dostluÄ?u, kardeÅ?liÄ?i, ortaklıÄ?ı ya da ittifakı paylaÅ?an kiÅ?ilerin bilip tanıyabildiÄ?i bir iÅ?aret ya da bir tür güç vardır ve böylece yüzüÄ?ü taÅ?ıyan insanlar birbirlerini tanıyabilirler, ama yüzüÄ?ü taÅ?ımayan insanlar, yüzüÄ?ü taÅ?ıyanların arasındaki iliÅ?kinin farkına varamazlar. Kimi zaman da yüzükler bir kiÅ?inin sahip olduÄ?u bir konumu, ya da kazandıÄ?ı bir baÅ?arıyı ya da sahip olduÄ?u bir özelliÄ?i de gösteriyor olabilirler. Bazı hikayelerde kimi yüzükleri sadece o baÅ?arıları kazanmıÅ?, o konuma ya da o özelliÄ?e kiÅ?iler takabilir, diÄ?er kiÅ?iler çoÄ?u zaman fantastik nedenlerle isteseler bile yüzüÄ?ü takamazlar, örneÄ?in yüzük bir Å?ekilde daralıp bir türlü parmaklarına girmeyebilir.
Yüzüklerin Sahip OlduÄ?u Güçler: Yüzükler çok küçük oldukları ve kolayca taÅ?ındıkları için, fantastik hikayelerde insanların bir Å?ekilde özel güçlere sahip yüzükler yapıp onları yanında taÅ?ıdıÄ?ı sıkça hayal edilmiÅ?tir. Bu güçlerin bir bölümü yüzüÄ?ü taÅ?ıyan kiÅ?inin yüzüÄ?ü ovalaması, ya da sadece yüzüÄ?e dokunması veya bir takım fantastik özelliÄ?i olan kelimeler söylemesi ile ortaya çıkarlar. Bazen de yüzük onu takan kiÅ?iye doÄ?rudan belli özellikler verebilir. Ã?rneÄ?in gücünü arttırabilir, duyma yeteneÄ?ini geliÅ?tirebilir, yaralandıÄ?ında hızla iyileÅ?mesini saÄ?layabilir. Ama muhtemelen fantastik hikayelerde yüzüklerin sahip olduÄ?u bu tür özel güçlerin en ünlüsü görünmezliktir. Bu özelliÄ?e sahip yüzükleri takanlar genellikle yüzüÄ?ü takar takmaz görünmez olur, çıkardıklarında ise tekrar görünür hale gelirler. Fantastik Hikayelerde yüzüklerin kimi lanetler barındırması da mümkündür. Böyle lanetlere sahip yüzükleri takanlar, kimi zaman isteseler bile yüzüÄ?ü parmaklarından çıkarmazlar. YüzüÄ?ün neden olduÄ?u laneti kimi zaman hayatları boyunca, kimi zaman da yüzüÄ?ü çıkarmanın bir yolunu bulana kadar hep taÅ?ımak zorundadırlar, kimi zaman da bu lanet yüzüÄ?ü taÅ?ıyanlara onlar bunun farkına varmadan zarar verir, bu bazen yüzüÄ?ün onu takanların karakterlerini yavaÅ? yavaÅ? deÄ?iÅ?tirmesi Å?eklinde olur. Bu Å?ekilde kendisini takanı lanetleyen yüzüklerin muhtemelen en ünlüsü Yüzüklerin Efendisi hikayesindeki yüzüktür.
YüzüÄ?ün İçindeki Bilgiler, Maddeler, Varlıklar: Tarih boyunca, yüzüklerinin içinde zehir taÅ?ıyan kiÅ?ilerle ilgili hikayelere sıkça rastlanabilir. Kimi zaman da yüzükler bazen fantastik bazen de fantastik olmayan güçlere sahip maddeleri içlerinde barındırabilirler. Ã?zellikle içinde kaydadeÄ?er bir Å?ey taÅ?ıyamayacak kadar küçük görünen yüzüklerin böyle maddeler veya sıvılar barındırması fantastik hikayeleri ilginç yapacak ögelerden birisidir. Benzer Å?ekilde yüzüÄ?in ufak bir parÅ?omen veya üzerine kazınmıÅ? bir yazı, ya da bir tür fantastik bir yolla ortaya çıkacak bir tür bilgi taÅ?ıması da aynı Å?ekilde bir fantastik hikayeyi ilginç kılacak ögelerden birisidir. Bunun yanında yüzüklerin içine, kimi fantastik varlıkların hatta kimi zaman kimi fantastik yollarla hapsolması mümkündür. Kimi zaman bu varlık ya da insanları yüzüÄ?ü takan kiÅ?i istediÄ?i anda kurtarabilir. Kimi zamanda bu varlıkları veya insanları kurtarmak için, kimi görevleri yerine getirmek ya da kimi fantastik güçlere sahip olmak gerekebilir.
7) İluzyonlar ( Yanılsamalar )
Fantastik Edebiyatta Ä°luzyonlar: Ä°luzyon bir insanın aslında var olmayan bir Å?eyi gördüÄ?ünü sanması olarak tanımlanabilir. Ä°luzyon gören bir insan bu görüntüyü kendi aklından yaratmamıÅ?tır, Gerçekte varolmayan nesnenin görüntüsü ya da bir nesnenin gerçekte olduÄ?undan farklı görünmesini saÄ?layan dıÅ? Dünyanın bize oynadıÄ?ı bir oyundur. Tamamen kendi zihnimizde yaratılan görüntüleri halisinasyon ya da sanri olarak adlandırmak daha doÄ?rudur. Ä°luzyonlar kendi baÅ?larına insanlara fantastik gelen olaylardır. Tarihin bilinen en eski zamanlarından günümüze kadar iluzyonlar insanları Å?aÅ?ırtmakta, hatta insanlar kimi zaman doÄ?a üstü kimi güçlerin bu iluzyonları oluÅ?turduÄ?una inanabilmektedir. Günümüzde sihir gösterisi olarak adlandırılan gösterilerin önemli bir bölümünün iluzyon gosterileri olması da iluzyonların insanları etkileme gücünün bir göstergesidir.Dolayısı ile iluzyonlar, her hangi bir ek fantastik öge eklemeden bile, özellikle fantastik hikayeleri daha renkli, daha heyecanlı ve gizemli hale getirecek ögelerden birisidir.
Ä°luzyonları Yaratmak: Ä°luzyonlar genellikle, ıÅ?ık ve aynalar kullanılarak yaratılır ama insanın gözünün önündeki bir nesneyi normal durumda göründüÄ?ünden farklı görmesini saÄ?layacak her Å?ey bir iluzyon yaratabilir. Ã?rneÄ?in akvaryumun içinde olduÄ?u için bir balık bize olduÄ?undan daha büyük göründüÄ?ünde, su da bu iluzyonun bir parçasıdır. Benzer Å?ekilde su buharı, ya da sadece hava da iluzyonların yaratılmasında rol oynayabilir. Kısacası iluzyonlar dıÅ? Dünyanın bize oynadıÄ?ı oyunlardır. IÅ?ıÄ?ı, suyu, aynaları, havayı ve daha baÅ?ka ögeleri kullanarak oldukça büyük iluzyonlar yaratmak mümkün olabilir, Å?ehirleri daÄ?ları hemen önlerinde duran insanların saÄ?lanabilir, ya da o sırada baÅ?ka bir yerde olan insanların aslında bomboÅ? bir sokaÄ?ın ortasında görünmesi dolayısı ile o sokaÄ?ın kalabalık olduÄ?unun zannedilmesi saÄ?lanabilir. Belki gezegenlerin yıldızların bile ortadan kaybolması saÄ?lanabilir, kısacası iluzyonlarla insanların ne derece yanıltılabileceÄ?i, gerçek yaÅ?amda bu iÅ?le uÄ?raÅ?anların, hikayelerde ise yazarların hayal gücü ile sınırlıdır. Ä°luzyonlar kimi zaman, tek bir kiÅ?iyi etkileme amacı ile yaratılırlar. Bu amaçla yaratıldıkları zaman sadece tek bir kiÅ?i söz konusu yanılsamayı görecek, örneÄ?in sadece tek bir kiÅ?i o sırada önünde olan bir nesneyi fark etmeyecek, diÄ?er insanlar söz konusu nesneyi fark edebilecektir. Bazen de belli bir ortamda bulunan tüm insanların var olan bir Å?eyi fark etmemesi, ya da orada olmayan bir nesnenin ya da bir kiÅ?inin orada olduÄ?unu fark etmesi istenebilir. Ã?rneÄ?in kimi zaman bazı hikayelerde kimi karakterlerin her hangi bir nedenle gizli kalması gereken bir Å?ehre kimsenin girmemesi için Å?ehrin çok yakınından geçen insanların bile Å?ehri fark ememesini saÄ?layacak bir iluzyon yaratması mümkündür.
Ä°luzyonları Fark Etmek: Hem gerçek yașamda hem de hikayelerde kimi zaman insanların bir iluzyon gördüklerini anlamaları mümkün olabilir. Kimi zaman bu bazı insanların daha iyi bir görme yeteneÄ?ine sahip olmaları sayesinde mümkün olabilir.Gözlerinin önündeki görüntülerin ayrıntılarını daha iyi fark edebilmek, ya da bazen daha açık veya daha az koyu renkleri fark edebilmek, insanların önlerindeki görüntünün gerçek bir nesneye ait olmadıÄ?ını anlamalarını ya da bazen aslında önlerinde diÄ?er insanların göremediÄ? bir nesne olduÄ?unu alamalarını saÄ?layabilir. Kimi zamanda bir takım görme duygusu bir takım aletler, örneÄ?in gözlükler yoluyla, ya da yenilen, ya da içilen bir maddenin ya da sıvının yardımıyla ya da fantastik bir yolla geliÃ…?mesi normalde fark edilmeyecek bir iluzyonun bir iluzyonun fark edilmesini saÄ?layabilir. Kimi zaman iluzyonları oluÃ…?turan kiÃ…?iler de sadece belli aletlere veya yeteneklere sahip kim olduklarını bildikleri kiÃ…?ilerin söz konusu görüntünün bir yanılsama olduÄ?unu fark etmesini samaçlayabilirler. Bu durumda da iluzyonu söz konusu alete veya yeteneÄ?e sahip kiÃ…?ilerin fark edebileceÄ?i Ã…?ekilde tasarlarlar. Bazen de günün tam belli bir saatinde ve yılın tam belli bir gününde belki de ıÅ?ıÄ?ın tam belli bir açıdan gelmesi sayesinde bir iluzyonu fark etmek mümkün olabilir.
Danslar
Fantastik Edebiyatta Danslar: Danslar çoÄ?u zaman hayatımızda aynı anda iki farklı amaçla yapılırlar. Bir yandan dans bir tür eÄ?lencedir, öte yandan da kimi zaman ayrıntıları ile planlanmıÅ?, kimi zaman insanların içinden geldiÄ?i gibi yarattıÄ?ı hareketleri ile bir tür ritüeldir. Ä°ster bir kadınla erkeÄ?in yaptıÄ?ı eÅ?li bir dans olsun, ister bir halk oyunu olsun, ister bir modern dans gösterisi olsun, genellikle her dansın kendine özgü eÄ?lencenin ötesinde bir anlamı vardır. Ama yine rituel özelliÄ?i ne kadar öne çıkarsa çıksın, yine her dans biraz da insanları eÄ?lendirmek, ya da farklı Å?ekilde ifade edersek bir araya getirmek için yapılır. Danslar hem insan topluluklarını hem de tarihin belli dönemlerini, hem de fantastik edebiyat yazarının hayal gücü ile yarattıÄ?ı, varlıklar ve yerleri anlatırken, hikayede geçen toplulukların okurların gözünün önünde en iyi canlanmasını saÄ?layacak ögelerden biridir. Yazarların gerek günümüzde var olan veya geçmiÅ?te var olmuÅ? danslardan ilham alınarak, gerekse hayal gücü ile yaratılan yeni danslarla hikayeleri zenginleÅ?tirmesi mümkündür.
Dansların Anlamları: Danslar kimi zaman iki insan arasında bir tür iletiÅ?im yoludur, ya da bazen söz konusu kiÅ?ilerin birbirleri ile mücadele ettikleri bir tür yarıÅ?tır. Dansın yarıÅ? haline dönüÅ?tüÄ?ü durumlarda bazen dansın belli bir özelliÄ?i yarıÅ?ı kazananı belirleyebilir. Ã?rneÄ?in dans edenlerin hızı, ya da ne kadar uzun süre dans edebildikleri, ya da yaptıkları özel hareketler, mesela ellerinin üzerinde dans etmeleri kimin yarıÅ?mayı kazanacaÄ?ını belirleyebilir. Bazen de dans figürleri geçmiÅ?te olmuÅ? bir olayın, ya da dans edenlerin ait olduÄ?u toplumun hayatlarındaki belli bir Å?eyin, mesela baÄ?bozumunun, ya da bazen belli bir hayvanın hareketlerinin canlandırılması amacı ile tasarlanmıÅ? olabilir. Bazen yıllardır, kimi zaman hangi amaçla tasarlandıÄ?ı tam bilinmeyen figürleri izleyerek, yüzlerce yıl önceki efsaneler ya da yaÅ?amıÅ? canlılar ya da varlıklar hakkında bilgi edinmek mümkün olabilir. Bazen de dans doÄ?adaki belli bir canlıya ya da doÄ?anın kendisine teÅ?ekkür amacı ile tasarlanmıÅ? da olabilir, ya da o toplumun içindeki farklı grupların, örneÄ?in avcıların, demircilerin, ya da örneÄ?in büyücülerin, birbirlerinin yaptıÄ?ı iÅ?leri görüp anlamalarını saÄ?layabilir. Kimi zaman da danslar, insanların ya da baÅ?ka toplulukların doÄ?a ile veya kimi hayvanlar veya bitkiler ile de iletiÅ?im yolu olabilir. Yaptıkları danslar fantastik bir Å?ekilde söz konusu hayvanların, bitkilerin ve doÄ?anın anlatmak istediklerini anlamalarını saÄ?layabilir. Elbette bunun tersi de olabilir, kimi zaman bitkiler, hayvanlar ve doÄ?a bir Å?ekilde dans ederek insanlara bir Å?ey anlatmaya çalıÅ?ıyor olabilir.
Dansların Ä°nsanlara ve DoÄ?aya Etkileri: Kimi zaman danslar onu yapan kiÅ?ilerin belli güçler kazanmalarını saÄ?layabilirler. Kimi zaman insanların bu güçleri kazanmasını saÄ?layan dansın sahip olduÄ?u fantastik bir özellik de olmayabilir, örneÄ?in kimi dansların sahip olduÄ?u figürlerin insanlara belli bir dövüÅ? sanatını öÄ?retiyor olması mümkündür. Ama bazen de dans fantastik bir yolla insanın kimi güçle kazanmasını, örneÄ?in gençleÅ?mesini, veya daha güçlü hale gelmesini, ya da belli bir hastalıktan kurtulmasını saÄ?layabilir, kimi zaman dansın insana bu gücü vermesini saÄ?layan, dans yolu ile doÄ?a ile ya da fantastik bir varlık veya güç ile kurulan iletiÅ?imdir. Ama bazen de dansın figürleri bir Å?ekilde fantastik bir gücün ortaya çıkmasını ve söz konusu insana belli yetenekler kazandırması mümkün olabilir. Kimi zaman da yine benzer Å?ekilde dans, doÄ?rudan dans edenin üzerinde olmasa da etrafında belli bir etki yaratabilir. Ã?rneÄ?in, söz konusu dansın yapılması gerçekleÅ?mekte olan bir tür doÄ?al felaketi durdurabilir, ya da genel olarak doÄ?aya yayılmıÅ? bir hastalıÄ?ı durdurabilir. Bazen böyle bir etkinin olması için tek bir insanın dans etmesi yetmez, birçok insanın aynı anda birbirleri ile uyum içinde dans etmeleri gerekebilir. Hatta bazen insanların da ötesinde, doÄ?adaki hayvanların ve bitkilerin, bazen nehrin, denizin, rüzgarın bile dansa katılmaları veya dans edenlerin hareketlerini onların ritmine göre ayarlamaları gerekebilir.
9) Unutmak ve Hatırlamak
Fantastik Edebiyatta Unutmak ve Hatırlamak: BildiÄ?imiz bir Å?eyin bir an için aklımızdan çıkması veya ya da belki yıllar önce yaÅ?adıÄ?ımız bir anımızı bir süre sonra eskisi gibi hatırlayamama baÅ?lamak, hepimizin karÅ?ılaÅ?abileceÄ?i bir durumdur. Benzer Å?ekilde uzun süredir aklımızda olmayan bir bilginin veya zorlukla hatırladıÄ?ımız bir anının, bazen gördüÄ?ümüz bir nesne, ya da duyduÄ?umuz bir müzik tarafından, bazen de kendiliÄ?imizden sarfettiÄ?imiz çabalamanın sonucunda yeniden hatırlanması mümkündür. Unutmak ve hatırlamak, günlük yaÅ?amdaki diÄ?er birçok öge gibi, zaman zaman bizlere fantastik gelebilecek ögelerden birisidir. Ã?yle ki, zaman zaman bir insana her hangi bir Å?eyi unutturmak, hatta bazen o insanın istediÄ?i bir anıyı ya da bilgiyi unutabilmesi, gerek fantastik gerekse fantastik olmayan edebiyatta insanların sahip olmak istediÄ?i bir güçtür. Bazen de insanların aklındaki bilgileri yavaÅ? yavaÅ? unutması bir tür lanet de olabilir. Benzer Å?ekilde, zihninde zaten var olan bilgileri hatırlamak bazen bunu baÅ?aranlar için çok büyük bir güç haline gelebilir. Günümüzde kimi insanlar, insanların zihinlerinin bir Å?ekilde birbirlerine, ya da en azından geçmiÅ?te yaÅ?amıÅ? atalarına baÄ?lı olduÄ?una inanmaktadır, bazen bunun da ötesinde hepimizin zihninin aslında tüm Evreni kapsayan dev bir zihnin bir parçası olduÄ?unu, ve kendimizi zorlarsak, bu Evreni saran dev zihne ulaÅ?abileceÄ?imize de inananlar bulunmaktadır. Bu inançtan esinlenilenen, kimi modern fantastik edebiyat ve fantastik halk edebiyatı eserlerinde insanların atalarının öÄ?rendiÄ?i ve bir Å?ekilde kendi zihninin derinlerine yerleÅ?miÅ? bilgileri hatırlaması, hatta bir Å?ekilde Evrenin zihninde kayıtlı bilgileri sırf kendi kendine düÅ?ünerek keÅ?fetmesi mümkündür. Bir bakıma kendi zihnini yeterince iyi kullanan bir insanın baÅ?ka hiçbir araç kullanmadan, her türlü bilgiye ulaÅ?ması mümkündür çünkü bu bilgiler zaten söz konusu kiÅ?inin zihninde kayıtlıdır.
Unutmak ve Unutturmak: Gerek unutmak gerekse unutturmak, fantastik edebiyattın en eski örneklerinde de kimi zaman iÅ?lenmiÅ? ögelerdir. Ã?rneÄ?in Yunan mitolojisinin tasvir ettiÄ?i cennette, suyundan bir defa içildiÄ?inde insanların Dünyada geçen hayatlarını unuttuÄ?u bir nehir vardır. Dolayısı ile kimi insanlar, cennete gittiklerinde, eski yaÅ?amlarını geride bırakmak ve artık düÅ?ünmemek istemektedir. Bunun için fantastik bir yoldan eski yaÅ?amlarını unutmayı seçmektedir. Benzer Å?ekilde kimi fantastik hikayelerde kendilerine çok acı veren hoÅ? olmayan anıları olan insanlar bu anıları kimi zaman fantastik yolla unutmak isteyebilirler. Fantastik Hikayelerde kimi zaman da insanlar baÅ?ka insanlara, geçmiÅ?lerini unutturmak, bu sayede onları istedikleri gibi yönlendirmek isteyebilirler. Böyle hikayelerde geçmiÅ?lerini unutturdukları insan, çoÄ?u zaman karÅ?ılarında, muhtemelen onlara geçmiÅ?ini unutturmuÅ? kiÅ?inin dediÄ?i herÅ?eye inanır, böylece söz konusu kiÅ?i o insana istediÄ?ini yaptırabilir. Ya da görmemesi gereken bir olayı gören kiÅ?iye ya da kimi zaman birden fazla kiÅ?iye de kimi zaman bir insanın ya da fantastiÄ?ın bir varlık gördüÄ?ü olayı unutturması mümkündür.
Hatırlamak: Gerek kendi yaÅ?amında edindiÄ?i bir deneyim olsun, gerekse kendi yaÅ?amının ötesinde bir deneyimin de hatırlanmasının mümkün olduÄ?u bir hikayede olsun, hatırlanması zor Å?eyleri hatırlamak çoÄ?u zaman insanın kendini etrafındaki ortamı unutarak, kendini sadece düÅ?ünmeye vermesi ile mümkün olur. Bazen özellikle hatırlanacak anı ya da bilgi kiÅ?inin kendi yaÅ?am deneyiminin yarattıÄ?ı bir anı ya da bilgi deÄ?il de, kendi yaÅ?amının ötesindeki bir kiÅ?inin ya da varlıÄ?ın sahip olduÄ?u ve bir Å?ekilde kendisine aktarılmıÅ? bir bilgi ya da anı ise bunun için bazı özel ortamlara gitmek, ve düÅ?ünme ve hatırlama iÅ?ini bu ortamlarda yapmak gerekebilir. Bazen hatırlanmak istenen anı ya da bilgi ile ilgili bir belli bir nesneyi görmek, ya da hatırlanmak istenen bilgi ya da anı ile ilgili bir ortamda bulunmak hatırlanmak istenilen Å?eyin hatırlanmasına katkı saÄ?layabilir. Bazen de özel bir takım yollar, mesela rüyalar istenilen Å?eyin hatırlanması için etkili yollar haline gelebilir. Kısacası hatırlamak, fantastik edebiyatta kimi zaman bir insanın sahip olabileceÄ?i en büyük güçlerden biri haline gelebilir.
10) Sokaklar
Fantastik Edebiyatta Sokaklar: Sokaklar, Å?ehirlerin, kasabaların hatta bazen köylerin içinde bulunan dar yollardır. Ã?zellikle Å?ehirlerde bir insanın önünden geçerken bir sokaÄ?ı fark etmeme ihtimali yüksektir. Yine özellikle Å?ehirlerde, kimi zaman Å?ehrin en kalabalık yerinde bile küçük ve ıssız bir sokaÄ?ın bulunma ihtimali vardır, ve genellikle böyle bir sokaÄ?a girmek, bir adım ötede, Å?ehrin en kalabalık ve güvenli bölgesi olsa bile korkutucu olabilir. Aynı zamanda sokakların, çoÄ?u zaman Å?ehirlerde özel bir takım kültürlerin yaÅ?andıÄ?ı yerler de olması mümkündür. Kimi zaman da hem Å?ehir hem de kasabalarda özel bir aktivitenin yapıldıÄ?ı, örneÄ?in belli bir ürünü satan dükkanların, mesela manavların bir araya toplandıÄ?ı sokakların olması mümkündür. Elbette fantastik edebiyatta bu tür özel sokakların hayal gücünün yarattıÄ?ı bambaÅ?ka özelliklere sahip olması da mümkündür. Kısacası sokaklar, özellikle büyük ve kalabalık Å?ehirlerde kendine özgü, kimi zaman Å?ehrin geri kalanına renk katan ve onu tamamlayan, kimi zaman da Å?ehrin geri kalanından apayrı bir tür küçük Dünya gibidir. Bu Dünyanın tam olarak ne özelliklere sahip olacaÄ?ı, fantastik edebiyat yazarlarının hayal gücü ile sınırlıdır.
Issız ve Gizemli Sokaklar: Kimi zaman zaten Å?ehrin sessiz ve sakin bir bölgesindedirler. Bazen özel bir yerde mesela önemli bir binanın yanında olmaları da mümkündür. Bazen de Å?ehrin en gürültülü yerindedirler, ama yine de sokaÄ?a girince bir anda insanın etrafını karanlıÄ?ın sarması mümkündür. Bazen bu tür sokakların yerlerini ancak belli insanlar görebilirler. Kimi zaman bu sokaÄ?ı görebilecek insanların kimler olacaÄ?ını, bir Å?ekilde kendine ait bir bilince sahip olan sokaÄ?ın kendisi belirleyebilir. SokaÄ?ın içinde bazen gizem barındıran özel bir bina vardır. Bu tarz bir bina, insanlara veya baÅ?ka fantastik varlıklara ait özel bir iÅ?levi olan bir bina olabilir. Ya da içinde önemli bir olay geçmiÅ?, bir Å?ekilde kendiliÄ?inden fantastik özellikler kazanmıÅ? bir bina da olabilir. Kimi zaman da söz konusu sokaÄ?ın üzerindeki tüm binalar kimi zaman ayrı ayrı kimi zaman ortak bir öneme sahiptir, ya da bazen binalarda deÄ?il de sokaÄ?ın tam üzerinde kimi fantastik olaylar meydana geliyor olabilir.
Ã?zel Sokaklar: Å?ehirlerin belli sokakları, farklı meslek gruplarının ya da ırkların yaÅ?adıÄ?ı yerler olabilir. Ã?rneÄ?in fantastik bir hikayede bazen bazı sokaklar mesela buçuklukların, ya da demircilerin yaÅ?adıÄ?ı yerler olabilir. Bazen de özel bir takım sokakların üzerinde dükkanların da bulunması mümkündür. Ã?rneÄ?in günümüzdeki Å?ehirlerde kimi ünlü sokaklar, ender özel bir takım eÅ?yaların veya yiyeceklerin satıldıÄ?ı yerlerdir. Fantastik edebiyatta bu tür yiyecekler ve aletlere kimi fantastik aletlerin ve belki de yiyeceklerin ve daha baÅ?ka Å?eylerin eklenmesi mümkündür. Ã?rneÄ?in falcıları bir araya toplayan bir falcılar sokaÄ?ı hayal etmek mümkündür. Kimi zaman da sokaklar Å?ehirdeki kimi grupların sıkça uÄ?radıÄ?ı yerler olabilir. Ã?rneÄ?in deniz kıyısındaki Å?ehirlerde deniz kıyısındaki caddeler denizcilerin sıkça uÄ?radıÄ?ı yerlerdir. Benzer Å?ekilde belli bir grubun sıkça uÄ?radıÄ?ı bir yerin yakınında olan sokaklar sıkça o gruptan insanlarla dolabilir. Elbette bu gruplara fantastik varlıklar da eklenebilir. Ã?rneÄ?in mezarlıÄ?ın yakındaki sokaklarda hayaletlere sıkça rastlanması mümkün olabilir. Bazen de sokaklar bazı özel kutlamaların yapıldıÄ?ı, örneÄ?in ozanların bir araya toplandıÄ?ı yerler de olabilirler. Ya da özel bir takım seromoniler o sokakta gerçekleÅ?iyor olabilir. Ã?rneÄ?in Å?ehrin valisi, kimi bayramlarda özellikle o sokaktan geçiyor olabilir. Ya da belki sahip olduÄ?u özel konumundan dolayı sokak kimi sıradıÅ?ı doÄ?a olaylarının gerçekleÅ?tiÄ?i bir yer olabilir. Ya da kimi fizik kurallarının geçerli olmadıÄ?ı mesela yerçekiminin hissedilmediÄ?i, ya da mesela seslerin duyulmadıÄ?ı sokakların bulunduÄ?u fantastik hikayelerin olması mümkündür. Kimi zaman da bazı sokaklar kimi özel güçlerin kazanıldıÄ?ı yerler olabilir, örneÄ?in sokaÄ?ın o sokaÄ?a gelen kiÅ?iyi bir tür fantastik yolla iyileÅ?tirici gücü olabilir. Veya sokaÄ?a giren kiÅ?iler birbirlerinin zihinlerindeki düÅ?ünceleri keÅ?feme gücü kazanabilirler. Kendine özgü özelliklere sahip sokaklar gerçek yaÅ?amda da çoÄ?u zamanda içinde bulundukları Å?ehirlere renk katarlar bu özellikleri ile de özellikle büyük çoÄ?unlukla Å?ehirlerin içinde geçen hikayeler yazan fantastik edebiyat yazarlarına ilham alabilecekleri ögelerden birisidirler.
_________________ HARBE GÄ°DEN
Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>Gene böyle güzel dön; <br>Dudaklarında deniz kokusu, <br>Kirpiklerinde tuz; <br>Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>
Ansiklopediye son eklediÄ?im beÅ? madde Å?unlar:
11) Efsaneler ( Destanlar)
Fantatik Edebiyatta Efsaneler: Efsaneler ve destanlar aslında fantastik edebiyatın anlatım biçimlerinden birisi sayılabilir. Ã?oÄ?u zaman hem efsane hem destan fantastik halk edebiyatının hikaye türlerinden birisidir. Destanlar genelde oldukça uzun içinde birçok yan hikaye de barındıran ve çoÄ?u zaman söz konusu toplum açısından son derece önemli bir yere sahip hikayelerdir. Efsaneler ise çoÄ?u zaman daha küçük, bazen belli bir yer Å?eklinin mesela bir daÄ?ın ya da bir gölün oluÅ?umunu anlatan, bazen de bir Å?ehrin bir sokaÄ?ında, ya da bir daÄ?ın yamacındaki köyün içinde geçmiÅ? destanlara göre daha dar kapsamlı öykülerdir. Her ne kadar çoÄ?u zaman halk edebiyatı eserleri olsalar da gerek destanların gerekse efsanelerin bir yazarın ürünü olma ihtimalleri de vardır. Kimi zaman yazarların zaten halkın gözünde önem kazanmıÅ? büyük ya da küçük olayları destan ya da efsane haline getirmeleri mümkündür, ama bazen de yazarlar daha önce görece önemsiz bilinmeyen olayları destanlaÅ?tırabilir veya efsane haline getirebilirler. Fantastik edebiyat hikayelerinin içinde, bir hayal ürünü olan efsane ve destanlar da çoÄ?u zaman gerçek efsane ve destanlardan esinlenilerek yaratılmıÅ?lardır. Ã?oÄ?u zaman özellikle göçebe toplumlar veya yazının henüz keÅ?fedilmediÄ?i toplumlarda, bu toplumlar gerçek Dünyada var olsalar da, bir fantastik edebiyat yazarının hayal gücünün ürünü de olsalar, anıların destanlar ve efsanelerle iletilmesi mümkündür. Benzer Å?ekilde özellikle Å?ehirlerin nisbeten ıssız ve bilinmeyen bölgelerinde gerçekleÅ?en kimi olayların kayıtlarının tutulmuyor olması ve zamanla Å?ehrin bu tarz bölgelerinde meydana gelen olayların Å?ehir efsanelerine dönüÅ?meleri mümkündür. Fantastik edebiyatta en sık rastlanan ögelerden birisi hikaye kahramanın destanda anlatılan hikayede geçen yerlere gitmesi ve söz konusu hikayenin gerçek olup olmadıÄ?ını öÄ?renmeye çalıÅ?masıdır.
Hayal Ã?rünü Efsane ve Destanlar: Hikayelerde geçen efsane ve destanlar çoÄ?u zaman ozanlar tarafından kimi zaman nesilden nesile kimi zaman bir yerden baÅ?ka yere aktarılırlar. Ã?zellikle göçebe toplumlarda, ya da yazının henüz keÅ?fedilmediÄ?i toplumlarda destanları bir nesilden diÄ?er bir nesile aktarmak o toplum için çok büyük önem taÅ?ıyan bir görev olabilir, böyle toplumlarda söz konusu destanları aktaran ozanların çok önemli bir konuma sahip olmaları mümkündür. Her ozanın böyle bir konuma seçilmiyor olması, destanı nesilden nesil aktarma görevini üstlenecek ozanların özel bir eÄ?itimden geçmesi hatta bazen bu eÄ?itimin sonrasında bir tür sınava tabii tutulması da mümkündür. Destanların belirli bölümlerinin anlatılması da kimi zaman bu toplumlar için bir tür seremoniye benzeyen bir olay haline dönüÅ?ebilir. Kimi zaman destanı anlatan ozanlara müzik aletleri çalan baÅ?ka ozanların eÅ?lik etmesi, hatta bazen destanda anlatılan olayların danslarla canlandırılması mümkündür. Yazının bilindiÄ?i ve yerleÅ?ik toplumlarda bile, matbaanın olmadıÄ?ı dönemlerde kitaplar çok ender rastlanan nesnelerdi, dolayısı ile destanlar, efsaneler ve onları anlatan ozanlar yine büyük öneme sahiplerdir. Kimi zaman köylerden köylere, Å?ehirlerden Å?ehirlere dolaÅ?an ozanlar uzak yerlerdeki olayları efsaneleÅ?tirerek bir yerden diÄ?erine taÅ?ınmasını saÄ?larlardı, ve kimi zaman çoÄ?u köyün ve kasabanın hatta Å?ehrin uzak bölgeler hakkındaki bilgisi bu tür efsanelerle sınırlı idi. Dolayısı ile fantastik edebiyatta da, yazının biliniyor olduÄ?u toplumlar için bile ozanların bir bölgeden diÄ?erine taÅ?ıdıÄ?ı destanlar ve efsaneler birçok köy kasaba Å?ehir için uzak bölgeler hakkındaki tek bilgi kaynaÄ?ı olabilir. Modern zamanlarda ise, destan ve hikayeler kimi zaman kıyıda köÅ?ede kalmıÅ?, unutulmak istenen olayların belki çoÄ?u zaman boÅ? bulunarak o hikayeyi anlatması ile aÄ?ızdan aÄ?ıza taÅ?ınması ile oluÅ?abilir, ya da bazen belki bir kiÅ?inin yaÅ?adıÄ?ı yazıya dökülmeyecek kadar inanılmaz gelen bir hikaye yine aÄ?ızdan aÄ?ıza taÅ?ınarak efsaneleÅ?ebilir. Modern zamanlarda geçen fantastik hikayelerde efsanelerin bu ve benzer Å?ekillerde hikayelerde yer almaları mümkündür. Modern zamanlar destanların oluÅ?ması için iletiÅ?imin fazla güçlü olduÄ?u zamanlardır. Yine de örneÄ?in çok uzun ve kaydının tutulması zor olan bir yolculuÄ?un örneÄ?in bir uzay yolculuÄ?unun bir destanının oluÅ?ması mümkündür.
12) Haritalar
Fantastik Edebiyatta Haritalar: Haritalar, baÅ?ta korsan hikayeleri ve define avları olmak üzere farklı fantastik hikayelerde kendilerine yer edinebilen ögelerdir. Genellikle belli bir ülkeyi keÅ?fetmek isteyen bir maceracı, ya da gezgin ya da kaÅ?if, ya da belli bir yeri ya da nesneyi bulmak isteyen insanlarca kullanılırlar. Ã?oÄ?u zaman üzerlerinde gizemli bir takım Å?ekiller, anlamı çözülmesi zor yazılar olabilir. Kimi zamansa haritalar ancak belli renklerdeki ıÅ?ıÄ?a tutulduÄ?unda ya da üzerine belli bir madde sürüldüÄ?ünde ortaya çıkacak bir takım gizli yazılar, ya da Å?ekiller içerebilirler.
Haritaların Niye Kullanılır: Günümüz Dünyasında, haritalar, bir bölgedeki yerÅ?ekillerini ve coÄ?rafyayı anlamaktan, o bölgenin iklimi hakkında bilgi edinmeye, o bölgenin nufus yoÄ?unluÄ?una kadar çok çeÅ?itli bilgiler içerebilirler. Dolayısı ile haritaların öncelikli olarak kullanıldıÄ?ı alan bilimsel araÅ?tırmalardır. Ancak daÄ?larda yürüyüÅ? yapan bir sporcudan, kutuplarda keÅ?if yapan bir kaÅ?ife, Å?ehrin altındaki tünellerde belli bir noktayı bulmaya çalıÅ?an belediye görevlisine kadar bir çok kiÅ?i hala haritayı belli bir bölgede kaybolmamak ya da aradıÄ?ı bir Å?eyi bulmak için kullanabilmektedir. Fantastik Edebiyatta haritaların kullanım alanları da elbette öncelikle yolunu kaybetmeme, ya da aradıÄ?ını bulma amaçlıdır. Ã?zellikle daha önce bilinmeyen, karmaÅ?ık bir yere girildiÄ?inde, örneÄ?in bir ormanda ya da yer altında, ya da bir labirentte elinde bir haritanın olması bir fantastik edebiyat karakterinin çok iÅ?ine yarayabilir. Elbette kimi zaman haritayı tam anlamı ile kullanmadan önce o haritadaki iÅ?aretlerin ya da renklerin ya da yazıların ne anlama geldiÄ?ini çözmesi gerekebilir.
Haritadaki Å?ekiller ve Yazılar: Haritaların içerdikleri bilgileri anlayabilmek için çoÄ?u zaman önce haritanın kendine özgü dilini çözmek gerekir. Ã?rneÄ?in günümüz haritalarında nerenin ne kadar yüksek olduÄ?unu anlayabilmek için haritadaki hangi rengin ne kadar yüksekliÄ?e denk geldiÄ?ini anlamak gerekebilir. Bir fantastik hikayede de, yazar, hayal gücünü kullanarak haritaya kendine özgü doÄ?ru Å?ekilde bakıldıÄ?ında insanlara bilgi veren birçok özellik koyabilir. Ã?rneÄ?in hikayenin karakterlerinden birisi haritaya elini sürdüÄ?ünde elini yakan noktalar aslında haritada o noktalarda iÅ?aret edilen bölgelerin bir özelliÄ?ini iÅ?aret ediyor olabilirler. Haritalarda çoÄ?u zaman Fırtınalar Denizi, Uçurum DaÄ?ları gibi isimlerle belli bölgeler tanıtılıyor olabilir. Bu isimlerin özellikle Orta Ã?aÄ?ın devam ettiÄ?i yıllarda ve öncesinde o bölgenin bir özelliÄ?ini yansıttıÄ?ını düÅ?ünmek mümkündür. Dolayısı ile kimi zaman isimler baÅ?lı baÅ?ına kendine özgü bilgiler içerebilirler. Kimi zaman da haritada normalde haritanın üzerinde görülmeyecek boyda bir yer ya da bir Å?ekil büyütülerek çizilmiÅ? olabilir. Bu tür Å?ekillere günüzdeki haritalarda da rastlamak mümkündür. Ve hemen her zaman bu Å?ekiller özel bir öneme sahip yerleri iÅ?aret ederler. Fantastik edebiyatta kimi zaman söz konusu Å?ekle bakan bir insanın bu Å?eklin neyi ifade ettiÄ?ini hemen görmesi mümkün olmayabilir. Bazen bu Å?eklin ne olduÄ?unu anlamak için mutlaka haritada Å?eklin üzerinde gösterildiÄ?i bölgeye gitmek gerekir, hatta kimi zaman bu bölgede ancak günün belli bir saati veya yılın belli bir günü söz konusu Å?eklin ne olduÄ?unu anlamak veya söz konusu Å?ekli gözlemlemek mümkün hale gelebilir.
Haritalarda Gizli Yazı ve Å?ekiller: Kimi zaman haritalarda kimi yazı ve Å?ekillerin anlamını çıplak gözle anlamak mümkün olmayabilir. Yazılar söz konusu olduÄ?u zaman hikayelerde yer alabilecek oldukça basit bir numara yazının bir aynadan bakıldıÄ?ı zaman okunabilecek Å?ekilde ters yazılmasıdır. Gerek yazı gerekse Å?ekillede kimi zaman bazı mercek ya da aynalarla bakıldıÄ?ında Å?eklin ya da yazının ne olduÄ?unu anlamak mümkün olabilir. Ya da bazen söz konusu haritayı baÅ?ka bir harita ile üst üste koyunca, haritadaki Å?ekil ve yazıların gerçek anlamını çözmek mümkün olabilir. Ã?zel bir ıÅ?ıkla bakmak, ya da haritanın üzerine bir kimyasal madde sürmek de bazen haritada gizli kimi yazı ve Å?ekilleri görünür hale getirebilir.
13) Hastalıklar
Fantastik Edebiyatta Hastalıklar: Ã?ncelikle hastalıÄ?ın son üç yüz dört yüzyıllık zaman diliminin öncesinde, pek çok insan için en anlaÅ?ılamayan en fantastik ögelerden biri olduÄ?undan bahsetmek gerekir. Bir kere ortaya çıktıÄ?ında tedavi edilebilse bile, hastalıkların uzun süre nereden ortaya çıkıp nasıl bulaÅ?tıÄ?ını çoÄ?u insanın anlayamamıÅ?tır. Bu da bazı insanlara zaman doÄ?a üstü, bir takım fantastik ögelerin hastalıkları yaratabileceÄ?ini düÅ?ündürmüÅ?tür. Klasik hastalık belirtileri sayılabilecek, deride beliren lekeler, kanamalar, yemek yiyememe, ishal, halsizlik gibi belirtiler de insanları baÅ?lı baÅ?ına Å?aÅ?ırtan ve kimi zaman çaresiz bırakan belirtilerdir. Bu belirtilere de insanların hayal gücü ile yeni belirtileri eklemesi çok zor olmamıÅ?tır. Aslında belki de hastalıkların bu gizemli yanından esinlenen modern bilimkurgu edebiyatı da çoÄ?u fantastik varlıÄ?ı da oluÅ?umlarını bir tür hastalıÄ?a baÄ?layarak bilimkurgu edebiyatına aktarabilmiÅ?tir.
Hastalıkların Nedenleri: Kuyuların ya da havanın zehirlenmesi ya da ısırıÄ?ı ile insanı hasta eden böceklerin bir Å?ehre ya da kasabaya üÅ?üÅ?mesi, hastalıkların hem gerçek yaÅ?amda rastlanan, hem de fantastik edebiyata aktarıldıÄ?ında içinde yer aldıÄ?ı hikayeye renk katan nedenleri arasındadır. Å?ehri ya da kasabayı istila eden böcekler, çekirge ya da sivrisinek gibi günümüz Dünyasında yer alan varlıklar olabileceÄ?i gibi, tamamen yazarın hayal gücü ile yarattıÄ?ı varlıklar da olabilirler. Kimi zaman belli bir zamana kadar birbirinden ayrı yaÅ?ayan iki insan grubu bir araya geldiÄ?inde de biri diÄ?erine hastalık taÅ?ıyabilir. Gerçek Dünyada Amerikanın keÅ?fi sırasında, Avrupalılar Amerika halklarına bu Å?ekilde kimi hastalıklar taÅ?ımıÅ?tır. Fantastik edebiyat hikayelerinde ise elfler, insanlar, cüceler, gnomlar birbirlerine hastalıklar taÅ?ıyabilirler. Kimi zaman da fantastik edebiyatta insanlar bir Å?ekilde doÄ?ayı ya da doÄ?anın belli bir parçasını mesela bir ormanı, veya bir Å?ehir için çok önem taÅ?ıyan bir nehri kızdırabilirler ve doÄ?anın tamamı ya da kızdırdıkları parçası söz konusu insanlara bir hastalık taÅ?ıyabilir. HastalıÄ?ın bir yerden baÅ?ka bir yere taÅ?ınmasının bir diÄ?er yolu da kimi insanların hastalıÄ?ı bilerek söz konusu yerde yaÅ?ayanlara bulaÅ?malarını saÄ?lamalarıdır. Bu konuda tarihte gerçekten yaÅ?anmıÅ? en meÅ?hur örnek, Å?ehri kuÅ?atanların Å?ehrin içine salgın hastalıÄ?a yakalanmıÅ? insanları mancınıklarla atmaları bu sayede Å?ehirdeki insanların da o hastalıÄ?a yakalanmalarını saÄ?lamalarıdır.
Hastalıkların Belirtileri: Ä°lk akla gelen belirtiler, derinin bir Å?ekilde kendini deÄ?iÅ?tirmesi, hastalanan kiÅ?inin belli Å?eyleri bazen hiçbir Å?eyi yiyememesi, bazen belli Å?eylere karÅ?ı, mesela sese ya da ıÅ?ıÄ?a karÅ?ı hassaslaÅ?ması, kimi zaman da davranıÅ? biçiminin deÄ?iÅ?mesi olabilir. Bu belirtileri, daha uç noktalara taÅ?ıyarak pek çok fantastik varlıÄ?ın nasıl ortaya çıktıÄ?ına bir tür açıklama getirmek mümkün olabilir. Ã?rneÄ?in derinin deÄ?iÅ?mesi, daha çok kılla kaplanması, hastanın daha saldırgan hale gelmesi bir tür kurtadamlıÄ?a varan hastalık belirtileri olarak görülebilirler. Ya da derinin yavaÅ? yavaÅ? çürümeye baÅ?laması, söz konusu insanın bildiÄ?imiz anlamda düÅ?ünme yeteneÄ?ini kaybetmesi, kan dolaÅ?ımının yavaÅ?laması insanı bir tür zombiye dönüÅ?türen hastalıÄ?ın belirtileri olarak görülebilirler. Ya da derinin ıÅ?ıÄ?a karÅ?ı daha hassas hale gelmesi, hastalanan kiÅ?inin normal yiyecek ve içeceklerin hiçbirini yiyememesi, o nedenle sadece kanla beslenebilir hale gelmesi insanı bir tür vampire dönüÅ?türen bir hastalıÄ?ın belirtileri olarak düÅ?ünülebilir. Dolayısı ile kimi fantastik yaratıkların özelliklerini bir tür hastalık belirtisine dönüÅ?türerek, bu yaratıkların aslında insanın vücudune giren bir tür virüs tarafından yaratıldıÄ?ını hayal etmek mümkündür. Bu tür varlıkların varlıklarını bir tür virüse baÄ?layarak da bu yaratıkları fantastik edebiyat Dünyasından bilimkurgu edebiyatı Dünyasına taÅ?ımak mümkün olmuÅ?tur. Modern Bilimkurgu Edebiyatında özellikle hastalıkların düÅ?manlarını yok etmek için saldırgan çoÄ?u zaman fantastik edebiyatta rastlanabilecek yaratıklar yaratan bilimadamlarına sıkça rastlanabildiÄ?inden sanırım bahsedilebilir.
14) Madenler
Fantastik Edebiyatta Madenler: Madenler, madenciliÄ?in geliÅ?tiÄ?i binlerce yıl öncesinin zamanlarından beri neredeyse ayrı bir fantastik Dünya olarak sayılabilecek ortamlardır. Yer altındadırlar. Kimi insanların hayatlarının çoÄ?unu yer altında geçirmelerini saÄ?layan muhtemelen en belli baÅ?lı ortam madenlerdir. Kimi zaman kilometrelerce derine inebilirler. IÅ?ık ve açık alan, yer yüzünde çoÄ?u zaman çok sıkıntısını çekmediÄ?imiz iki ögedir. Gece bile yıldızlar bize bir miktar ıÅ?ık saÄ?lar. Ve dar bir vadinin içindeyken bile, hiç deÄ?ilse üstümüz açıktır. Oysa madenler tamamen kapalı ortamlardır ve kimi zaman tamamen zifiri karanlık olabilirler. Kimi zaman tünellerin içinde insanların bir labirentin içindeki gibi kaybolması mümkündür. Madenlerin bu Å?ekilde olması kimi zaman madencilerin de insanların zihninde Å?ekillenmelerini saÄ?lamıÅ?tır.
Madenlerin İçindekiler: Madenlerin içinde elbette olan ilk Å?ey metaller ya da minerallerdir. Söz konusu metallerin veya minerallerin neler olabileceÄ?i gerek fantastik edebiyatın gerekse bilimkurgu edebiyatının içinde en çok yer alan konulardan biridir. Söz konusu metal ve mineralin, bir takım özel, fantastik özelliklere sahip olması, örneÄ?in onu taÅ?ıyana bir takım özel güçler vermesi, ya da özel bir makine ile birlikte kullanıldıÄ?ında o makineye fantastik ya da bilimkurgu tarafından hayal edilen bir iÅ?lev kazandırması, örneÄ?in o makine ile zamanda yolculuk yapılmasını saÄ?laması. Ya da bazen taÅ?ıyanı, lavların ortasındayken bile ateÅ?ten, asit gölünün içindeyken bile asitten koruması, ya da kimi fantastik ya da fantastik olmayan tehlikelerden koruyan bir özelliÄ?e sahip olması mümkündür. Bu durumların hemen hepsinde muhtemelen söz konusu maden birçok kiÅ?inin kontrol etmek için birbiri ile yarıÅ?tıÄ?ı bir yer haline gelecektir. Kimi zaman da madenlerin içinde metal ya da minerallerden baÅ?ka ilginç Å?eyler olabilir. Ã?rneÄ?in kimi zaman maden vesilesi ile yer altında yaÅ?ayan kimi canlılar ya da varlıklarla iletiÅ?im kurulabilir, kimi zaman da madenler yer altındaki kimi maÄ?ralara, bazen yer altı Å?ehirlerine açılan kapılar haline de gelebilirler. Madenin içinin çoÄ?u zaman sıcak olması beklenebilir. Kimi zaman bazı fantastik hikayelerde madenlerin magma tabakasına çok yaklaÅ?an yerlere kadar indiÄ?ini hayal etmek de mümkündür. Bazen bizzat madencilerin de madenlerin içine büyük Å?ehirler kurdukları, madenin içinde ve etrafında bir tür medeniyet kurduklarını hayal etmek de mümkündür. Ã?zellikle modern fantastik edebiyatta, günümüz madenlerinde tren rayları, metalleri ya da mineralleri yukarıya taÅ?ıyan vagonlar, kimi zaman madenlerin içine kurulan labaratuarlar ve bilimadamları da madenlerin geçtiÄ?i hikayelerde madenlerin içinde yer alabilecek ögeler arasındadırlar.
Madencilerin Ã?zellikleri: Ã?yle ki kimi fantastik hikayelerde madenciler ayrı bir fantastik ırkın üyeleri olarak bile hayal edilebilmiÅ?lerdir. Cücelerin büyük ölçüde madencilerden esinlenilerek yaratıldıklarından bahsedilebilir. Sıradan madencilerin bile gününün büyük çoÄ?unluÄ?unu belki de tamamını madenlerde geçirmesi durumunda, kazma ile çalıÅ?tıÄ?ı için sıradan insanlara göre daha güçlü olacaklarını, dar ve çoÄ?u zaman alçak tavanlı ortamlarda yürüye yürüye daha kısa boylu olabileceklerini, gözlerinin karanlıÄ?a daha çok alıÅ?acaÄ?ını ama ıÅ?ıktan rahatsız olacaÄ?ını düÅ?ünmek mümkündür. Madenin zor koÅ?ulları muhtemelen onları benzer zor koÅ?ullara karÅ?ı sıradan insanlara göre çok daha dayanıklı hale getirmiÅ?tir. Aynı zamanda madenlerden çıkan maddelerden çok daha iyi anladıklarını, bu maddeleri farklı özelliklere sahip baÅ?ka maddelere dönüÅ?türme yeteneklerinin olduÄ?unu da hayal etmek mümkündür. Ã?zellikle çok hafif ama aynı zamanda sert metaller fantastik edebiyatta rastlanabilecek usta madencilerin üretebildiÄ?ini hayal edebileceÄ?imiz bir metal türüdür. Ama aynı zamanda, örneÄ?in karanlıkta parlayabilen, ya da üzerine o metalden yapılmıÅ? bir zırh geçirdiÄ?inde insanı görünmez yapan kimi metaller de madencilerin özel bir takım yetenekler ile üretebileceklerini düÅ?ünebileceÄ?imiz metal türleri arasındadırlar.
15) Buz
Buzun Ã?zellikleri: Buz denilince muhtemelen ilk akla gelen soÄ?uktur. Ã?yle ki muhtemelen soÄ?uk ile en çok özleÅ?miÅ? ögelerden biridir buz. Ama biraz düÅ?ününce aslında buzun soÄ?uk olmanın yanısıra baÅ?ka özelliklerinin de olduÄ?unu hatırlarız. Belki ikinci akla gelen özelliÄ?i sertiliÄ?idir. Buz kimi zaman öyle sert olabilir ki, onu bir tür yapı malzemesi olarak kullanmak bile mümkün olabilir. Ã?çüncü akla gelen özellik ise, buzun donduran, yani hareketi engelleyen, bir bakıma nesneleri zamanın içinde hapseden özelliÄ?idir. Canlı olmayan birçok nesne buzun içinde deÄ?iÅ?meden uzun süreler durabilir. Buzun bu özelliÄ?i belki de edebiyatta en çok esin kaynaÄ?ı olan özelliklerinden birisidir.
Buzdan Å?ehirler: Aslında Dünyada buzdan evlerin hatta kimi zaman otellerin, dev binaların yapıldıÄ?ı yerler vardır. Ama bu buzdan yapıların içinde en büyük ve etkileyici olanları genellikle turistik amaçlıdır. Tamamen oturma amacı ile yapılmıÅ? buzdan yerleÅ?im yerleri, küçük yerleÅ?im yerleridir, ve binalar da küçüktür. Küçük de olmaları gerekir, çünkü buzdan bir yapının içinde sıcaklıÄ?ın korunması için yapının küçük olması gerekir. Aslında bu küçük buz evler bile, karın çok ender yaÄ?dıÄ?ı bölgelerde insanlara fantastik gelebilen yapılardır. İçinde belki milyonlarca insanın yaÅ?adıÄ?ı dev buz Å?ehirleri ise belki de bazen bu daha küçük buz evlerden esinlenilerek yaratılıp fantastik edebiyata ekelenebilecek ögelerdir. Ã?zellikle yaÅ?adıÄ?ımız Dünyadan çok daha soÄ?uk diyarlarda örneÄ?in GüneÅ?ten uzak gezegenlerde böyle Å?ehirlerin var olabileceÄ?ini hayal etmek mümkündür.
Buzun DonduruculuÄ?u: Buz etrafını kapladıÄ?ında tamamen donan insanlara, hayvanlara ya da baÅ?ka varlıklara muhtemelen özellikle modern fantastik edebiyatta sıkça rastlanabilir. Gerçek hayatta yaÅ?ayan bir varlıÄ?ın buzun içinde yaÅ?amasını sürdürmesi çok ender rastlanan bir durum olsa da fantastik edebiyatta kimi zaman fantastik güçlerin de yardımı ile insanlar hayvanlar ya da baÅ?ka varlıklar buzun içinde yaÅ?amayı sürdürebilirler. Ama çoÄ?u zaman buzun içinde geçirdikleri zamanı da hatırlamazlar. Buzlar çözüldüÄ?ünde, sanki buzların onları dondurduÄ?u anın bir an sonrasını yaÅ?ıyormuÅ? gibi hissederler. Bazen de, söz konusu insanlar ya da varlıklar kendilerini bilerek, ileriki bir zamanda çözülmek üzere donduruyor olabilirler. Kimi zaman da, kimi nesneler, aletler, hatta bazen bir Å?ehrin tamamı, buz tarafından dondurulup korunarak ileriki bir zamana taÅ?ınabilir. Ã?rneÄ?in söz konusu olan bir aletse, bazen buz çözüldükten sonra da aleti çalıÅ?tırmak mümkün olabilir. EÄ?er söz konusu alet geçmiÅ?te yaÅ?amıÅ? fantastik güçlere ya da günümüzden daha ileri bir teknolojiye sahip insanlardan kalmıÅ?sa, o zaman o aleti çalıÅ?tırmaya çalıÅ?tıran insanların hikayesi fantastik edebiyata ya da bilimkurgu edebiyatına konu olabilir.
Buzu Kontrol Etmek: Buzları kontrol etmek, istediÄ?i zaman suyu hatta baÅ?ka sıvıları dondurabilmek, ya da istediÄ?i zaman çözebilmek, hatta kimi zaman hiç yoktan buz yaratıp nesneleri dondurabilmek özellikle fantastik edebiyatta kimi zaman karakterlerin sahip olabildikleri bir güçtür. Kimi zaman buzu kontrol etmek, bir tür aletin yardımı ile baÅ?arılabilir. Bazen de söz konusu karakter, kimi zaman kendisinde hayatı boyunca hep var olmuÅ?, kimi zaman sonradan kazanılmıÅ? bir fantastik gücün yardımı ile buzları kontrol etmeyi, buz yaratmayı veya var olan buzları çözmeyi baÅ?arabilir. Buzları kontrol eden insanlarda genellikle buzda rastlanan kimi özelliklerin gözlenmesi mümkün olabilir. Ã?rneÄ?in, bu insanların yüzleri ve derileri solgun olabilir. Bu insanların dokunduÄ?unda diÄ?er insanların onların ellerinin vucudlarının soÄ?uk olduÄ?unu hissedebilirler. Bazen de bu insanların fiziksel özelliklerinden çok karakterleri buz ile benzer kimi özellikler taÅ?ıyabilir. Ã?rneÄ?in, bu insanlar, deÄ?iÅ?ikliÄ?e çok daha kapalı, çok daha sabit bir hayat yaÅ?ıyor olabilirler. Veya çok daha sakin bir hayat yaÅ?ıyor olabilir, bir seçim yapmaları gerektiÄ?inde diÄ?er insanlara göre daha az kararsız yaÅ?ıyor olabilirler.
_________________ HARBE GÄ°DEN
Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>Gene böyle güzel dön; <br>Dudaklarında deniz kokusu, <br>Kirpiklerinde tuz; <br>Harbe giden sarı saçlı çocuk! <br>
View next topic View previous topic
You cannot post new topics in this forum You cannot reply to topics in this forum You cannot edit your posts in this forum You cannot delete your posts in this forum You cannot vote in polls in this forum
Kıyafetler (Giysiler)
